NEC

   انترو کولیت نکروزان Necrotizing enterocolitis

  

 انترو کولیت نکروزان

شایعترین اورژانس کشنده دوران نوزادی و شایعترین علت سوراخ شدگی روده

 و سپتی سمی معمولا در ۲ هفته اول زندگی شروع علایم رخ می دهد.

شایعترین ریسک فاکتور: پره ماچوریتی

و ریسک فاکتورهایی نظیر پلی سیتمی، مصرف داروهای هیپرتونیک و شروع تغذیه

 دهانی زودرس در نوزادان پره ماچور وجود دارد.

در ۲۵٪ موارد، ملنا (مدفوع خونی) دیده می شود چون در بيشتر مواقع در مراحل انتهایی بروز می کند .

دفع مکونیوم طبیعی است

شایعترین محل درگیری : ایلیوم انتهایی و پروگسیمال کولون

معمولا احتباس معده و اتساع شکم اولین علامت بیماری است

روده نکروز شده و گاز در زیر مخاط دیواره روده تجمع می یابد که پنوموتاز روده است

وجود گاز در دیواره روده(پنوموتاز روده) در عکس کایوبی ارزش تشخیصی دارد

وجود گاز در ورید پورت: شدید بودن بیماری

حضور هوا در صفاق(پنوموپریتوان) و کشیدن مایع قهوه ای یا تیره از صفاق :سوراخ شدن روده

دکولمان جفت

جداشدن ناگهانی جفت از آندومتر 

 دکولمان ناقص با علایمی نظیر  خونریزی ، درد مختصر یا تنها احساس ناراحتی و با جنین سالم بروز می کند.

 دکولمان کامل  با خونریزی شدید، درد شدید در پایین شکم یا پایین کمر، سفت شدن شکم و احساس درد در شکم به هنگام لمس شکم ، شوک، تاکی کاردی، تاکی پنه،منگی یا گیج شدن، زجر جنین به طوری که ضربان قلب جنین قابل شنیدن نباشد، انعقاد خون در داخل رگهای بدن،به علت مصرف شدن بیش از حد مواد انعقادی در داخل رگهای بدن مادر و ناکافی بودن آنها برای بند آوردن خونریزی ، امکان دارد خونریزی هایی در نقاط مختلف بدن دیده شوند، مثلاً خونریزی از بینی ، خونریزی در ادرار، خونریزی از نواحی زخم شده ، خونریزی به داخل پوست ، پدید آمدن نقاط گرد و قرمز رنگ در پوست همراه است.
عوامل افزایش دهندة خطر
زیاد بودن فشار خون
سیگار کشیدن
سن بالاتر از ۳۵ سال
زیاد بودن تعداد بارداری های قبلی
سابقه قبلی
وارد آمدن ضربه مستقیم به رحم
وجود یک بیماری مزمن مثل دیابت (مرض قند)
مصرف الکل یا مواد مخدر (به خصوص کوکایین)
استفاده از دماسنج های مقعدی یا وسیلة مخصوص تنقیه
پیشگیری

 فعالیت نباید شدیدتر از حد لازم باشد
دوری از عوامل خطر
البته با توجه به اینکه علت دقیق این وضعیت هنوز معلوم نشده است ، هیچ راه تضمین شده ای برای پیشگیری از آن وجود ندارد.
عواقب مورد انتظار
اگر جداشدگی جفت زیاد شدید نباشد، و با انجام اقدامات فوری ، پیش آگهی مادر و جنین خوب است .
عوارض احتمالی
شوک یا خونریزی به حدی که زندگی مادر را به مخاطره اندازد.
مرگ جنین و مادر
آسیب به مغز جنین ۱۷% ـ ۱۰% از مادرانی که دچار جداشدگی جفت قبل از زایمان می شوند، در یکی از بارداری های آینده دچار این وضعیت خواهند شد.
اصول کلی
جدا شدگی جفت قبل از زایمان یک اورژانس است ، اما معمولاً زمان برای اخذ توصیه های لازم با تلفن و ترتیب دادن انتقال بدون خطر به بیمارستان به حد کافی وجود دارد. اگر جداشدگی جفت خفیف باشد، امکان دارد که بتوانید پس از معاینه به خانه باز گردید و در تخت استراحت نموده و تحت مراقبت دقیق قرار بگیرید.
به غیر از موارد خفیف ، بستری در بیمارستان ضروری است .
جراحی برای تولد نوزاد به روش سزارین یا گاهی اوقات زایمان طبیعی
داروها
اگر زایمان فوری ضروری باشد، برای شروع شدن و تسریع زایمان از اکسی توسین استفاده می شود.
تزریق وریدی مایعات (سرم درمانی ) ممکن است ضروری باشد.
امکان دارد که برای جایگزین کردن خون از دست رفته نیازی به تزریق خون باشد.
فعالیت
اگر معلوم شد که جداشدگی خفیف بوده و شما می توانید در خانه تحت مراقبت باشید، تا زمان قطع خونریزی و رفع سایر علایم ، در تخت استراحت نمایید. فعالیت های عادی خود را تا زمانی که دستورالعمل اختصاصی جهت آن داده نشده است از سر نگیرید.
رژیم غذایی
اگر در خانه در حال استراحت هستید، رژیم غذایی عادی خود را ادامه دهید.
اگر در بیمارستان بستری هستید، امکان دارد که تا زمان تصمیم گیری دربارة عمل جراحی ، یک رژیم منحصراً مایعات برای شما تجویز شود. در صورتی که مشخص شد که جراحی احتمالاً انجام نخواهد شد، جامدات اضافه خواهند شد. علت اتخاذ این روش آن است که در صورت ضرورت انجام جراحی اورژانس ، رژیم حاوی جامدات ممکن است باعث بروز عوارضی شود.
اگر دچار خونریزی به همگام بارداری (هر مقدار که بیش از لکه بینی مختصر باشد). این مسأله واقعاً یک اورژانس است .

درمان
در صورتی که خونریزی وضعیت مادر را به خطر بیندازد پس از stable شدن وضعیت بیمار باید به حاملگی ختم داد و در صورتی که وضعیت مادر مخاطره آمیز نیست ، نوع اقدام بستگی به وضعیت جنین دارد و چنانکه جنین دچار دیسترس شده باشد، باید به حاملگی ختم داد و در صورتی که جنین دیسترس نداشته باشد و ترم باشد، در صورت نیاز باید با induction به حاملگی ختم داد و در صورتی که جنین دیسترس نداشته باشد و پره ترم باشد باید مادر را تا زمان ترم تحت مراقبت قرارداد و در صورتی که خونریزی زیاد و یا ، دیسترس جنینی وجود داشته باشد ، c/s توصیه می شود.

بیماری غشای هیالن یا سندرم دیسترس تنفسی ( RDS )

 

علت عمده مرگ در دوران نوزادي :    ۵۰ درصد علت مرگ ومير نوزادان RDS می باشد

 علائم

 سیانوز

تاکی پنه ( زیادی سرعت تنفس)

حرکت پره های بینی

ناله

فرو رفتن نواحی بین دنده ها و زیر جناغ

نوزادان بسیار نارس با سن حاملگی ۲۶ تا ۳۰ هفته علائم را بلافاصله پس از تولد در اتاق زایمان نشان می دهند .نوزادان با سن ۳۴ هفته علائم را ۳ تا ۴ ساعت بعد از تولد نشان می دهند

اتیولوژی:

ناکافی بودن سورفاکتانت

افراد تحت تاثیر :

تولد پره ترم( بیشترین حالت)

نژاد قفقازی

پسرها

زایمان سزارین

آسفیکسی حول تولد

استرس ناشی از سرما

عفونت حول زایمان

تولد چند قلویی

بچه با PDA

 رادیو گرافی :

کدورتهای شبیه شیشه ی مات در ریه و در موارد شدید ریه فاقد هوا . علائم ریوی در ۷۲ ساعت اول تولد افزایش می یابد.

پیشگیری و درمان :

مهم ترین راه پیشگیری اجتناب از تولد نوزادان نارس است . در صورتی که امکان جلوگیری از زایمان زود رس نیست کورتیکو استروئید به مادر جهت تحریک سورفکتانت در ریه ۴۸ ساعت قبل از زایمان.

وارد کردن سورفکتانت مصنوعی یا طبیعی به تراشه نوزادان نارس

استفاده از دستگاه ونتیلاتور

بیماری CF

علایم بیماری Cystic Fibrosis چیست؟
این علایم معمولا در چند ماه اول زندگی کودکان مبتلا به این بیماری مشاهده می شود:

ضعف در هضم شیر مادر و یا شیر خشک عفونتهای ریوی مزمن مدفوع رقیق، چرب و بدبو
عدم وزن گیری مناسب عرق نمکی دهیدراتاسیون
سرفه های مکرر اختلال در تنظیم نمک

علایم CF در بیماران مختلف، متفاوت است. علایم این بیماری در برخی از مبتلایان خفیف، و در برخی دیگر شدید است.
حدود 20-15% نوزادان مبتلا به این بیماری، دچار انسداد روده می شوند. علت ایجاد این اختلال، تجمع مدفوع در روده ها و سفت شده آن می باشد. در 15% از کودکان مبتلا به این بیماری، فقط علایم ریوی، بدون علایم گوارشی مشاهده می شود، در حالی که 85% باقیمانده، هم علایم ریوی و هم علایم گوارشی با درجات مختلف را دارند.

 

درمان CF چیست؟

تشخیص سریع بیماری، شروع به موقع و ادامه دار درمان به همراه یک تیم متخصص درمانی، در کاهش مشکلات ناشی از این بیماری بسیار موثر است. اولین هدف در درمان این بیماری، تامین مواد مغذی ضروری رشد است. دومین هدف، پاکسازی ریه ها از عفونت می باشد. درمان می تواند شامل: تجویز آنزیمهای پانکراسی، مکملهای غذایی و آنتی بیوتیک ها، همچنین ضربه های ملایم به قفسه سینه به منظور پاکسازی ریه ها باشد. روشی که در ادامه توضیح داده می شود، روش متداول درمان این بیماری است.

رژیم غذایی و ویتامینها: بیماران مبتلا به CF برای جذب ویتامینهایA, D, E, K با مشکل مواجه هستند. مراکز درمانی، دریافت خوراکی این ویتامینها را توصیه می کنند.
رژیم غذایی حاوی کالری بالا: کودکان مبتلا به این بیماری برای سالم ماندن به کالری بیشتر از معمول نیازمندند. برخی کودکان برای رشد طبیعی ممکن است به دو برابر معمول، کالری نیاز داشته باشند. مراکز درمانی برای تنظیم رژیم غذایی مناسب، با شما همکاری خواهند کرد.
آنزیمهای پانکراسی: بسیاری از کودکان مبتلا به این بیماری، برای هضم بهتر غذا به آنزیمهای پانکراسی، قبل از غذا و در حین غذا خوردن نیاز دارند. این آنزیم ها به هضم غذا، جذب غذا، وزن گیری مناسب کودک و بهبود روند رشد کمک می کنند.
پاکسازی مسیر تنفس: هدف از این كار، خرد کردن و حرکت دادن مواد مخاطی موجود در ریه ها و بالا آوردن آنها است. این روش چند بار در طول روز و هر بار به مدت 30-20 دقیقه انجام می شود. برای انجام این روش، شما باید ضربات ملایمی به قفسه سینه و پشت کودک بزنید تا این مواد مخاطی خرد شده و حرکت کنند. مراکز درمانی روش انجام این كار را به صورت عملی به شما نشان خواهند داد. در کودکان بزرگتر جلیقه های مخصوص و یا دستگاههای خاص، می توانند جایگزین این روش شوند. این دستگاهها ارتعاشاتی را در قفسه سینه و پشت کودک ایجاد می کنند. این ارتعاشات، مخاط موجود در قفسه سینه را سست می کنند.
داروها: استفاده از داروهای ضد التهاب به منظور کاهش التهاب موجود در ریه این بیماران متداول است. همچنین برای از بین بردن باکتریهایی که باعث عفونت ریه در این بیماران می شوند، از آنتی بیوتیکها استفاده می شود. برخی از این آنتی بیوتیکها خوراکی و برخی دیگر استنشاقی هستند. داروهایي كه باعث اتساع ريه هاي مي شوند (Bronchodilator) و به صورت استنشاقی استفاده می شوند، برای خس خس سینه، تنگی نفس و دیگر مشکلات تنفسی مفید هستند. همچنین این داروها برای کاهش مشکلات تنفسی ایجاد شده در هنگام فعالیت بدنی زیاد نیز مفید می باشند. این داروها به صورت محلول عرضه شده و در هنگام مصرف به وسیله دستگاههای خاص تبدیل به بخار شده و قابل استنشاق می شوند. گاهی پزشکان برای کاهش حجم مواد مخاطی موجود در ریه ها نیز داروهایی را تجویز می کنند.

 چگونه متوجه تاثیر درمان در کودک می شویم؟

برای درمان موثرتر موارد زیر را رعایت کنید:
1. مایعات بیشتر: کودکان مبتلا به این بیماری، بیشتر از معمول آب و نمک از دست می دهند و برای تامین آب از دست رفته، به مایعات بیشتری نیاز دارند به ویژه در هوای گرم و در هنگام فعالیتهای بدنی.
2. رشد: با مصرف آنزیمهای پانکراسی مشکلات گوارشی کودک را کاهش دهید و به رشد کودک کمک کنید. مواد مغذی مورد نیاز کودک را تامین کنید تا وزن گیری کودک طبیعی باشد.
3. مشکلات تنفسی کودک را تحت کنترل در آورید: روشهای درمانی را که مراکز پزشکی برای کاهش مشکلات تنفسی توصیه می کنند با دقت پیگیری کنید و آگاه باشید که تشخیص زودهنگام علایم بیماری و عفونتها، به درمان موثرتر منتهی خواهد شد.
4. ملاقات با پزشک: پزشک معالج هر سه ماه یک بار باید کودک شما را معاینه کند. این ملاقات ها به پیگیری روند درمان کمک خواهد کرد. همچنین در صورت مشاهده هر تغییر در کودک، اقدامات پیشگیرانه به منظور جلوگیری از گسترش علایم انجام خواهد شد.

 

چگونه می توان کودکان مبتلا به CF را سلامت نگه داشت؟

احتمال عفونتهای ریوی در کودکان مبتلا به این بیماری نسبت به بقیه بیشتر است به همین دلیل تا حد امکان باید از تماس این کودکان با میکروبها جلوگیری کرد.
1. شستشوی دستها: با شستشوی دستها از گسترش میکروبها جلوگیری کنید.
2. واکسیناسیون: کودک مبتلا به این بیماری و اعضای خانواده او، برای مقابله با بیماریها باید تحت واکسیناسیون قرار گیرند.
3. مواجهه با عفونت: از تماس کودک با دیگر افراد مبتلا به CF و همچنین افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، پرهیز کنید.
4. دود: از تماس کودک با هر نوع دود پرهیز کنید، زیرا احتمال عفونت ریوی را در آنها افزایش می دهد.

 

اگر کودک مبتلا به CF بیمار شد، چه کارهایی باید انجام داد؟

اگر کودک شما عفونت ریوی دارد و به این علت توانایی خوردن غذا و انجام کارهای معمول را ندارد، با پزشک معالج او تماس بگیرید. در طول برخی بیماریها ممکن است کودک شما به مراقبتهای پزشکی بیشتر، در بیمارستان نیاز داشته باشد. اگر قصد سفر دارید و مدت زمانی را، دور از پزشک معالج کودک هستید، از پزشک بخواهید که یک نامه حاوی مطالب زیر به شما بدهد:
ذکر ابتلای کودک به CF
داروهایی که کودک شما استفاده می کند.
مشکلات خاص کودک
کسی که در موقعیتهای اورژانسی بتوان با او تماس گرفت.

 

آیا رشد کودکان مبتلا به CF همانند دیگر کودکان خواهد بود؟

تحقیقات دانشمندان در زمینه CF به دستاوردهای مهمی منتهی شده است. این بیماری یک اختلال مزمن، اما قابل درمان است. بسیاری از بیماران مبتلا به ,CF زندگی کاملا طبیعی دارند. کلید موفقیت این افراد، اجرای دقیق دستورات تیم پزشکی، پیگیری درمان و ارتباط منظم با پزشک است. با اجرای این فاکتورها، می توان رشد و نمو طبیعی و زندگی سالمی را برای کودک، پیش بینی کرد.

فرار از مدرسه و راه درمان آن


فرار از مدرسه بیشتر در نوجوانان مبتلا به اختلالات روانی، سایكوپات ها، حالات اضطراب و نظایر آن دیده می شود. در این حالت نوجوان...
ترس از مدرسه را باید با فرار از مدرسه فرق گذاشت. فرار از مدرسه بیشتر در نوجوانان مبتلا به اختلالات روانی، سایكوپات ها، حالات اضطراب و نظایر آن دیده می شود. در این حالت نوجوان ازمدرسه فرار می كند و به منزل نمی رود. پدر و مادر از غیبت فرزند از مدرسه اطلاعی ندارند، یعنی در حقیقت نوجوان از مدرسه و منزل هر دو فرار می كند.

این كودكان با این عمل مقررات مدرسه را زیرپا می گذارند و از قوانین متداول اجتماعی تحصیلی و خانوادگی پیروی نمی كنند. اكثر این كودكان پس از فرار از مدرسه با افرادی نظیر خودشان به عیاشی، دزدی و رفتارهای سایكوپاتیك می پردازند و یا این كه بدون هدف معین در خیابان ها پرسه می زنند. این نوجوانان اغلب كم استعداد و اكثراً در تطابق و سازش خود با محیط های تحصیلی و خانوادگی اشكال دارند.

معمولاً شرایط منزل نیز ناگوار است و در واقع نوجوان نه دل خوش ازخانه دارد ونه علاقه ای به مدرسه، و به راحتی هر دو را ترك و كوچه را انتخاب می كند. نوجوانان گریزان از مدرسه اگر هم استعداد خوبی داشته باشند، از نظر عاطفی سالم نیستند و رفتارشان در منزل و مدرسه طبیعی نیست، اما نوجوانانی كه از رفتن به مدرسه امتناع می كنند، اكثراً از خانواده های طبقات بالای اجتماعی هستند و رفتارشان در مدرسه بهتر و آرامتر از سایر شاگردان است.

به نظر تایمرمن (1966) نوجوانی كه ترس از مدرسه دارد نزد مادرش می ماند، ولی نوجوان فراری از مدرسه در خیابان های شهر گردش می كند. نیمی از این نوجوانان فراری از مدرسه میان همسالان خویش محبوبیتی ندارند و نیم دیگر آنها مرتكب خلاف و لغزش می شوند.

به نظر تایمرمن عوامل موثر در خانه عبارتند از: طرد شدگی، سخت گیری های افراطی، انضباط متناقض و بی ثبات، كتك زدن، بی نظمی والدین بی علاقه، محیط زیست و همسایگی بد، ناشادی در خانه یا مدرسه، پرجمعیت بودن خانواده، جدایی كودك از مادر در اوایل كودكی یا جدایی از پدر پس از سن 5 سالگی.

در این موارد معمولاً نوجوان در انجام تكالیف و كار مدرسه ای ضعیف است، لیكن مشكل در بی علاقگی به مدرسه یا معلم نیست. تنبیه صرفاً این گریز را تشدید كرده و به صورت پیچیده تری درمی آورد. در بیشتر اوقات فرار از مدرسه با دروغگویی همراه خواهد بود. این افراد با مهارت به دروغ گفتن می پردازند و طوری وانمود می كنند كه از مدرسه غیبت نداشته اند.

به طور خلاصه باید گفت كه فرار از مدرسه حالتی است كه نوجوان سالم بدون عذر موجه از حضور در مدرسه خودداری كند و غیبت او غیرقانونی یا غیر موجه شناخته شود. در بعضی كشورها كه بین سنین 6 تا 14 سالگی تعلیمات اجباری است، حتی اگر والدین باعث این عمل شده باشند به دادگاه احضار می شوند و مجازات های خاصی درباره آنها به مورد اجرا گذاشته می شود.

لازم به ذكر است كه در مورد ترس از مدرسه و فرار از مدرسه تفاوت هایی وجود دارد. نوجوان مبتلا به ترس از مدرسه با مراقبت شدید مادرانه، اختلال در غذا خوردن، دردهای شكمی، حالت تهوع و مشكلات خواب و علایم بالینی (اضطراب) مشخص می گردد، در حالی كه نوجوان گریزان ازمدرسه با بی ثباتی در تعلیم خانواده، دروغگویی دایمی، فرار از خانه و دزدی ازخانه معرفی می گردد.

متخصصان و روانكاوان تعلیم و تربیت معتقدند كه نوجوانان مبتلا به ترس از مدرسه با ترس های بیمارگونه در ارتباط با حضور در مدرسه، شكایت مداوم جسمانی، ارتباط و همزیستی بیش از حد با مادر و تعارض بین پدرها و مادرها و مدیریت مدرسه توصیف می شوند.

به طور خلاصه نوجوانی كه ترس یا هراس از مدرسه دارد ظاهراً با عوامل مربوط به ترس و اضطراب به بهترین وجهی مشخص می شود، در حالی كه نوجوان گریزان از مدرسه با رفتار بزهكارانه تعریف می گردد. نكته آخر این كه نوجوانان مبتلا به ترس از مدرسه ممكن است از نظر پیشرفت تحصیلی ضعیف نباشد و حال آن كه نوجوانان گریزان ازمدرسه معمولاً شاگردانی ضعیف هستند.

● علل فرار ازمدرسه

ترس و دلهره از عدم توانایی انجام تكالیف، مواجه شدن با چهره آموزگار جدید، آشنا شدن با دوستان و همكلاسی های جدید و ... مواردی هستند كه همواره ذهن بعضی از نوجوانان را به خود مشغول می كند.

این گونه معضل به مرور زمان و پس از سپری شدن هفته های اول سال تحصیلی، برطرف می شوند و به این ترتیب جای نگرانی از این بابت وجود نخواهد داشت، اما عده ای دیگر از نوجوانان آن قدر از درس و مدرسه متنفر و بیزارند كه این گونه نوجوانان هم برای خود و هم برای والدین و مربیانشان مشكل آفرین بوده و شناخت علل و انگیزه های این رفتار بسیار لازم و ضروری است. برای ریشه یابی رفتارهای چنین كودكانی باید علل مختلفی را كه باعث پدیدآمدن این دسته از اختلافات رفتاری می شوند، مورد بررسی قرار داد كه عبارتند از:

▪ خانواده های از هم گسیخته:

مشاجرات لفظی، نزاع و كشمكش، عدم تفاهم اخلاقی و عقیدتی، طلاق و متاركه، فوت یكی از والدین و... از جمله عواملی هستند كه می توانند باعث از هم پاشیدگی نظام خانواده شوند. در این قبیل خانواده ها، هرج و مرج و بی نظمی به وضوح مشاهده می شود. علاوه بر این، باعث پدید آمدن بیماری های روحی و روانی و همچنین ترس، اضطراب و دلهره در اعضای خانواده می گردد.قربانیان اصلی این دسته از خانواده ها، اكثر اوقات نوجوانان بی گناه هستند.

▪ مردود شدن:

به طور معمول 2 علت دارد:

1) ضعیف بودن در پایه تحصیلی

2) افت ناگهانی تحصیلی كه باعث می شود كودك به مرور زمان از مدرسه گریزان شود.

▪ بی علاقه بودن به درس و تحصیل:

از جمله مسایلی است كه سبب فرار كردن از مدرسه می شود و چون نسبت به آینده تحصیلی خود نا امید است به این نتیجه می رسد كه رفتن به مدرسه برایش فایده ندارد. از این دسته از نوجوانان به طور معمول در خانواده های از هم گسیخته و متزلزل بیشتر به چشم می خورد.

▪ ترس از تنبیه بدنی:

باعث می شود نوجوان همیشه اضطراب درونی نسبت به مدرسه داشته باشد و آماده فرار از مدرسه باشد.

▪ بی توجهی والدین:

نسبت به نوجوان و عدم اهمیت آنها به تحصیل و تربیت فرزندشان مقدمات فرار از مدرسه را تشكیل می دهد.

▪ عدم رفاه مالی نوجوان و خانواده:

باعث می شود كه نوجوان خود را در برابر بقیه ضعیف تر پنداشته از همكلاسی های خود دوری جسته و باعث شود كه از مدرسه فرار كند.

▪ عدم توجه معلم به شاگرد و تبعیض قایل شدن:

باعث می شود دیدگاه های منفی فكری در ذهنش ایجاد شده و مدرسه را دوست نداشته باشد.

▪ عقب ماندگی ذهنی:

به تعدادی از نوجوانان كه در یادگیری مطالب درسی و مهارت های شغلی از دانش آموزان دیگر كندتر هستند، عقب مانده خوانده می شوند. این نوع دانش آموزان با توجه به این كه چه اندازه در یادگیری مطالب درسی مهارت های شغلی و سازگاری اجتماعی از دوستان خود عقب مانده باشند، به طبقات مختلفی تقسیم می شوند. این دانش آموزان نیاز دارند كه موارد درسی متفاوت (از دانش آموزان عادی) جهت حداكثر رشدشان در نظر گرفته شود. نوجوان عقب مانده با این كه از لحاظ هوشی عقب مانده است، ولی به اندازه ای استعداد دارد كه بتواند امور و نیازهای روزمره خود را بدون نظارت بی مورد دیگران اداره كند.

تحقیقات نشان داده كه عقب ماندگی ذهنی و فرار از مدرسه رابطه مستقیم دارند. در مطالعاتی كه در مدارس نیویورك توسط خانم ایروین انجام گرفته تقریباً 43 درصد فرار دانش آموزان به علت عقب ماندگی ذهنی بوده است.

● پیشنهادات در جهت رفع مشكل فرار از مدرسه

1) تهیه و تنظیم كارنامه محرمانه برای هر یك از دانش آموزان به منظور آگاه شدن آموزگاران از وضعیت جسمانی و روانی آنها توسط مدیر مدرسه.

2) آشنا شدن معلمان با خانواده های شاگردان جهت كمك به حل مشكلات آنان و آگاه شدن از شرایط حاكم بر فضای منزل.

3) برانگیختن انگیزه دانش آموزان برای روی آوردن به درس و مدرسه و مطالعات جانبی دیگر.

4) پرهیز از به كارگیری هرگونه تنبیه بدنی.

5) توجیه دانش آموزان به این مسأله كه مدرسه خانه دوم شماست (در جلسات عمومی كه بین مدیر و معلمان یا دانش آموزان برگزار می شود)

6) كمك به دانش آموزان محروم و مستضعف: لازم است مربیان و مسیولان مدرسه كه از توانایی مالی خوبی برخوردار هستند، این گونه دانش آموزان را تحت حمایت خویش قرار دهند. به خصوص زمانی كه كودك علاقمند به تحصیل است و خانواده وی به علت مساعد نبودن وضعیت مالی قادر به تأمین احتیاجات فرزندشان نیستند.

7) شناسایی به موقع كودكان عقب مانده ذهنی و معرفی سریع آنها به مدارس یا مراكز مخصوص تعلیم و تربیت این دسته از دانش آموزان.

8) تبدیل مدارس و مراكز آموزشی به اماكن علمی- فرهنگی و ترتیب دادن اردوهای مختلف تفریحی جهت بازدید از زیارتگاه ها، موزه ها، آثار باستانی، تاریخی و سایر مكان های دینی دیگر.

9) ایجاد رابطه عاطفی و دوستانه به صورت مداوم از سوی كادر مدرسه با چنین دانش آموزانی.

بیش فعالی در کودکان


بیش‌فعالی، حالتی است که در آن کودک به طور مفرط و بیش از اندازه، فعال و پرجنب و جوش می‌باشد. تحرک زیاد این کودکان نه تنها خود آن‌ها را، بلکه اطرافیان را دچار مشکل می‌کند.
بیش فعالی کودک

اختلال بیش‌فعالی و کم‌توجهی یا ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) شرایطی را برای کودک ایجاد می‌کند که نتواند آرام و بدون حرکت بنشیند، رفتارش را کنترل کرده و توجه خود را به یک موضوع خاص معطوف کند.

از هر 100 کودک 5 کودک، مبتلا به ADHA باشند. پسران سه برابر بیش از دختران در معرض ابتلا به این عارضه قرار دارند.

اغلب این اختلال قبل از 7 سالگی آغاز می‌شود و ممکن است والدین تا وقتی که فرزندشان بزرگ‌تر نشده، متوجه مشکل او نگردند.

کودکان بیش فعال در معرض خطر بالایی از اختلال رفتار، شخصیت ضد اجتماعی و سوء مصرف مواد مخدر قرار دارند. اکثر کودکان بیش فعال دچار احساس افسردگی، اضطراب و عدم اعتماد به نفس می‌شوند.

 

علل بروز ADHD

پزشکان معتقدند افراد مبتلا به ADHD ، فاقد میزان کافی از مواد شیمیایی خاص به نام واسطه‌های عصبی در مغز هستند. این مواد شیمیایی، در کنترل رفتار کمک می‌کنند.

مصرف سیگار در دوران بارداری با ایجاد بیش فعالی در کودک مرتبط است.

علت‌های دیگر شامل: تولد پیش از موعد، نوزاد با وزن بسیار کم و آسیب‌های مغزی نوزاد حین تولد هستند.

تماشای بیش از حد تلویزیون در سنین کم موجب کم‌توجهی کودک می‌شود. کودکان زیر 2 سال نباید تلویزیون نگاه کنند و یا به بازی‌های کامپیوتری بپردازند و در کودکان بیش از 2 سال، باید زمان این فعالیت ها به 1 تا 2 ساعت محدود شود

علایم ADHD

اشکال در توجه

فعالیت بیش از اندازه (بیش‌فعالی)

انجام عمل قبل از فکر کردن به آن

 

انواع ADHD

1- نوع بی‌دقت و بدون توجه

در این نوع، فرد نمی‌تواند روی تکلیفی که به او می‌دهند و یا یک فعالیت خاص تمرکز داشته باشد. این دسته از افراد غالبا:

- توجه زیادی به جزئیات ندارند.

- بر کارهای مدرسه نمی‌توانند تمرکز داشته باشند.

- کارهای مدرسه و فعالیت‌های روزانه خود را در منزل تا آخر دنبال نمی‌کنند و آن‌ها را به پایان نمی‌رسانند.

- نمی‌توانند یک وظیفه یا تکلیف را تمام و کمال انجام دهند.

- اسباب بازی‌ها ، کتاب‌ها و وسایلشان را اغلب گم می‌کنند.

 

2- نوع تکانشی - بیش‌فعالی

این کودکان قبلا از این که راجع به عملی فکر کنند، آن را انجام می‌دهند (تکانشی). کودک همیشه در حال انجام کاری می‌باشد. ممکن است سطح بیش‌فعالی با افزایش سن کاهش یابد.

مشخصه کودکانی که این اختلال را با هم دارند بدین گونه است:

- بی‌قراری و ناآرامی

- دویدن مداوم از سویی به سوی دیگر و یا بالا رفتن از چیزی

- پر سر و صدا بازی کردن

- بیش از حد صحبت کردن

- پاسخ‌دادن ناگهانی و بدون فکر به پرسشی که هنوز تمام نشده است

- عدم توانایی در صبر کردن برای نوبت خود

- بدون اجازه وسط بازی دیگران پریدن

- وسط صحبت دیگران پریدن

 

3- نوع ترکیبی

در این نوع، کودکان نشانه‌هایی از هر دو نوع قبل را دارا می‌باشند. آن‌ها در توجه‌کردن، فعال بودن و کنترل تکانش‌های خود دچار مشکل هستند. البته گاهی تمام کودکان بی‌توجه هستند و یا اینکه بیش از حد فعالیت می‌کنند و حرکات تکانشی دارند.

 

تشخیص ADHD

بیش فعالی اغلب سابقه خانوادگی دارد. برای تشخیص این اختلال، معاینه بدنی باید انجام شود و شنوایی، بینایی و سایر توانایی‌های کودک بررسی شوند.

کودک بیش فعال

وقتی علایم ADHD در کودکی مشاهده شود، باید توسط یک متخصص ماهر مورد ارزیابی قرار گیرد. برای تشخیص ADHD این نکات را مد نظر قرار دهید:

* کودک رفتارها و علائم گفته شده در بالا را، قبل از سن 7 سالگی نشان دهد.

* این رفتارها در مقایسه با کودکان همسن آنان شدیدتر باشد.

* علائم حداقل باید 6 ماه ادامه داشته باشند.

* این علائم بر روی حداقل دو زمینه زندگی کودک مانند: مدرسه، خانه، پرستار کودک، دوستان و... تاثیر منفی داشته باشد.

* علائم نباید در اثر فشار روانی و استرس ایجاد شده باشد. کودکانی که طلاق، بیماری، تغییر مدرسه یا تغییر ناگهانی محل زندگی را تجربه می‌کنند ممکن است بی توجه یا فراموشکار شوند.

 

درمان

درمان سریع برای ADHD وجود ندارد، اما علایم آن قابل کنترل هستند. والدین و آموزگاران به نکات زیر توجه کنند:

- در مورد این اختلال، اطلاعات بیشتری کسب کنند.

- برنامه تعلیم و تربیتی خاصی را متناسب با نیازهای کودک ایجاد نمایند.

- دارو درمانی: در صورتی که والدین و پزشک احساس کنند که کودک به دارو نیاز دارد.

 

توصیه‌هایی به والدین

* با فرزند خود کاملا واضح و روشن صحبت کنید. به فرزند خود بگویید چه کارهایی را باید انجام دهد، نه این که فقط ، آنچه را نباید انجام دهد به او گوشزد کنید.

* هم والدین و هم معلم مدرسه، باید نمونه‌ای از برنامه تعلیم و تربیت خاص نیازهای فرزند را داشته باشند.

* با معلم کودکتان در تماس باشید و به او بگویید فرزند شما در خانه چه عملکردی دارد و از او بپرسید که در مدرسه چه می‌کند و آن‌ها را حمایت کنید.

* هر روز یک برنامه مشخص، از ساعت بیدار شدن از خواب تا ساعت به خواب رفتن کودک داشته باشید. برنامه را روی دیوار نصب کنید تا کودک سراسر روز بتواند آن را ببیند و بر اساس آن بازی کند و تکالیف مدرسه و کارهای روزمره را انجام دهد.

* به منظم شدن کودک خود کمک کنید. کیف مدرسه، لباس‌ها و اسباب بازی‌ها را هر روز در جای مشخص و ثابتی قرار دهید. در این صورت احتمال این که کودک وسایل مورد نیاز خود را گم کند، بسیار کم می‌شود.

* از حواس پرتی کودک جلوگیری کنید. تلویزیون، رادیو و کامپیوتر را خاموش کنید.

* تنها امکان انتخاب بین دو چیز را به او بدهید. در این صورت کودک هیجان زده و سردرگم نخواهد شد.

* از انضباط به صورت موثری بهره بگیرید. در برابر یک رفتار نامناسب به جای فریاد زدن یا تنبیه، یکی از امتیازات او را لغو کنید. در مورد کودکان کوچکتر می‌توان به سادگی آنان را تا موقعی که رفتار بهتری نشان دهند نادیده گرفت.

 

توصیه‌هایی به معلمان

* به دانش آموزان نشان دهید چگونه از کتاب تکلیف و برنامه‌های روزانه استفاده کنند. همچنین مهارت‌ها و روش‌های یادگیری را به آن‌ها آموزش دهید.

* به دانش آموزان در فعالیت‌های بدنی‌شان کمک کنید. به آن‌ها اجازه دهید تا کاری را ایستاده پای تخته انجام دهند. در بین برنامه‌ها به آن‌ها استراحت دهید.

* با والدین و دانش آموزان، هر دو با هم، برای نوآوری و اجرای یک برنامه تعلیم و تربیتی مناسب، به منظور نیل به نیازهای دانش آموزان، همکاری کنید.

* انتظارات بالا از دانش آموزان نداشته باشید، اما سعی کنید راه‌های جدیدی را برای انجام کارها امتحان کنید.

* صبور باشید و شانس دانش آموزان را برای کسب موفقیت بالا ببرید.

سندرم نفروتیک در کودکان


   

سندرم نفروتیک

  سندرم نفروتيك از نظر باليني با دفع پروتئين از ادرار ، كاهش آلبومين خون، افزايش ليپيد خون مشخص مي شود .

     گاهي اوقات با دفع خون از ادرار ، افزايش فشار خون و كاهش سرعت فيلتراسيون گلومرول همراه است . هنگامي كه توام با بيماريهاي گلومرول است ، سندرم نفروتيك اوليه و چنانچه به عنوان بخشي از بيماري عمومي يا در نتيجه علت مشخصي حادث شده باشد ، سندرم نفروتيك ثانويه ناميده مي شود.

     سندرم نفروتيك مادرزادي نوع ارثي از سندرم نفرووتيك است كه در دوره شيرخوارگي تظاهر مي كند . دفع پروتئين از ادرار و خيز از علايم اوليه بوده و غالبا بلافاصله پس از تولد تظاهر مي كند . بيماري نسبت به درمان پاسخ خوبي نمي دهد . ممكن است پيش از 2 سالگي منجر به فوت كودك شود .

شيوع :

     در جنس مذكر در سنين 2-7 سالگي شروع شده ، اوج و شيوع آن 2-3 سالگي مي باشد .

علايم :

     پروتئينوري (آلبو مينوري )، كاهش پروتئين خون (هيپوآلبومينمي ) ، افزايش كلسترول خون ، ادم و همچنين تغييرات فشارخون (افزايش يا كاهش يا طبيعي) كاهش GFR و كاهش برون ده ادراري ، گاهي هماچوري و علايم ديگر مثل پف كردن صورت ( بخصوص چشمها)، ورم لبهاي تناسلي يا بيضه ها ، افزايش وزن ، ادرار كدر و كف آلود ، اختلال تنفسي ، اسهال و عفونت .

     ادم پيشرونده زماني ايجاد مي شود كه غلظت آلبومين سديم به كمتر از 5/2 gr/dl برسد كه به دو علت رخ مي دهد :

الف : قانون استارلينگ ( دفع پروتئين ، كاهش فشار انكوتيك خون ، جابجايي مايع عروقي به فضاي بين بافتي و ايجاد ادم .)

ب : افزايش ترشح آلدسترون ( كاهش حجم عروقي ، آلدسترون ، جذب مجدد نمك و آب از هر دو كليه) حجم سرم كمتر از حد طبيعي است ( به دليل احتباس در فضاي ميان بافتي )

ارزيابي تشخيصي :

     انجام آزمايشاتي از قبيل تجزيه ادرار ، شمارش كامل خون ، ارزيابي الكتروليتهاي سديم ، كلسيم ، فسفر و نيتروژن اوره خون ، كراتينين ، پروتئين توتال ، آلبومين ، گلوبولين ، كلسترول ، تري گليسريد و كمپلمان .

     پروتئينوري با دفع ادراري پروتئين كه غالبأ سطح آن به بيش از 2gr در هر متر مربع در 24 ساعت مي رسد، مشخص مي شود .

     نتايج Dipstick غالبأ +4 است . وزن مخصوص ادرار ممكن است زياد و مطابقت با غلظت پروتئين داشته باشند .

     كلسترول سرم ممكن است به بيش از 220 ميلي گرم در دسي ليتر برسد . سديم سرم معمولا كمتر يعني تقريبا 130 الي 135 ميلي اكي والان در ليتر مي باشد . هموگلوبين و هماتوكريت معمولا طبيعي مي باشد.

درمان :

     هدف از مداواي طبي ،كاستن دفع پروتئين است .

     براي كاهش ادم : محدودكردن نمك و آب و رژيم غذايي پر پروتئين ، مصرف ديورتيك هاي نگهدارنده پتاسيم (درادم شديد)

     براي كاهش دفع پروتئين : پردنيزولون ، در بدو درمان روزانه g/kg 2 ( حداكثر 80 ميلي گرم )براي خاموشي طولاني مدت و كاهش ميزان عود : الكيل كنز ( سيكلوفسفا يد ، كلرابوسيل )با مصرف داروي انتخابي( پردنيزون ) پروتئينوري در هفته اول قطع ميشود (dipstick منفي به مدت 2 روز متوالي مطلوب است) اگر درمان با پردنيزون پاسخ ندهد ، بيوپسي كليه ضرورت پيدا مي كند .

     عود سندرم نفروتيك معمولا با بيماريهاي سيستم تنفسي فوقاني است .

پرستاري :

     كنترل ثبت وگزارش روزانه علايم حياتي ، وزن روزانه ، وضعيت ادم ، جذب و دفع ، مايعات ، اندازه گيريهاي محيط شكم و آسيت ، صداهاي تنفسي ، سطح فعاليت و علايم عفونت .

     مراقبتهاي پوستي شامل : تغيير وضعيت براي پيشگيري از شكنندگي پوست ، تميز كردن سطوحي كه به علت ادم مجاور هم قرار گرفته اند ( كيسه بيضه، لبهاي تناسلي ، شكم )، كمپرس گرم پلكهاي متورم ، پيشگيري از قرار گرفتن پوست در معرض سرما يا گرما لباس گشاد و ناخن كوتاه پيشگيري از عفونت ( بخصوص ريوي و پوستي ) تغذيه به مقدار كم و در دفعات زياد استراحت در موارد خستگي و ادم شديد .

     آموزش نكات لازم در مصرف استروئيد ها ( پردنيزون ) : كنترل و گزارش عوارض ( خونريزي و زخم گوارشي ) – پيشگيري از عفونت – مصرف غذاهاي با كالري كم در استفاده طويل المدت استروئيدها - در صورت استفراغ ناشي از مصرف استروئيدها ، استفاده آنها توأم با غذا يا شير.

     تشويق كودك به بيان نظرات خود درباره تغيير تصوير ذهني .

     تغذيه در كودكان مبتلا به سندرم نفروتيك : مقدار كم در دفعات زياد شامل غذاي پر پروتئين و پركالري در صورت ادم محدود از نظر نمك و آب مي باشد .

     عارضه اصلي در كودك مبتلا به سندرم نفروتيك عفونت است .

     كودك مبتلا به سندرم نفروتيك ميتواند كارهاي روزمره خود را انجام دهد فقط بايد از تماس با عوامل و افراد عفوني پرهيز كند .

پنومونی

پنومونی التهاب پارانیشم ریه در دوران کودکی به خصوص در شیرخوارگی و اوایل کودکی می باشد. از نظر بالینی پنومونی ممکن است به صورت یک بیماری اولیه و یا به عنوان عارضة یک بیماری دیگر اتفاق بیافتد.پنومونی براساس شکل شناسی ریه(مرفولوژی) عامل ایجاد کننده و شکل بالینی آن به چند گروه تقسیم می شود. مناسب ترین نوع تقسیم بندی براساس عامل اتیولوژیک (ویروس- باکتری- یا آسپیراسیون مواد خارجی)می باشد. غالباً عامل بیماری زا از طریق استنشاق یا گردش خون وارد ریه ها می شود. پنومونی ممکن است به علت آلودگی قارچی(هیستومایکوزیس- کوکسیدوئید و مایکوزیس و ...) ایجاد می شود. پنومونیت نوعی التهاب حاد موضعی بدون توکسمی است که توأم با پنومونیلو بار دیده می شود.

انواع پنومونی

پنومونی لوبار: تمام یا بخش اعظم یک لوب ریه و یا بیشتر لوب های ریه را درگیر می کند. وقتی هر دو ریه مبتلا شوند به آن پنومونی دوطرف گفته می شود.

برونکوپنومونی: از برونشیول های انتهایی شروع می شود. این برونشیول ها در اثر ترشحات مخاطی – چرکی مسدود می شوند و در لوب های پروکسیمال باعث تراکم های پراکنده ای می شوند که به آن پنومونی لوبولار گفته می شود.

  پنومونی بین بافتی: فرآیند التهابی تقریباً به دیواره آلوئول ها و پیرامون برونش ها و بافت های بین لوبولی   محدود می شود.

تظاهرات بالینی پنومونی به عوامل زیر بستگی دارد

عامل ایجادکننده، سن کودک، واکنش سیستمیک نسبت به عفونت،وسعت ضایعات، درجه انسداد برونش و برونشیول ها. عامل ایجاد کننده غالباً با تهیه تاریخچه بالینی کودک و توجه به سن او،تاریخچه سلامتی،معاینات پزشکی،رادیوگرافی و تست های آزمایشگاهی شناسایی می شود.

 

پنومونی ویروسی

پنومونی ویروسی از پنومونی باکتریال شایع تر است و در تمام گروه های سنی دیده می شود. غالباً با عفونت ویروس سیستم تنفسی فوقانی توأم بوده و تغییرات پاتولوژیک آن به صورت پنومونی بین بافتی توأم با التهاب مخاط و دیواره برونش ها دیده می شود. ویروس هایی که معمولاً سبب پنومونی در کودک می شوند شامل ویروس سن سی شیال تنفسی در شیرخوارگان و ویروس پاراآنفولانزا و آدنوویروس در کودکان بزرگ تر می باشد. علائم بالینی خاصی وجود ندارد. که به افتراق ارگانیسم های عامل بیماری کمک کند و این کار فقط با انجام تست های آزمایشگاهی مکان پذیر است.

تظاهرات بالینی

شروع بیماری ممکن است حاد یا موذیانه باشد و علایم از تب و سرفه خفیف و بی حالی تا تب بالا – سرفه های شدید و احساس خستگی متغیر می باشد. در ابتدای بیماری انتظار می رود که سرفه ها بدون خلط باشد یا اینکه مقدار کمی خلط سفید رنگ وجود داشته باشد. در صداهای تنفسی ممکن است خس خس یا رآل ضعیف سمع گردد. در رادیوگرافی ارتشاح منتشر یا پراکنده توأم با درگیری اطراف برونش دیده می شود.

مداخلات درمانی پرستاری

معمولاً پیش آگهی بیماری خوب است گرچه معمولاً عفونت های ویروسی سیستم تنفسی فوقانی کودکان را مستعد ابتلا به عوامل باکتریال ثانویه می سازند. درمان عموماً علامتی بوده و شامل معیارهای بهبود اکسیژناسیون و آرامش بیمار نظیر تجویز اکسیژن و بخور خنک- فیزیوتراپی سینه و درناژ وضعیتی- استفاده از داروی تب بر تجویز مایعات و حمایت از خانواده می باشد.

پنومونی آپپتیک اولیه

شایع ترین علت پنومونی در کودکان 12-5 ساله عامل مایکوپلاسماست که معمولاً در فصول پاییز و زمستان بروز می کند و در مکان های شلوغ شایع تر است.

تظاهرات بالینی

شروع بیماری ممکن است ناگهانی یا موذیانه باشد و معمولاً با علایم زیر همراه است: تب- لرز(در کودکان بزرگ تر)- سردرد و ضعف – بی اشتهایی و درد عضلانی. به دنبال این علائم نشانه های رینیت- گلو درد و سرفه خشک و کوتاه ظاهر می شوند.سرفه در ابتدا بدونه خلط استسپس به حالت سروزی-مخاطی تبدیل شده ودر نهایت به خلط مخاطی چرکی با رگه های خون تبدیل می شود. مدت و شدت تب متغیراست و ممکن است از چند روز تا 2 هفته تداوم یابد. تنگی نفس نشانه نادری است قبل از بروز علائم بالینی نشانه های پنومونی در تصاویر رادیوگرافی مشهود است. ممکن است در نواحی مختلف ریه رال ظریف شنیده شود اما تراکم معمولاً دیده نمی شود.فرایند پاتولوژی به صورت ارتشاح بین بافتی- وجود سلول های گرد و ادم دیواره آلوئول ها- پراکندگی نواحی التهاب- نکروز و زخم های مخاطی در برونش ها و برونشیول ها دیده می شود و ممکن است نواحی تراکم بافتی و آمفیزم هم مشاهده شود.

مداخلات درمانی و پرستاری

اغلب مبتلایان با درمان علامتی طی 10-7 روز بهبود می یابند و پس از یک دوره نقاهت یک هفته ای را سپر می کنند. به ندرت نیاز به بستری شدن وجود دارد.

پنومونی باکتریال

پنومونی باکتریال غالباً یک عفونت جدی است و مکانیسم های به وجود آورنده  آن شامل: آسپیراسیون یا انتشار از طریق خون می باشد. عامل ایجاد آن برحسب سن- اختلالات زمینه ای و سیستم ایمنی کودک متغیر می باشد.

ایتولوژی و اپیرمولوژی

شایع ترین ارگانیسم های مسئول پنومونی اکتسابی در کودکان و بالغین استرپتوکوک پنومونیه می باشد. در چند دهة اخیر ارگانیسم استرپتوکوک پنومونی به دلیل مقاومت به پنی سیلین و سایر آنتی بیوتیک ها بسیار شایع شده است. سایر ارگانیسم های عامل پنومونی در کودکان عبارتند از: استرپتوکوک گروه A- استافیلوکوک طلایی- م کاتارالیس و هموفیلوس آنفلوانزا.

عوامل شایع در گروه سنی 3 ماه تا 5 سالگی شامل

استرپتوکوک پنومونیه- م کاتارالیس و استرپتوکوک گروه A می باشد. هموفیلوس آنفولانزای تیپ B کمتر ایجاد بیماری می کند زیرا مصرف واکسن آن بسیار متداول شده است. پنومونی ناشی از استافیلوکوک طلایی نیز به ندرت در شیرخواران و نوپایان دیده می شود در کودکان بالای 5 سال شایع ترین عوامل مایکوپلاسما پنومونیه و استاتیلوکوک پنومونیه هستند.

تظاهرات بالینی

تظاهرات بالینی پنومونی باکتریال درکودکان نرمال به صورت حاد توأم با تب و ظاهر توکسیک دیده می شود.در شیرخواران و کودکان کوچک تر علائم شدیدتراست. کودکان بزرگ تر ممکن است دچار سردرد- لرز- شکم درد- دردسینه وعلائم تحریک مننژ شوند. ممکن است دیسترس تنفسی وجود داشته باشد یانداشته باشد. در برخی موارد افزایش تعداد تنفس (تاکی پنه) تنها علامت بیماری است.

سرفه درمراحل اولیه- خشک- کوتاه- فاقد خلط است. صداهای تنفسی کاهش یافته و رال های پراکنده سمع می شوند. در صورت بروز تراکم بافتی ممکن است صدا های تنفسی از نظر کیفیت توبولی بدون هیچ صدای اضافی باشند پس از رفع عفونت و رال ها و خس خس شنیده شده و سرفه ها با خلط چرکی توأم می شوند. نبودن علائم اختصاصی نشان دهنده عفونت تشخیص بیماری را به خصوص در شیرخواران دشوار می سازد.

از علائم اولیه عفونت می توان به تحریک پذیری- خواب آلودگی و تغذیه ضعیف اشاره کرد. ممکن است تب ناگهانی توأم با تشنج بروز کنند.

علائم دیسترس تنفسی عبارتند از : عطش هوا،تاکی پنه و سیانوز اطراف دهان، از آنجا که پنومونی در نوزادان بامرگ و میر بالایی توأم می باشد. لذا در تمام نوزادان باید به محض بروز علائم تنفسی- به وجود عفونت باکتریال مشکوک شد. پنومدنی استافیلوکوکی نادر بوده اما سریعاً پیشرفت می کند و نیاز به درمان تهاجمی دارد و به طور ناگهانی شروع می شود و به سرعت حال بیمار رو به وخامت می گذارد از جمله علائم احتمالی عفونت استافیلوکوکی شامل التهاب ملتحمه و بروز تب  درکودک می باشد.

 

 

علائم عمومی پنومونی

-            تب معمولاً بالاست- علائم تنفسی: سرفه که در آغاز خشک و سپس با خط سفید همراه است- صداهای تنفسی :رال ضعیف و صدای مات در دق، تاکی پنه،دردسینه،توکشیدگی عضلات فرعی تنفس- لرزشد پره های بینی- رنگ پریدگی تاسیانوز

-            رادیوگرافی سینه : ارتشاح منتشره یا پراکنده توأم با درگیری پیرامون برونش ها- رفتاری : تحریک پذیری – گیجی و بی قراری.

-            گوارشی : بی اشتهایی – اسهال و استفراغ – دل درد

ارزیابی تشخیصی

اولین ملاک تشخیصی یافتن ارتشاح ریوی در رادیوگرافی سینه است که معمولاً وجود تراکم لوبار و درموارد شدید ترشح جنبی است.

 مطالعات آزمایشگاهی شامل : رنگ آمیزی گرم و کشت خلط نمونه های نازو فازلکس، کشت خون وآسپیراسیون ریه و بیوپسی می باشد.شمارش گلبول های سفید خون ممکن است افزایش یابد اما در شیرخوراران با عفونت استافیلوکوکی ممکن است نرمال باشد. تیترآنتی استرپتولیزین(ASO ) در کودکان مبتلا به بیماری استرپتوکوکی افزایش می یابد. شیرخوار یا کودک مبتلا به پنومونی عود کننده باید از نظر فیبروز کیستیک یا سایر بیماری های نقص ایمنی بررسی شود.

مداخلات درمانی

درمان ضد میکروبی به شکل قابل توجهی باعث کاهش عوارض و میزان های مرگ و میر ناشی از پنومونی باکتریال شده است برای درمان سرپایی شیرخواران و  کودکان زیر 5 سال ازآموکسی سیلین خوراکی به طرز گسترده استفاده شده است. دربیمارانی که علیه هموفیلوس آنفولانزا واکسینه نشده اند از آموکسی سیلین و کلاولانات یا سفالوسپورین های نسل دوم استفاده می شودودرکودکان بزرگ تر و نوجوانان با توجه به تأثیر داروی ارتیرومایسین برپنومونی مایکوپلاسمایی این داروی منتخب است. در بیمارستان های برای افزایش تأثیر دارو از داروها به صورت تزریقی استفاده می شودو اولین داروی انتخابی در پنومونی باکتریال که به صورت تزریقی استفاده می شود و سفوروکسیم است. در صورت پنومونی مایکوپلاسمایی در کودکان بالای 5 سال از ایترومایسین خوراکی یا وریدی استفاده می شود . معیارهای اساسی درمان شامل آنتی بیوتیک درمانی، استراحت، تجویز مایعات خوراکی فراوان و استفاده از تب بر برای کنترل تب می باشد. ضمناً بستری کردن مبتلایان به پنومونی استافیلوکوکی امری ضروری می باشد. در صورت دیسترس تنفسی نیاز به اکسیژن نیز وجود دارد.

مداخلات پرستاری

مراقبت های پرستاری کودکان مبتلا به پنومونی معمولاً شامل مراقبت های علامتی و حمایتی است اما بررسی کامل تنفس و تجویز اکسیزن و آنتی بیوتیک نیزلازم است.تعداد وضعیت تنفس کودک وضعیت کلی و سطح فعالیت او باید مکرراً ارزیابی شود. پروسیجرهای ایزولاسیون مطابق دستوالعمل بیمارستان اجرا می گردد. استراحت کافی و حفظ انرژی باعث کاهش تنش های جسمی و روانی در کودک می شود برنامه ریزی مراقبت ها به طور همزمان باعث حفظ آرامش کودک و کامل شدن چرخه خواب او می شود در صورتی که سرفه باعث آشفتگی و اختلال خواب کودک می شود باید از داروی ضد سرفه استفاده شود. برای جلوگیری از دهیدراتاسیون در مرحله حاد بیماری از مایعات وریدی استفاده می شود.درصورت نیاز از اکسیژن حمایتی از طریق سوندبینی یاندرتاًچادراکسیژن استفاده می گردد. درشیرخوران اکسیژن از راه هودتجویز می شود کودکان غالباً در وضعیت نیمه نشسته راحت هستند. اماباید به آنها اجازه داد تا در راحت ترین وضعیت ممکن قرار بگیرند. دراز کشیدن روی پهلوی مبتلا باعث حمایت قفسه سینه و کاهش اصطکاک درپرده جنب می شود با خنک کردن محیط و تجویز داروهای تب بر می توان تب را کنترل نمود. به منظور تشخیص زودرس تشنج ناشی از تب باید درجه حرارت بدن مکرراًبررسی شودبرای بررسی پیشرفت بیماری و تشخیص زودرس عوارض باید علایم حیاتی و صداهای ریوی کنترل گردد.

درمورد کودکانی که سرفه غیرموثر دارند یا در تخلیه ترشحات دچارمشکل می شوند. ساکشن راه هوایی برای بازنگهداشتن آن ضروری است. برای تمیزکردن مجاری بینی و نازو فارنکس شیرخواران می توان از یک پوار ساده استفاده کرد امابرای مواقع نیاز باید تهویه مکانیکی در دسترس باشد. درناژ وضعیتی وفیزیوتراپی تنفسی معمولاً هر 4 ساعت یک بار و باتوجه به نیاز کودک ضروری است. کاهش ترس و اضطراب تنش های روانی کودک را کاهش می دهد ووقتی کودک آرام تر باشد. تلاش و تقلای او نیز کمتر خواهد شد. از طرفی کاهش تقلای تنفسی اضطراب کودک را کاهش می دهدو حضور مراقبین و اعضاء خانواده می تواند آرامش و حمایت عاطفی کودک را تأمین کند.


آشنایی با کلیه آزمایش های قبل از ازداواج :

برای آغاز یک زندگی سالم، مسلماً چیزی جز سلامت و صحت طرفین ملاک نیست.به همین منظور، عروس و داماد با مراجعه به محضر از انجام پاره‌ای آزمایشات مطلع می‌شوند. محضر، زوجین را با معرفی‌نامه عکس‌دار مهرشده به آزمایشگاه می‌فرستد.

آزمایشات مربوطه شامل :
۱- آزمایش عدم اعتیاد از هر دو نفر؛ اعتیاد به عنوان یک معظل اجتماعی است و تأثیرات سویی که بر ادامه یک زندگی دارد مورد توجه ویژه قرار گرفته است.
۲- بررسی بیماری سیفلیس؛ انجام این تست برای آقایان الزامی است.
۳- بررسی زوجین از نظر تالاسمی؛ تالاسمی یک نقص ژنتیکی است که به دلیل شیوع بالای آن مورد توجه قرار می‌گیرد.
۴- تزریق واکسن کزاز برای خانم‌ها.
۵- گذراندن کلاس مشاوره تنظیم خانواده.
در ادامه مطلب به بررسی تک تک موارد بالا می پردازم :
آزمایش VDRL
سیفلیس یک بیماری مقاربتی عفونی است که عامل آن یک نوع باکتری به نام ترپونما پالیدوم می‌باشد.این باکتری به طور طبیعی فقط انسان را آلوده می‌کند و از آن‌جایی که بسیار حساس و ظریف است برای ایجاد بیماری در بیشتر موارد تماس مستقیم با منبع آلودگی لازم است. ترپونم از طریق خراش جزئی در پوست یا غشای مخاطی اندام تناسلی یا دهان و غیره وارد بدن می‌شود.

سیر بیماری سیفلیس به ۳ دوره تقسیم می‌شود:
۱- دوره اول با ورود باکتری و ایجاد یک زخم نسبتاً سفت در ناحیه تناسلی به نام شانکر مشخص می‌شود، پایان این دوره همراه با بهبودی خود به خود این زخم است.
۲- پس از آن، دوره دوم شروع می‌شود که مشخصه بارزآن ایجاد یک عفونت فراگیر است، یعنی باکتری به‌طور وسیعی در بدن پخش می‌شود و سبب ایجاد ضایعاتی در مخاط‌ها، چشم‌ها، استخوان‌ها، مفاصل و سیستم قلبی- عروقی و عصبی مرکزی می‌شود. سیستم دفاعی بدن در اکثر بیماران درمان‌نشده، قادر به مقابله با این هجوم گسترده باکتری در خون است. به عبارت دیگر بیشتر مبتلایان درمان‌نشده، قابلیت لازم برای از بین بردن عفونت و ایجاد بهبودی بیولوژیک را دارند.
۳- بیماری در ۴۰ درصد بیماران درمان‌نشده از حالت ژنرالیزه خارج و وارد دوره سوم می‌شود. در این مرحله به علت واکنش‌های بیش از معمول دفاع سلولی بدن (سیفلیس هیپرآلرژیک) بافت‌ها و اعضای بدن تخریب می‌شوند. مهم‌ترین ضایعات، مربوط به دستگاه قلبی- عروقی (سیفلیس قلبی- عروقی) و دستگاه عصبی (سیفلیس عصبی) است. این عوارض ۱۰ تا ۲۰ سال پس از شروع بیماری ظاهر می‌شوند.موارد مرگ‌ومیر این بیماری مربوط به دوره سوم (سیفلیس عصبی یا قلبی- عروقی) است.
سیفلیس مادرزادی
مادر مبتلا به سیفلیس پس از ماه چهارم بارداری می‌تواند جنین خود را آلوده کند. اگر عفونت مادر شدید باشد، جنین سقط می‌شود ولی اگر عفونت مادر خفیف باشد، بچه زنده به دنیا می‌آید و علایم مختلفی از خود نشان می‌دهد.اگر ۲ سال پس از ابتلا، مادر باردار و جنین مبتلا شود، جنین می‌تواند سقط شود یا با علایم دوره دوم سیفلیس اکتسابی متولد شود. ولی اگر بعد از ۲ سال یعنی زمانی که مادر وارد دوره سوم سیفلیس شده بارداری رخ دهد، نوزاد متولدشده می‌تواند بدون علایم خاصی باشد یا علایم مشخصی مثل سه‌گانه هوچینسون را نشان دهد.

 معمولاً این سه علامت هوچینسون که تا ۲۰ سالگی خود را نشان می‌دهند عبارتند از:
۱- دندان‌های هوچینسون که دندان‌های تغییر شکل‌یافته ثنایای دایمی است.
۲- کدورت قرنیه که منجر به کوری می‌شود.
۳- ضایعه عصب زوج هشتم که منجر به کری می‌شود.
درمان این بیماری در کلیه مراحل ذکرشده به کمک آنتی‌بیوتیک پنی‌سیلین انجام می‌شود، ولی نوع و میزان مصرف آن به مرحله بیماری بستگی دارد.پس از کشف پنی‌سیلین از تعداد مبتلایان به آن کاسته شد ولی از سال ۱۹۵۸ مجدداً تعداد مبتلایان، سیر صعودی پیدا کردند. دلایل آن را می‌توان به عوامل متعدد اجتماعی و اخلاقی ربط داد. مثل عدم رعایت اصول اخلاقی، آزادی و بی‌بند و باری، افزایش روابط جنسی، مهاجرت مردم و جهانگردی و وجود بیمارانی که به بیماری خود توجهی ندارند.
در کشور ما به منظور پیشگیری از شیوع این بیماری با توجه به شرایط حاکم بر جامعه، انجام آزمایش تشخیصی برای کلیه مردان در زمان ازدواج و فقط خانم‌هایی که ازدواج مجدد هستند، اجباری است. همچنین برای جلوگیری از بروز موارد سیفلیس مادرزادی، این آزمایش جزء آزمایشات روتین دوران بارداری هم است.محضرها در فرم‌های معرفی‌نامه خود از این آزمایش با عناوین متفاوتی نام می‌برند. به عنوان مثال: تست بیماری آمیزشی، تست بیماری مسری، آزمایش خون، آزمایش VDRL.
برای انجام این آزمایش کمی سرم (یا پلاسما) خون مورد نیاز است. پس از خون‌گیری و جدا کردن سرم (یا پلاسما)، یک قطره از سرم را روی صفحه خاصی قرار می‌دهند و به آن یک قطره معرف مربوطه را اضافه می‌کنند و اجازه می‌دهند ۸ دقیقه روی دستگاهی که حرکت چرخشی در سطح افق دارد (روتاتور) با یکدیگر مخلوط شوند و پس از آن تشکیل دانه‌های سیاه‌رنگ مورد بررسی قرار می‌گیرد. حضور دانه‌های سیاه‌رنگ یعنی مثبت بودن. از آن‌جایی‌که این روش جزء روش‌های غربالگری محسوب می‌شود (یعنی در بیشتر موارد نتیجه منفی آن ارزش تشخیصی دارد) ولی نتیجه مثبت آن می‌تواند به دلیل برخی بیماری‌های دیگر مثل بیماری‌های خودایمن، بیماری‌های کبدی (هپاتیت حاد …) بیماری‌های عروقی و عفونت‌های ویروسی مفید باشد. لذا نتایج مثبت حاصله را باید با یک روش تأییدی اثبات کرد. این روش در اغلب آزمایشگاه‌های مراکز بهداشتی انجام نمی‌شود در این‌گونه موارد، شخص مورد نظر با یک معرفی‌نامه به سازمان انتقال خون فرستاده می‌شود. آزمایش تأییدی، FTA-Abs نام دارد. با نتیجه مثبت این آزمایش، مرحله بیماری قابل تشخیص نیست (در کلیه مراحل این بیماری آزمایش FTA مثبت می‌شود، حتی در دوره بهبودی) لذا فرد باید توسط متخصص مورد بررسی قرار گیرد و در صورت نیاز اقدام درمانی انجام شود. پس از پایان درمان و اجازه کتبی پزشک معالج صدور گواهی ازدواج توسط آزمایشگاه بلامانع خواهد بود.
آزمایش اعتیاد
نمونه ادرار از زوجین به منظور شناسایی افرادی که ترکیبات تریاک را استعمال می‌کنند، گرفته می‌شود. مصرف مواد مخدر جزء ناهنجاری‌های اجتماع محسوب می‌شود، لذا دور از انتظار نیست اگر مصرف‌کننده این مواد که برای ازدواج مراجعه می‌کند سعی در مخفی نگه‌داشتن آن نماید (مثلاً از طریق تقلب در گرفتن نمونه ادرار).بدین خاطر نمونه‌گیری در این بخش با حضور ناظر انجام می‌شود. در سیستم‌های قدیمی نظارت به کمک آینه‌های نصب‌شده روی دیوارهای اتاق نمونه‌گیری انجام می‌شد. اگرچه هنوز هم آزمایشگاه‌هایی بدین طریق نمونه‌گیری می‌کنند، ولی به کارگیری تکنولوژی دوربین‌های مداربسته در برخی آزمایشگاه‌ها ضمن رعایت اصول اخلاقی و احترام گذاشتن به شأن افراد، صحت نمونه‌گیری را هم تضمین می‌کند. اولین بار در تهران آزمایشگاه شهید هاشمی‌نژاد وابسته به مرکز بهداشت غرب تهران، در سال ۱۳۷۶ مجهز به این سیستم شد که رضایت‌مندی توأم مراجعه‌کننده و پرسنل ناظر را دربر داشت.لازم به ذکر است انجام این آزمایش نیازی به ناشتا بودن ندارد و نمونه ادرار در لیوان یک‌بار مصرفی که در اختیار مراجعه‌کننده قرار می‌گیرد، گرفته می‌شود.
به طور کلی اگر آزمایش خاصی باید روی تعداد زیادی از افراد انجام شود، باید از تستی استفاده کرد که سریع نتیجه آن مشخص می‌شود. به این تست‌ها، تست‌های غربالگری می‌گویند، نتیجه منفی این تست‌ها با اطمینان قابل گزارش است ولی نتیجه مثبت آن‌ها را باید با روش تأییدی (جداسازی به روش کروماتوگرافی لایه نازک [TLC]) آزمایش کرد که البته به زمان بیشتری برای انجام آن نیاز است. تست غربالگری عدم اعتیاد به کمک تست‌های نواری (Strip Test) یا (Rapid Test) انجام می‌شود. بدین ترتیب که قسمت جذب‌کننده این نوارها در داخل ادرار تازه قرار می‌گیرد و نتیجه حداکثر پس از ۵ دقیقه قابل گزارش است. تکنیک به‌کار رفته در این نوارها ایمن و کروماتوگرافی است.
در تست عدم اعتیاد، جدا از مصرف ترکیبات تریاک، مصرف یک‌سری داروها باعث می‌شود نمونه ادرار با روش غربالگری نتیجه مثبت دهد، لذا با آزمایش تأییدی (TLC) باید مورد بررسی قرار گیرد. بیشترین دارویی که در روش غربالگری باعث نتیجه مثبت می‌شود، داروهای کدئین‌دار است. متأسفانه به دلیل مصرف بی‌رویه داروهای کدئین‌دار (به خصوص استامینوفن کدئین) تعداد مراجعین ازدواجی که نمونه‌هایشان برای آزمایش تأییدی کنار گذاشته می‌شود کم نیستند. از نظر آزمایشگاه جداسازی، یعنی جدا کردن افرادی‌ که ترکیبات تریاک مصرف کرده‌اند از کسانی که کدئین مصرف کرده‌اند. ولی از نظر زوحین یعنی پرداخت هزینه بیشتر و به هم خوردن برنامه‌ریزی‌های از پیش تعیین‌شده مراسم عقد. برخی افراد داروهای کدئین را با تجویز پزشک مصرف می‌کنند لذا آزمایشگاه نمی‌تواند به همه تکلیف کند قبل از آزمایش دارو مصرف نکنید بلکه می‌تواند با اطلاع‌رسانی اعلام نماید حتی‌الامکان ۷۲ ساعت قبل از آزمایش، از مصرف داروهای کدئین خودداری نمایید. بعضی از آزمایشگاه‌ها در تهران با مکاتبه به محضرها و پیغام روی نوار تلفن گویای خود می‌کوشند مشکلات مراجعین خود را در این خصوص کمتر کنند.این امر باعث می‌شود کسانی هزینه آزمایش جداسازی را پرداخت نمایند که واقعاً مجبورند داروها را مصرف کنند و لذا انتظار بیش از وظیفه، از آزمایشگاه‌ نخواهند داشت.

این نکات به شما در انجام آزمایش و به آزمایشگاه در ارایه نتیجه صحیح کمک می‌کنند.
۱- مادر و دختری که کپی نتیجه آزمایش ازدواج یک سال قبلش را به همراه دارد، با داد و فریاد به مسؤول آزمایشگاه می‌گویند: «آزمایش شما نشان نداد که آقا معتاد است، ولی بعداً فهمیدیم تریاک مصرف می‌کرده و نتوانستیم ترکش دهیم؛ به خاطر همین کار به دادگاه کشید.» مادر که در عصبانیت دست کمی از دخترش ندارد ادامه می‌دهد: «ظاهراً آن موقع هم معتاد بوده، پس چرا آزمایش شما این را نشان نداده؟» پس از آرام کردن آن دو، مسؤول آزمایشگاه توضیح می‌دهد که وقتی کسی مواد مخدر مصرف می‌کند، بنا نیست این مواد جزء وجود فرد شود. مواد مخدر مثل هر چیز دیگر که وارد بدن می‌شود، به تدریج از بدن خارج می‌شود. بنابراین اگر کسی به خودش فرصت دهد و از مصرف مواد خودداری کند، نتیجه جوابش منفی خواهد شد. به عبارت دیگر جواب منفی فقط نشان‌دهنده وضعیت فرد در چند یا چندین روز اخیر است. لذا خانواده‌ها نباید با اتکا به این آزمایش مهر تأیید روی فردی بزنند و بررسی‌های رایج در عرف را رها کنند.
۲- مراجعه‌کننده دیگری که برگه جواب مثبت در دست دارد به مسؤول آزمایشگاه می‌گوید من نه تنها دارو نخورده‌ام، بلکه سیگار هم نمی‌کشم. حالا حاضرم دوباره نمونه بدهم تا ثابت شود که شما اشتباه کرده‌اید. پس از پرسش و پاسخ‌های متعدد مشخص می‌شود که وی چند روز قبل به دلیل درد کمر، یک قاشق از شربت گیاهی قهوه‌ای‌رنگی را مصرف کرده است. مسؤول آزمایشگاه یادآوری می‌کند در اغلب داروهای شربت‌مانند که در عطاری‌ها موجود است و به عنوان ضد درد تجویز می‌شوند، ترکیبات تریاک به کار رفته است و از مصرف آن‌ها باید پرهیز کرد.
۳- مورد دیگر فردی بود که اظهار می‌کرد یکی از بستگان نزدیک وی در خانه مواد مخدر مصرف می‌کند ولی تا به حال خودش مصرف نکرده، چطور آزمایش او مثبت شده است؟ با همین توضیحات جواب سؤال این فرد روشن است: افرادی‌که در معرض استنشاق مستقیم دود ناشی از مواد مخدر هستند، تا حد زیادی در معرض آلودگی قرار دارند و ممکن است نتیجه آزمایش آن‌ها مثبت باشد.
۴- نگرانی بیش از اندازه پدر دختری باعث می‌شود داماد آینده‌اش را برای تست عدم اعتیاد به آزمایشگاه بیاورد. وی درخواست انجام آزمایش از نظر مواد اعتیادزای قدیمی و جدید را دارد. وی آن‌قدر از مواد مخدر وحشت‌زده است که در ادامه اظهار می‌کند: «ممکن است چیزی خورده باشد تا جوابش منفی شود؟» به وی توضیح داده می‌شود در حال حاضر ترکیبات تریاک چون شیوع بیشتری در کشور دارند، (به دلیل فراوانی آن و قیمت کمتر نسبت به سایر مواد اعتیادزا و بومی بودن آن در منطقه) بیشتر مورد توجه هستند و آزمایشگاه‌ها فقط برای شناسایی آن‌ها تجهیز شده‌اند. از نظر علمی وجود هیچ دارو یا ترکیب دیگری که در صورت مصرف نتیجه آزمایش را منفی کاذب نماید، اثبات نشده است. جهت اطمینان از صحت نمونه گرفته شده، pH نمونه و وزن مخصوص آن و درجه حرارت نمونه کنترل می‌شود.
آموزش و مشاوره تنظیم خانواده
مرحله بسیار مهمی از زندگی است؛ نه تنها برای زن و شوهر، بلکه برای نسل‌های بعد هم سرنوشت‌ساز است. افزایش آگاهی‌های بهداشتی نقش مهم و مؤثری در تأمین سعادت و سلامت افراد خانواده‌ها و جامعه دارد.واحدهای بهداشت خانواده در تمام مراکز بهداشتی و درمانی کشور وظیفه دارند درباره مسائل بهداشتی ازدواج، بارداری، زایمان، نگهداری و تأمین سلامت کودکان بهترین راه حل‌ها را در اختیار مراجعان خود قرار دهند یا آن‌ها را به افراد با صلاحیت معرفی کنند. آموزش تنظیم خانواده که در ادامه آزمایشات ازدواجی انجام می‌شود، در راستای اهداف مطرح‌شده است. اگرچه زمان کافی در اختیار پرسنل این بخش وجود ندارد و نیز حجم مطالب اجازه توضیحات بیشتر را نمی‌دهد، ولی آشنایی زوجین با این واحد می‌تواند گره‌گشای مشکلات آنان در آینده باشد.در مشاوره قبل از ازدواج توصیه‌های لازم راجع‌به پیشگیری از بیماری‌های ارثی، بارداری، سن مناسب برای بارداری، تعداد بچه‌ها و روش مناسب تنظیم خانواده به زوج‌های جوان داده می‌شود.

واکسن کزاز
کلستریدیوم تتانی یک نوع باکتری از دسته باکتری‌های اسپوردار و عامل بیماری کزاز در انسان است. شکل فعال باکتری در برابر حرارت و مواد شیمیایی مقاومت چندانی ندارد، ولی اسپور آن‌ سال‌ها در خاک خشک و گردوغبار زنده می‌ماند و نسبت به حرارت و مواد شیمیایی مقاومت زیادی دارد. این باکتری یک سم (اگزوتوکسین) قوی به نام تتانواسپاسمین ترشح می‌کند که عامل اصلی بروز علایم بیماری است. علایم این بیماری با فعالیت شدید اعصاب حرکتی، سفتی و انقباض شدید عضلات مشخص می‌شود.
سم کزاز یک ترکیب پروتئینی است که نسبت به حرارت، مواد شیمیایی، اسیدها و قلیاها حساس می‌باشد و سریع تجزیه می‌شود. حتی الکل ۷۰ درجه آن را زود خراب می‌کند.منشأ عفونت که حاوی اسپور باکتری است، می‌تواند خاک (۲۰ تا ۶۴ درصد نمونه‌های خاک، آلوده هستند)، لباس کثیف، گردوغبار، مدفوع (بیشتر مربوط به اسب)، خار گل، میخ، وسایل جراحی (کامل استریل‌نشده) باشد. بیماری در نتیجه آلودگی یک زخم (اغلب زخم عمیقی که بافت له‌شده داشته باشد) با اسپور باکتری به وجود می‌آید. این اسپورها درون زخم در شرایط بی‌هوازی به فرم فعال تبدیل می‌شوند و سم تولید می‌کنند سم تولیدشده به طور موضعی عضلات همان ناحیه را منقبض می‌کند و همچنین از طریق رشته‌های عصبی خود را به سلول‌های عصبی- حرکتی در شاخ قدامی نخاع می‌رساند و با تحریک آن‌ها انقباض موضعی ناحیه آلوده را تشدید می‌کند. پس از آن با انتشار سم در تمام قطعات نخاعی، تمام عضلات بدن به حالت انقباض درمی‌آیند. تحریک‌پذیری شدید سلول‌های عصبی شاخ قدامی باعث می‌شود هرگونه عامل تحریکی محیطی (هر چند ضعیف مثل تماس دست با بدن بیمار یا محرکات بینایی و شنوایی) اسپاسم عضلانی را تشدید کند.تعداد این حملات تشنج (انقباض عضلانی) و زمان آن در بیماران، بسیار متفاوت است. مشکلات تنفسی عامل بیشتر موارد منجر به مرگ در این بیماری است.

کزاز نوزادان
به بیماری کزاز در یک ماه اول عمر اطلاق می‌شود که به علت استفاده از وسایل آلوده ضمن بریدن بند ناف، ختنه کردن، پانسمان و سوراخ کردن گوش به وجود می‌آید. کزاز نوزادان با واکسیناسیون مادر حداکثر تا ماه ششم بارداری قابل پیشگیری است. یکی از بهترین راه‌های جلوگیری از بروز این بیماری کشنده این است که به واکسن کزاز هنگام ازدواج توجه کافی شود.واکسیناسیون علیه این بیماری با توجه به پراکندگی گسترده اسپور این باکتری در اغلب نقاط دنیا، راه پیشگیری از بروز این بیماری است. این واکسیناسیون به منظور مقابله با سم باکتری انجام می‌شود.واکسن کزاز، سم غیر فعال‌شده باکتری (توکسویید) است. جهت اثربخشی بیشتر این واکسن، واکسن دیفتری و سیاه‌سرفه هم، همراه آن تزریق می‌شوند. بدین لحاظ به آن‌ها واکسن سه گانه (ثلاث- DPT) گفته می‌شود. اولین تزریق این واکسن در ۲ ماهگی انجام می‌شود. مراحل بعدی به ترتیب در ۴ ماهگی، ۶ ماهگی، ۱۸ ماهگی و ۴ تا ۶ سالگی (بدو ورد به مدرسه) انجام می‌پذیرد. با این تزریقات مصونیت در مقابل کزاز به وجود می‌آید و از آن به بعد هر ۱۰ سال تزریقی به نام یادآور باید انجام شود تا مصونیت در برابر کزاز همچنان حفظ شود. واکسن یادآور شامل واکسن کزاز و دیفتری است که به آن واکسن دو گانه (DT) گفته می‌شود.
آیا به همه خانم‌های مراجعه‌کننده برای ازدواج واکسن کزاز تزریق می‌شود؟


با رعایت فواصل زمانی تزریقات ذکرشده، سال پایان دبیرستان زمان یادآور اول خواهد بود. لذا اگر خانمی در فاصله ۱۰ سال پس از یادآور اول ازدواج کند نیازی به تزریق واکسن در زمان ازدواج ندارد، در غیر این صورت باید واکسن به صورت داخل عضلانی (عضله پشت بازو- دلتویید) برای وی تزریق شود. ولی جهت اطلاع محضر برای هر دو نفر آن‌ها کارت واکسن کزاز صادر می‌شود تا مدارک مورد نیاز محضردار، برای ثبت عقد کامل باشد. در ضمن زمان یادآور بعدی هم به آن‌ها اعلام می‌شود.


تالاسمی
صفت ارثی یک ویژگی است که والدین به فرزندان خود منتقل می‌کنند. برخی از این صفت‌های ارثی باعث بروز یک بیماری می‌شوند، ولی برخی دیگر فقط یک ویژگی را توصیف می‌کنند.مثلاً رنگ چشم، یک ویژگی است که توسط آن افراد را می‌توان توصیف کرد. فلانی رنگ چشمش آبی یا سبز است … !ولی تالاسمی یک صفتی است که بیماری را منتقل می‌کند. در این بیماری مغز استخوان قادر به ساختن مقادیر کافی از هموگلوبین طبیعی در گلبول‌های قرمز نیست. میزان کاهش هموگلوبین طبیعی در انواع مختلف تالاسمی‌ها متفاوت است. لذا در افرادی‌ که این صفت ارثی را دارند، تالاسمی به یک شکل بروز نمی‌کند.
در انتقال صفات ارثی از والدین به فرزندان به دو نکته توجه نمایید:
۱- بروز صفت‌های ارثی تابع قانون احتمالات است، یعنی انتظار نداریم پدر و مادری که یک صفت را دارا هستند، آن را حتماً به فرزندان خود منتقل کنند.
۲- صفت‌های ارثی که به صورت بیماری خود را نشان می‌دهند، از تنوع زیادی برخوردارند. تعدادی از آن‌ها شیوع بیشتری دارند و پراکندگی این صفات در جوامع مختلف متفاوت است.
تالاسمی در ایران شایع‌ترین بیماری ژنتیکی است و از انواع تالاسمی‌ها، نوع بتا شیوع بیشتری دارد. تالاسمی بتا خود به انواع مختلف تقسیم می‌شود. در انواع مختلف آن، میزان کاهش Hb طبیعی متفاوت است. بتا تالاسمی مینور، نوعی بتا تالاسمی است که در آن کاهش Hb طبیعی مشکل حادی را ایجاد نمی‌کند، چون بدن با افزایش تعداد گلبول‌ قرمز خود این مشکل را تا حدودی جبران می‌نماید. این افراد اگر با کسی که این صفت را ندارد ازدواج کنند، هیچ خطری فرزندان آن‌ها را تهدید نمی‌کند و حداکثر ممکن است فرزندی مثل خود فرد، به صورت ناقل مینور متولد شود. ولی اگر با کسی که این صفت را دارد ازدواج کنند، ۲۵ درصد احتمال دارد که فرزند مبتلا به تالاسمی ماژور به دنیا بیاید. وقتی بدانید فراوانی ناقلین (بتا تالاسمی مینور) در جامعه ایران حداقل ۱ نفر از هر ۲۰ نفر است و این‌که هر سال بیش از ۷۰۰ هزار داوطلب ازدواج از نظر تالاسمی با آزمایش خون غربال می‌شوند و از این تعداد ۲۵۰۰ زوج ناقل تالاسمی تشخیص داده می‌شوند، حتماً خواهید گفت چرا از سال ۱۳۷۶ برنامه ملی پیشگیری تالاسمی به طور رسمی در رأس برنامه‌های مراکز بهداشت سراسر کشور قرار گرفته است؟ چقدر دیر …!
امروزه با وجود راه‌کارهایی که به کمک زوج ناقل می‌آید تا از تولد فرزند مبتلا به تالاسمی ماژور جلوگیری کند، زوج‌های ناقلی پیدا می‌شوند که با وجود تمام مشاوره‌ها و آگاهی‌هایی که در واحد مشاوره تالاسمی به آن‌ها داده می‌شود، اصرار به ازدواج دارند. این تصمیم شاید حق مسلم آن‌ها باشد و البته هیچ مرجع قانونی حق بی‌توجهی به تصمیم آن‌ها را ندارد ولی تولد یک بچه مبتلا به تالاسمی ماژور تنها مشکل پدر و مادر وی نخواهد بود بلکه سیستم بهداشتی- درمانی هم که باید تاوان حس مسؤولیت‌پذیری خود را بپردازد، وظیفه دارد آن‌ها را تنها نگذارد؛ این زوجین پس از مشاوره‌های ویژه تالاسمی تشکیل پرونده می‌دهند و ضمن تأیید و تأکید بر تصمیم خود، زیر نظر مرکز بهداشت نزدیک محل سکونت خود قرار می‌گیرند.
البته لازم است قبل از بارداری جهش ژن بتاگلوبین زوج‌های مینور تعیین شود. نتیجه این آگاهی از جهش ژنی، بعداً در دوران بارداری خانم به تعیین الگوی وراثت جهش تالاسمی جنین کمک می‌کند. برای تعیین وضعیت جنین از نظر تالاسمی ماژور نیاز به نمونه‌برداری در هفته ۱۰ تا ۱۲ با روش تکه‌برداری از پرزهای جفتی (CVS) یا در هفته ۱۴ تا ۱۶ با روش آمنیوسنتز است.اگر پس از بررسی‌های لازم مشخص شود جنین ژن‌های جهش‌یافته والدین را دریافت کرده است، جنین به تالاسمی ماژور مبتلا است، که احتمال آن ۲۵ درصد است. در این صورت سقط‌درمانی با مجوز پزشکی قانونی میسر است. البته در ۷۵ درصد موارد هم احتمال دارد جنین سالم باشد. در این صورت بارداری ادامه می‌یابد.
بتا تالاسمی ماژور نوع شدید بیماری بتا تالاسمی است. در این نوع به دلیل کاهش هموگلوبین طبیعی، اکسیژن‌رسانی به بافت‌ها با مشکل همراه است. بدن این افراد علی‌رغم فعالیت کلیه استخوان‌های خون‌ساز، قادر به جبران کمبود هموگلوبین طبیعی نیست. (فعالیت استخوان‌های خون‌ساز در ناحیه صورت سبب درشت شدن گونه‌ها و پیشانی در این افراد می‌شود). لذا هر چند وقت یک‌بار باید به این افراد خون سالم تزریق شود. تزریق خون باعث افزایش سطح آهن بدن می‌شود و برای جلوگیری از افزایش مسموم‌کننده آهن، تزریق آمپول دسفرال برای خارج کردن آهن اضافی ضروری است.
روش غربالگری تالاسمی چگونه انجام می‌شود؟
برای شروع برنامه غربالگری ابتدا کلیه آزمایشگاه‌های ازدواج مجهز به دستگاه شمارش سلولی خودکار (سِل کانِتر) شده‌اند که عمده این دستگاه‌ها از نوع سیسمکس هستند. برای این آزمایش (آزمایش CBC) نیاز به حداقل ۲ سی‌سی خون است که در ویال‌های محتوی ماده ضد انعقاد گرفته می‌شود. این خون برای مخلوط شدن با ضد انعقاد، حداقل ۵ دقیقه روی دستگاهی به نام میکسر باید بچرخد و سپس به دستگاه داده شود. این دستگاه‌ها قادرند در کمتر از یک دقیقه حداقل ۸ پارامتر و اندکس خونی را نشان دهند. نتایج حاصل از دستگاه‌ها ملاک تصمیم‌گیری‌ها است. لذا تعمیر و نگهداری این دستگاه‌ها و بررسی صحت و دقت آن‌ها دارای برنامه مدونی است و پرسنل فنی آزمایشگاه ملزم به رعایت آن‌ها هستند.از بین پارامترها و اندکس‌های خونی آن‌چه در وهله اول به آن توجه می‌شود MCH و MCV است.
MCH متوسط غلظت هموگلوبین و MCV متوسط حجم گلبول‌های قرمز نشان می‌دهد برای MCH مقادیر بیش از ۲۷ و برای MCV مقادیر بیش از ۸۰، (و البته کمتر از ۱۰۰) نرمالتعریف شده است. در طرح غربالگری تالاسمی، هدف، شناسایی زوج ناقل صفت تالاسمی است که تصمیم دارند با یکدیگر ازدواج کنند. لذا اگر یکی از طرفین صفت تالاسمی را نداشته باشد مشکلی برای آینده زندگی مشترکشان پیش نخواهد آمد. بدین منظور در ابتدا نمونه آقا گرفته می‌شود و در صورت نیاز از خانم نمونه‌گیری می‌شود.
چرا ابتدا از مردان خون‌گیری انجام می‌شود؟
دلیل آن این است که تعداد زیادی از زنان در جامعه به کم‌خونی حاصل از فقر آهن مبتلا هستند. در این بیماری اندکس‌های مورد نظر مثل تالاسمی مینور کمتر از حد نرمال است و از آن‌جایی که ملاک غربالگری فقط اندکس‌های فوق است، بنابراین مجبور خواهیم بود در مقابل این خانم‌ها، مردان بیشتری را مورد بررسی قرار بدهیم.هر نمونه پس از اندازه‌گیری پارامترهایش توسط دستگاه، اگر مقادیر یکی یا هر دو اندکس مورد نظر را کمتر از حد نرمال را نشان دهند به عنوان مشکوک در نظر گرفته می‌شوند تا اقدامات بعدی انجام شود.اقدام بعدی فراخواندن خانم مورد نظر برای نمونه‌گیری خون و بررسی اندکس‌های وی می‌باشد. در صورتی که خانم نرمال باشد، وضعیت آقا برای ازدواج از نظر صفت تالاسمی اهمیتی ندارد لذا بدون مشاوره ویژه، جواب آن‌ها صادر می‌شود.اگر هر دو نفر اندکس‌های پایین داشته باشند (زوج مشکوک به تالاسمی)، توسط پزشک مشاوره تالاسمی تحت مشاوره ویژه قرار می‌گیرند. در اولین اقدام وضعیت آهن بدن آن‌ها مورد ارزیابی قرار می‌گیرد، در صورت نیاز یک دوره درمان آهن تجویز می‌شود.
پس از سپری شدن طول درمان، نمونه‌گیری انجام و نتیجه از نظر مقادیر اندکس‌ها، مجدد ارزیابی می‌شود. در صورت عدم تصحیح اندکس‌های مورد نظر، برای هر دو نفر اندازه‌گیری Hb A۲ درخواست می‌شود. نتایج حاصل از پیگیری‌های پزشک مشاور بر اساس یک معرفی‌نامه در اختیار زوجین قرار می‌گیرد تا با مراجعه به یکی از مراکز مشاوره ژنتیک مورد تأیید و معرفی شده از وزارت بهداشت، وضعیت صفت تالاسمی در آن‌ها به طور قطعی مشخص شود.Hb A۲ یکی از انواع هموگلوبین‌های طبیعی است که در یک فرد نرمال حداکثر ۵/۳ درصد از مقدار هموگلوبین کل را تشکیل می‌دهد. مقدار بیش از آن (حداکثر تا ۷ درصد)، تشخیص تالاسمی را قطعی می‌کند. ولی مقادیر در حد نرمال در افراد مشکوک، تالاسمی را رد نمی‌کند. لذا در این غربالگری مقادیر بالای آن دارای ارزش است.
در آزمایشگاه ژنتیک، جهش‌های ژنی هموگلوبین از نظر صفت تالاسمی مورد بررسی قرار می‌گیرد. پس از آن متخصص ژنتیک نظر خود را به مشاور تالاسمی اعلام می‌کند. در صورتی که صفت تالاسمی در هر دو نفر یا یکی از زوجین تأیید نشود، پایان مشاوره ویژه برای آنان خواهد بود. ولی اگر هر دو نفر ناقل تشخیص داده شوند، پس از اطلاع‌رسانی کامل در مورد آینده مشترکشان، تصمیم‌گیری برای ازدواج به عهده خودشان گذاشته می‌شود. اگر منصرف شوند پرونده آن‌ها بسته می‌شود، ولی اگر اصرار به ازدواج داشته باشند پس از تکمیل فرم‌های لازم مجوز ازدواج برای آن‌ها صادر خواهد شد و نیز به مرکز بهداشت محل سکونتشان معرفی می‌شوند و از طریق کارشناسان آن مرکز وضعیت بارداری خانم پیگیری می‌شود تا اقدامات لازم در زمان بارداری برای تشخیص وضعیت صفت تالاسمی در جنین قبل از ماه چهارم بارداری انجام شود تا در صورت نیاز مجوز سقط جنین صادر شود.برای اجرای دستورالعمل شناسایی زوج ناقل تالاسمی تا رسیدن به یک نتیجه قطعی و مطمئن، گاهی ۲ تا ۳ ماه زمان نیاز است. از طرف دیگر زوجی که به آزمایشگاه مراجعه می‌کنند و قبل از نتیجه آزمایشات، مراسم ازدواج خود را برنامه‌ریزی کرده‌اند و فقط منتظر جواب آزمایش هستند، اگر به آن‌ها گفته شود باید منتظر بمانند تا بررسی‌های لازم نتیجه قطعی را مشخص کند، روزهای انتظار، دوران سختی را توأم با فشارهای روحی- روانی برای آن‌ها به دنبال خواهند داشت.
به جای ناراحتی و دلخوری، همراهی زوجین با سیستم بهداشتی و پرسنلی که در این خصوص تلاش می‌کنند تا امروز و آینده آن‌ها را شفاف به خودشان نشان دهند، کمک بزرگی به اجرای دقیق دستورالعمل موجود و نتیجه‌گیری سریع‌تر خواهد کرد. و چه بهتر خواهد بود اگر بررسی تالاسمی با یک آزمایش ساده CBC در ابتدای آشنایی یک زوج انجام شود تا مشکلات روحی و مالی کمتری را متوجه خانواده‌ها کند.
در پایان این قسمت ذکر این نکته ضروری است که بیماری‌های ژنتیکی زیادی وجود دارند ولی به طور رسمی و قانونی هنگام ازدواج بررسی نمی‌شوند. در صورت نیاز، خود زوجین از طریق مراکز مشاوره ژنتیک آن‌ها را باید پیگیری کنند. ضرورت این پیگیری فقط به کسانی که ازدواج فامیلی انجام می‌دهند برنمی‌گردد، بلکه در هر دو خانواده پسر یا دختری که با هم ازدواج می‌کنند اگر مثالی از نقص ژنتیکی، سقط‌های مکرر، مشکلات مادرزادی در وابستگان وجود دارد باید این پی‌گیریها انجام گیرد.

در باره واكسيناسيون اطفال خود بیشتر بدانید:


1 ـ اولين واکسن هاي نوزاد ، شامل واکسن هپاتيت ب و واکسن( BCG)سل بعد از تولد تزريق مي شود ، قطره فلج اطفال هنگام ترخيص نوزاد بصورت خوراکي داده مي شود . 
2 ـ واکسن هاي بدو تولد ، سبب تب ، بي حالي يا بيقراري نمي شود . و ارتباط دادن علائم فوق به واکسيناسيون اشتباه است ، و در اين گونه موارد بايستي هرچه سريعتر به پزشک مراجعه شود . 3 ـ  در محل تلقيح واکسن) BCG قسمت خارجي بازو( ، ممکن است ، ابتدا قرمزي ، برآمدگي و تاول ايجاد شود . و سپس اين برجستگي کنده شود و زير آن زخم حفره مانندي ايجاد شود . تمامي اين مسائل طبيعي است . 4 ـ ممکن است چندماه بعد از تولد ، تورم غددلنفاوي زير بغل يا بالاي ترقوه و حتي گردن به علت تلقيح واکسن BCG ايجاد شود . بعضاً اين تورم ، سبب ايجاد توده هاي کيست مانند حاوي مايع چرکي مي شود که خودبخود يا با اقدامات پزشک تخليه مي شود . اغلب موارد توده هاي فوق بدون خطر بوده  ولي مراجعه به پزشک متخصص اطفال توصيه مي شود
5 ـ به تمامي کودکان نارس زير 2 کيلو گرم ، بايستي در يک ماهگي دوز اضافي واکسن هپاتيت ب تزريق نمود. ساير موارد واکسيناسيون مشابه نوزادان ديگر است
6 ـ  محل تزريق واکسن هپاتيت ب ، در قسمت جلويي ران نوزاد مي باشد که بصورت عضلاني تزريق مي شود .
7 ـ  نوزادان مادراني که از نظر آنتي ژن هپاتيت B ( HBSAg ) مثبت مي باشند ، علاوه بر واکسن هپاتيت ب ، بايستي همزمان ايمونوگلوبولين مخصوص هپاتيت ب ( HBIg ) دريافت کنند .  8 ـ  واکسيناسيون در نوزاداني که زرد هستند و يا تعويض خون شده اند و يا فرآورده هاي خوني دريافت کرده اند مشابه ساير نوزادان مي باشد .
9 ـ سرماخوردگي ها و تب مختصر و نيز شل بودن مدفوع منعي براي واکسيناسيون محسوب نمي شود . 10 ـ  واکسيناسيون کودکان HIV مثبت فاقد علامت مشابه ساير کودکان است ولي بهتر است بجاي قطره فلج اطفال ، نوع تزريقي آن استفاده شود
11 ـ  در صورتي که شيرخوار مبتلا به اسهال شديد ، قطره فلج اطفال دريافت کند بايستي دوز اضافي واکسن با فاصله حداقل يک ماه تکرار شود . 12 ـ  تغذيه با شير مادر قبل و يا بعد از دادن قطره فلج اطفال اشکالي ندارد . در صورت استفراغ با فاصله کمتر از 10 دقيقه پس از دريافت قطره فلج اطفال تجويز قطره تکرار شود
13 ـ واکسن هاي دو ماهگي شامل واکسن ثلاث ) سه گانه ( ، هپاتيت ب و قطره فلج اطفال مي باشد . واکسن ثلاث (DTP) سبب افزايش ايمني عليه کزاز ، سياه سرفه و ديفتري مي شود .
14 ـ همزمان با تزريق واکسن ثلاث)سه گانه( يک دز قطره استامينوفن ) 2 قطره به ازاء هر کيلوگرم وزن ( توصيه مي شود مثلاً در شيرخوار پنج کيلويي ، ده قطره استامينوفن داده مي شود . تکرار دوز استامينوفن هر 4 ساعت تا 3-2 روز بخصوص در صورت تب و بيقراري پيشنهاد مي شود .
15 ـ  اگر هر کدام از علائم ذيل بدنبال تزريق واکسن ثلاث ايجاد شد دز بعدي بجاي واکسن سه گانه ، واکسن دوگانه تزريق گردد . الف – درجه حرارت زير بغل بالاتر از 40 درجه سانتي گراد ب – گريه مداوم بيشتر از سه ساعت ج – تشنج ظرف 72 ساعت بعد از تزريق
16 ـ  تزريق واکسن سه گانه بصورت عضلاني و عميق مي باشد ، تزريق زير جلدي و يا داخل پوستي مي تواند سبب تحريک موضعي ، نکروز بافتي ، تشکيل گرانولوم و حتي آبسه استريل (بدون ميکروب شود . 17 ـ استفاده معمول از کمپرس سرد و يا گرم مورد اختلاف است هر چند اکثر متخصصين استفاده از کمپرس سرد ) با تکه اي يخ داخل نايلون و حوله ( در روز اول و استفاده از حوله گرم را براي روزهاي بعد توصيه مي کنند * ماساژ عمقي بعد از تزريق ، احتمال سفت شدن محل تزريق را کم مي کند
18 ـ واکسن هاي چهارماهگي شامل واکسن هاي ثلاث و قطره فلج اطفال مي باشد . واکسن شش ماهگي شامل واکسن هاي ثلاث و قطره فلج اطفال و نيز دز سوم واکسن هپاتيت ب مي باشد . 19 ـ در افراد مبتلا به هموفيلي ، واکسن هپاتيت ب بايستي زير جلدي تزريق شود . 20 ـ واکسن يک سالگي ، MMR مي باشد که سبب ايمني در برابر اوريون ، سرخک و سرخجه مي شود اين واکسن بصورت زير جلدي در قسمت خارجي بازو تزريق مي شود . 21-. در هنگام بروزتب بالا دادن مايعات اضافي به كودك و كم كردن لباس هاي اضافي و گرم كننده
22 ـ گاهي اوقات علائمي مشابه سرماخوردگي چند روز بعد از تزريق MMR مشاهده مي شود با شيوع کمتر ، علائم سرخجه ، سرخک و يا حتي اوريون تا 4-3 هفته بعد از تزريق MMR گزارش شده است . 23 ـ در هجده ماهگي ، دز دوم واکسن MMR و نيز دز يادآور اول واکسن ثلاث و قطره فلج اطفال تجويز مي شود . 24 ـ يادآور دوم واکسن ثلاث و قطره فلج اطفال 6در سالگي مي باشد . 25 ـ در کودکان بالاي دو سال ، واکسن ثلاث در قسمت عضلاني بازو( عضله دلتوئيد ) تزريق مي شود .
- 26 پس از آخرين نوبت واكسن سه گانه در 6 سالگي بايستي واكسن دوگانه ويژه بزرگسالان هر ده سال يك بار تكرار شود
27-كساني كه بدنبال تزريق ب ث ژ اسكار نداشته اند نياز به تزريق مجدد ب ث ژ ندارند
28-در صورت بروز استفراغ در عرض كمتر از 10 دقيقه پس از دريافت قطره فلج اطفال بايستي تجويز قطره تكرار شود
29-تحت نظر بودن فرد واكسينه شده10 تا 20 دقيقه پس از واكسيناسيون
30- كساني كه در سن سه ماهگي و بالاتر واكسن ب ث ژ دريافت نموده و در عرض 72 ساعت در محل تزريق واكنش نشان داده اند بايستي توسط پزشك از نظر سل بررسي گردند
31-واكسيناتور مراكز بهداشي را از سابقه بيماري كودك با خبر سازيد

32-در جهت بهتر شدن اطلاعاتي كه در مورد واكنش هاي نامطلوب داريم لازم است مشكلاتي را كه هم زمان (تا يك ماه ) با واكسيناسيون بروز ميكند و واكنش هايي را كه شدت آن ها مستلزم كمك هاي پزشكي است به مركز بهداشتي گزارش نمود.

ماست بخورید ، اما کم چرب

ماست با برآوردن نیاز مصرف کننده به غذاهای سالم، غذایی سریع، ساده و مطبوع برای اغلب افراد است . ماست به راحتی در دسترس و قابل حمل است،‌می‌توانید هنگامی که وقت ندارید آن را به بنوشید یا به شیوه قدیم ان را با قاشق بخورید.

 برای یافتن سالم‌ترین ماست که چربی و قند کمی داشته باشید، باید برچسب تغذیه‌ای روی آن را چک کنید. به یاد داشته باشید که قند در این برچسب شامل قندهای افزوده شده و لاکتوز، قند طبیعی شیر است.

یک وعده ماست ساده حاوی ۸ تا ۱۲ گرم قند لاکتوز بدون قندهای اضافی است. در صورتی که ماست حاوی میوه،‌ عصاره میوه، شربت ذرت پر فروکتوز، شربت نیشکر یا سایر شیرین‌کننده‌ها باشند، قند آنها هم را باید نظر بگیرید.

به ماست اغلب شکر اضافه می شود و همچنین ممکن است روی آن لایه‌ای از مواد مختلف برای مخلوط کردن با ماست گذاشته شده باشد، که آن هم به کالری ماست اضافه می‌کند.

هنگامی موضوع افزودن شیرین‌کننده‌های مصنوعی به ماست مطرح است، می‌توانید با انتخاب آنها میزان کالری دریافتی‌تان را کاهش دهید. البته می‌توانید برای کاهش کالری دریافتی‌تان، به ماست کم‌چربی میوه‌های خودتان را اضافه کنید.

محتوای چربی ماست به شیر آن بستگی دارد، که شامل شیر بدون چربی یا چرخ‌ کرده، شیر ۱ درصد،‌ ۲ درصد، شیر کامل، شیر کامل با اضافه کردن خامه می‌شود.

تغذیه ماست کم‌چربی یا بدون چربی توصیه می‌شود .

ماست غنی از پروتئین، کلسیم، ویتامین‌های گروه B است و در بسیاری از موارد با ویتامین D هم غنی می‌شود. یک وعده ۲۵۰ گرمی از ماست حاوی ۸ تا ۱۲ گرم پروتئین است.

ماست یک منبع عالی کلسیم است، به طوری که یک بسته ۲۵۰ گرمی آن حاوی یک سوم میزان کلسیم لازم روزانه شما ست. ماست نسبت به میزان مشابه از شیر گاو اندکی بیشتر کلسیم دارد. ماست همچنین منبعی غنی از پتاسیم، ریبوفلاووین، ویتامین B12 و فسفر است.

چند وعده خوردن ماست کم‌چربی یا بی‌چربی در روز می‌تواند کمبودی که اغلب کودکان و بزرگسالان در میزان لازم روزانه کلسیم، پتاسیم، و ویتامین D دارند، را برطرف کند.

ماست تازه حاوی باکتری‌های مفیدی است که دل‌آشوبه را برطرف می‌کنند و به حرکات معده نظم می‌دهند، و احتمالا ایمنی بدن را تقویت می‌کنند. اگر بخواهید از این مزیت استفاده کنید باید از ماست‌هایی استفاده کنید پس از فرآیند تخمیر گرما داده نشده‌ باشند، چرا که حرارت اغلب باکتری‌های مفید فعال را می‌کشد.

افرادی که دچار عدم تحمل به لاکتوز هستند و نمی‌توانند شیر بخورند، ممکن است ماست‌های تازه که حاوی باکتری های فعال هستند را تحمل کنند، زیرا فرآیند تخمیر تا حدی به هضم لاکتوز کمک می‌کند و آن برای این افراد قابل‌هضم‌تر می‌کند.

انواع ماست‌ها

ماست یونانی:

ماستی که غلیظ‌تر و سفت تر از ماست‌‌های معمول است سعی کنید انواع کم‌چربی یا بدون چربی آن را انتخاب کنید، که نسبت به ماست‌های معمول دو برابر بیشتر پروتئین دارد و میزان قند آن نصف آنها است.

ماست شیر گوسفند:

ماست گوسفندی غنی‌تر و چرب‌تر از ماست گاوی است،‌ میزان کلسیم آن دوبرابر آن است و پروتئین بیشتری هم دارد. این ماست برای موارد پخت و پز ایدئال است. این ماست نسبت به ماست‌های دیگر درجه حرارت‌های بالاتری را بدون وا رفتن تحمل می‌کند.

ماست شیر بز:

این ماست یکی از محبوب‌ترین ماست‌ها در سراسر جهان است. به طور معمول این ماست از شیر کامل بز تهیه می‌شود، نسبت به ماست گاوی قوام نرم‌تری دارد و اندکی مزه شیرین و شور دارد. میزان کلسیم آن کمتر است و معمولا چربی بیشتری دارد، اما با چرخ کردن ان می‌توانید میزان چربی ان را کم کنید.

ماست سویا:

از لوبیای سویا ساخته می‌شود و چربی‌اشباع شده یا کلسترول ندارد، پروتئین آن کمتر است و معمولا با کلسیم غنی می‌شود تا بتواند با ماست شیر گاو رقابت کند.

بهترین ماست ماست‌های ساده و کم چربی هستند که خودتان مطابق سلیقه‌تان به آنها میوه،‌ مغزهای خوراکی، غلات سبوس‌دار یا غلات صبحانه‌ دانه‌ای اضافه می‌کنید.

دستور‌العمل‌های ساده برای درست کردن مخلوط‌های ماست

خودتان ماست کم‌چرب و کم قند مورد علاقه‌تان را انتخاب کنید.

ماست را در صبحانه یا به صورت غذای حاضری به صورت یک مخلوط لایه‌لایه ماست با میوه و غلات کامل یا با قرار دادن لایه‌ای از عسل، دانه‌های انار و گردوی خردشده در راس بخورید.

مخلوط‌های سرد ماست و میوه که از مخلوط کردن تمشک و میوه‌های مشابه تازه یا منجمد شده، موز، چند مکعب یخ و ماست ساده کم‌چربی ساخته می‌شوند نیز می‌تواند یک غذای حاضری خوب یا یک صبحانه سریع باشند.

می‌توانید برای افزودن مواد مغزی به دستور پخت غذاهای‌تان، به جای خامه یا مایونز از مقدار مشابه ماست یونانی بی‌چربی در سالادها و سایر غذاها استفاده کنید.

می‌توانید به سس گوشت ماست ساده اضافه کنید تا به نرم شدن گوشت کمک شود. سس یونانی “تزاتسیکی” برای ماهی یا مرغ را با افزودن خیار خردشده و نعنا به ماست بی‌چربی سبک یونانی درست کنید.

ماست کم‌چربی معمولی را با اضافه کردن آناناس خرد شده شیرین کنید و با قرار دادن خیار بر روی آن دسر “پینا کولادا” درست کنید. سیب پخته‌‌شده را در بالای ماست مخلوط شده با ادویه پای سیب بگذارید.

راه بسیاری برای لذت بردن از ماست وجود دارد، که تنها محدوده آن خلاقیت و تخیل شماست.

یک لیوان آن حدود ۴۵۰ میلی‌گرم کلسیم و۱/۵ میلی ‌گرم روی دارد.نسبت بین کلسیم و فسفر در ماست بسیار حایز اهمیت است، زیرا برای داشتن استخوان‌هایی سالم تنها مقدار کلسیم دریافتی مهم نیست،بلکه مقدار فسفر نیز اهمیت دارد.

در واقع نسبت کلسیم به فسفر دریافتی از غذاها،در رسوب کلسیم دراستخوان ها موثر است.مناسب ترین نسبت میان این دو ریز مغذی مشابه ترکیب شیر مادر یااستخوان ‌های بدن است،یعنی به ازای هر ۱۰۰۰ میلی گرم کلسیم دریافتی، ۴۴۰ میلی گرم فسفر باید دریافت شود.چنین نسبتی تنها در لبنیات وجود دارد.

کلسیم موجود در ماست،در حفظ سلامت سلول ‌های روده‌ای نیز مفید است.مخصوصاً زنان به دلیل بارداری و شیردهی در دوران جوانی و نیز قطع تولید استروژن در دوران یائسگی ، بیشتر در معرض پوکی استخوان بوده و باید دقت کنند که روزانه ۳ واحد لبنیات بخورند.
خواص ماست:

به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، فـواید بـرجسته ی ماست به دلیل فرایند جالبی که ماست طی آن تهیه می شود، بوجود می آیند. ماست همان شیر است که هر قومی بنا به آداب و رسوم و فرهنگ خود از آن ماست می گیرد.

این ماده لبنی حاوی باکتری هایی است که برای عملکر مطلوب بدن ضروری می باشند. این باکتری های خوب از رشد باکتری های زیان آور که سبب ایجاد عفونت، چرک و سایر بیماری ها می شوند، جلوگیری می کنند. اگر میزان باکتری های خوب بدن در سطح مطلوبی قرار داشته باشد، آنوقت سیستم گوارشی بهتر عمل می کند و سیستم ایمنی بدن نیز ارتقا پیدا خواهد کرد.

همچنین این باکتری های خوب از ترش کردن معده نیز جلوگیری می کنند. برخی از تحقیقات جدید نیز حاکی از این امر هستند که باکتری های خوب موجود در ماست از عفونت مجاری ادراری نیز جلوگیری می کنند. زمانی که فرد از انواع آنتی بیوتیک ها استفاده می کند، این دارو سبب از بین رفتن باکتری های خوب خون میشود.

اگر به طور مکرر ماست بخورید، سطح باکتری های خوب بدن در حد نرمال باقی خواهد ماند. به دلیل وجود مواد خاصی که در ماست یافت می شود، میزان لاکتوز آن نیز در حد پاینی قرار گرفته و این ماده لبنی را جایگزین خوبی برای شیر می نماید.

افرادی که به لاکتوز حساسیت داشته و نمی توانند از مواد لاکتوز دار استفاده کنند، می توانند ماست رابه عنوان یک جایگزین مطلوب برای خود انتخاب نمایند.

از آنجایی که ماست از فراورده های لبنی بدست می آید، دارای میزان کلسیم بسیار بالایی می باشد که برای حفظ سلامت استخوان ها و دندان ها از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. کلسیم برای افرادی که دارای تراکم استخوانی پایین بوده و همچنین بیماران مبتلا به پوکی استخوان نیز مفید می باشد. میزان متعادلی از کلسیوم می تواند بدن را سلامت نگه داشته و آنرا به کاهش وزن تشویق نماید.

ماست همچنین منبع مناسبی از پروتئین می باشد. پروتئین انرژی زیادی به بدن میدهد و به شما کمک می کند که در طول روز سالم، شاداب و سرزنده باشید. بسیاری از سیستم های داخلی بدن برای ترمیم خود نیازمند پروتئین می باشند، به ویژه ماهیچه ها. پروتئین همچنین معده را پر کرده و سبب می شود تا شما برای مدت زمان طولانی تری احساس سیری کنید.

ماست همچنین می تواند در رژیم غذایی شما به طرق مختلف مفید باشد. با اضافه کردن  میوه، انواع توت، خشکبار، شکلات، و آبنبات به ماست خود می توانید آن را به یک دسر خوشمزه تبدیل کنید و جایگزین دسر های ناسالم کنید. همچنین در دستورهای غذایی می توانید به جای شیر از ماست استفاده کنید به عنوان مثال در کلوچه، پنکک و پای انواع میوه ها.
۱- هضم ماست آسان تر از شیر است .

۲-ماست با تقویت باکتری های مفید ساکن روده ، باعث افزایش سلامت دستگاه گوارش می شود .
ماست با خنثی سازی برخی ترکیبات مضر صفراوی ، از تحریک جدار روده ها کاسته واحتمال بروز تومور روده را کاهش می دهد .

کلسیم موجود درماست نیز مانع رشد بی رویه ی سلول های پوششی روده ی بزرگ می شود . یک بررسی نشان داده است افرادی که کلسیم بیش تری مصرف می کنند وبروزسرطان روده درآن ها کم تر است .
مطالعه دیگری نشان داده که متوسط ورودی ۱۲۰۰ میلی گرم کلسیم در روز به بدن ، باعث کاهش چشم گیر شیوع و بروز سرطان روده بزرگ می شود .

۳- ماست با ایجاد شرایط مناسب بیولوژیکی ، باعث جذب بهتر برخی مواد غذایی می گردد که از جمله آن ها می توان به افزایش جذب کلسیم و ویتامین های گروه B اشاره نمود.

۴- اسیدموجود درماست به برگشت حالت عادی روده ها پس از عفونت ها کمک می نماید .
ماست می تواند درپیش گیری از بروزعفونت ها وبیماری های گوارشی ناشی از ویروس ها وحساسیت های غذایی مفید باشد .

۵-   ماست درکمک به درمان اسهال کودکان مفید بوده است .

۶-  درهنگام مصرف آنتی بیوتیک ها ، مصرف ماست  توصیه می شود زیرا اغلب آنتی بیوتیک ها باعث نابودی باکتری های مفید دستگاه گوارش شده ومتعاقبا باعث اختلال درکار دستگاه گوارش می شوند .

 نابودی باکتری های مفید دستگاه گوارش خود نیز می تواند باعث بروز اسهال های متوسط تا شدید شود. ماست می تواند به برگشت شرایط طبیعی روده ها کمک نماید . توصیه می شود درهنگامی که قراراست بیمار بیش از ۲هفته آنتی بیوتیک مصرف نماید ، حداقل ۲۵۰ میلی لیتر ماست را دررژیم غذایی روزانه خود قراردهد .

۷- ماست باعث کاهش عفونت های ناشی از قارچ ها دردستگاه تناسلی زنان می شود .
 مصرف روزانه ی ۲۵۰ میلی لیتر ماست حاوی باکتری های زنده ، باعث کاهش تعداد قارچ ها ومخمرهای بیماری زا دردستگاه تناسلی زنان شده وشیوع عفونت ناشی از این ارگانیزم ها را کاهش می دهد .

۸- ماست منبعی غنی از کلسیم است .
۲۵۰ میلی لیتر ماست دارای ۴۵۰ میلی گرم کلسیم می باشد . این مقدار می تواند نصف نیاز کودکان و۴۰ -۳۰ درصد نیازکلسیم بزرگ سالان را برطرف کند . باید درنظرداشت که حضور باکتری های زنده درماست ، باعث افزایش جذب کلسیم دربدن می شود . بررسی ها نشان داده است که مقدار جذب کلسیم از ۲۵۰ میلی لیتر ماست درمقایسه باهمین مقدار شیر بیش تراست .

۹- ماست منبع بسیار خوبی برای جذب پروتئین است .
درهر۲۵۰ میلی لیترماست تقریبا ۱۴- ۱۰ گرم پروتئین موجود می باشد ، که تقریبا برابر با ۲۰ درصد نیازروزانه است . هم چنین عملیات تخمیر باکتریهای ماستباعث سهولت تسهیل جذب پروتئین ها می شود . به این دلیل پروتئین های ماست را پروتئین های پیش هضم شده(predigested) می نامند .

۱۰-ماست وکاهش کلسترول
ماست می تواند باعث کاهش کلسترول خون شود . این ممکن است به علت تأثیر فعالیت باکتری های زنده وسهولت متابولیسم کلسترول باشد . زیرا ماست می تواند اتصال هایی را بااسیدهای صفراوی ایجاد کند .(اسیدهای صفراوی درساخت کلسترول نقش دارند.)

۱۱- ماست ورشد کودکان

درکودکانی که دچاربیماری سوء جذب هستند ، ماست به جذب دوترکیب مهم غذایی پروتئین ها ومواد معدنی کمک می کند . اسید لاکتیک موجود درماست باعث سهولت جذب وهضم این ترکیبات مغذی می شود .

۱۲- توصیه می شود که برای کاهش وزن بایستی مصرف ماست در رژیم غذایی گنجانده شود.

بسیاری از افرادی که برای لاغر شدن رژیم غذایی دارند، فرآورده‌های لبنی را از فهرست مواد غذایی حذف می‌کنند این در حالیست که محققان دریافتند ماست در واقع توانایی بدن را برای سوزاندن چربی‌ها تقویت کرده و حفظ عضلات در وضعیت مناسب را تسهیل می‌کنند.

افرادی که در رژیم غذایی خود ماست کم چربی را می‌گنجانند، بیشتر از

افرادی که صرفا دریافت کالری خود را کم می‌کنند، کاهش وزن دارند. همچنین افرادی که ماست می‌خورند در مقایسه با افراد دیگر”۲۲″ درصد بیشتر وزن، “۶۱″ درصد بیشتر چربی بدن و “۸۱″ درصد بیشتر چربی شکم را در طی “۱۲″ هفته کم می‌کنند.

در زمان خرید ماست باید دقت کنید؛ چرا که هر چه محصول طبیعی تر باشد، خواص آن بیشتر است. ماست های حیوانی از بهترین انواع ماست ها به شمار می روند. به دنبال ماست هایی باشید که چربی آنها پایین است و شکر کمی دارند. برخی از کارخانجات، ماست را در انواع کم چرب و حتی بدون چربی نیز تولید می کنند.

در نهایت باید به خاطر داشته باشید که ماست می بایست از شیر پاستوریزه شده تهیه شود، هر گونه فرایند پاستوریزاسیونی که پس از تخمیر، صورت بگیرد سبب از بین رفته باکتری های مفید ماست می شود و فواید و خواص ماست را نیز کاهش می دهد.

درمان یبوست کودکان


یبوست، مشکلی آزاردهنده است که کودکان و حتی شیرخواران را هم درگیر می‌کند. در حقیقت می‌‌توان گفت یبوست یکی از شایع‌ترین علل مراجعه به مطب‌های فوق تخصص گوارش کودکان است.

به زبان ساده، یبوست به دفع مدفوع سفت و دردناک می‌گویند که با ناراحتی همراه است. البته در بسیاری مواقع به اشتباه الگوی طبیعی دفع را به حساب یبوست می‌گذارند یا بر خلاف آن، کودک یبوست دارد، ولی به موقع تشخیص داده نمی‌شود.

 

در نوزادان، ممکن است پس از هر بار تغذیه با شیر مادر دفع وجود داشته باشد، یا حتی دفع به فواصل هفت روز یک بار انجام شود، ولی نرم و بدون هر گونه درد و ناراحتی. بنابراین، حتی این الگوی دفع هم یبوست تلقی نمی‌شود.

برخی از والدین تصور می‌کنند که کودکشان باید هر روز اجابت مزاج داشته باشد، در صورتی که این تفکر چندان صحیح نیست و تعداد دفعات دفع به اندازه سهولت تخلیه آن اهمیت ندارد.

 

تبدیل شیر مادر به شیرهای خشک به هر دلیل، می‌تواند عادات روده‌ای نوزادان را به ویژه در دو سه هفته ابتدای تولد، تغییر دهد.

در برخی از این موارد البته به تشخیص پزشک، افزودن آب بیشتر به شیر خشک می‌تواند جلوی یبوست را بگیرد. نکته دیگر این که باید به عادات اطفال توجه داشته باشیم. برای مثال برخی از نوزادان در زمان اجابت مزاج به خود فشار می‌آورند، تا حدی که صورتشان سرخ می‌شود، اما اگر مدفوع سفتی نداشته باشند، آنها را مبتلا به یبوست در نظر نمی‌گیریم. در این موارد اگر مشکلات دیگری وجود نداشته باشد، نیاز به اقدام خاصی نخواهد بود.

 

اغلب اطفال در دوره‌ای از زمان دچار یبوست می‌شوند، ولی معمولا این دوره‌ها کوتاه‌مدت بوده و درمان‌های ساده و معمولی کفایت می‌کنند.

سن شروع تغذیه با غذاهای کمکی ، سن شایع بروز یبوست است. بعد از شروع غذای کمکی، بعد از رفتن به مهد کودک، بعد از این که کودک از شیر مادر گرفته می‌شود و زمانی که کودک به مدرسه می‌رود، همگی زمان‌هایی هستند که یبوست‌های عملکردی که هیچ مشکل زمینه‌ای ندارند، به ‌تدریج خود را نشان ‌می‌دهد.

 

بیشتر از 90 درصد یبوست‌هایی که پس از ماه‌های اول زندگی دیده می‌شوند، معمولا ناشی از مشکلی زمینه‌ای نیستند؛ اما بر خلاف آن، یبوست ‌در دوران نوزادی یا ماه‌های اول تولد، حتما به بررسی تشخیصی نیاز دارد.

 

علل یبوست

علل بروز یبوست در کودکان شامل تغییر در عادات غذایی، همچنین عدم مصرف مقادیر کافی مایعات خصوصا آب در طول فعالیت‌های بدنی یا در مناطقی که هوا گرم است، بی‌توجهی به نیاز بدن به اجابت مزاج، تنبلی تدریجی روده‌ها، تغییر محل زندگی یا مسافرت، ترس از محیط سرویس بهداشتی به هر دلیل مثلا وجود سوسک، به هم خوردن نظم طبیعی و روزمره زندگی، شروع تحصیل و یا مصرف بسیاری از داروها هستند.

 

علائم یبوست

یبوست ممکن است موجب بروز دردهای شکمی، بی‌اشتهایی و بی‌قراری کودک شود. در شرایطی هم ممکن است کودک به دلیل دردناک بودن دفع، جلوی آن را بگیرد؛ مثلا، ممکن است شیرخوار پایش را سیخ کرده و به خودش فشار بیاورد، یا در سنین بالاتر، نوک پا راه برود و به خودش فشار ‌بیاورد تا جلوی دفع را بگیرد.

اگر والدین متوجه چنین شرایطی نشوند، آب مدفوع جذب شده و یبوست تشدید می‌شود؛ در نتیجه، دفع بعدی دردناک‌تر خواهد بود. بنابراین نکته مهم این است که این چرخه معیوب را متوقف کنیم.

وجود رگه خون در مدفوع که حتی گاهی به صورت حجم خون قابل ملاحظه‌ای روی مدفوع می‌چکد، نیز دیگر مشکلی است که می‌تواند موجب نگرانی والدین شود. یبوست همچنین می‌تواند باعث بی‌اختیاری مدفوع و کثیف شدن لباس زیر کودک شود. در حقیقت، مدفوع تازه از کنار توده مدفوعی که به علت یبوست در روده تشکیل شده، نشت کرده و منجر به چنین حالتی می‌شود. متأسفانه، در چنین شرایطی والدین تصور می‌کنند این مشکل به دلیل تنبلی و بازیگوشی کودک است، در حالی‌که او اصلا نسبت به این موضوع آگاه نیست.

در صورت بروز چنین مشکلی،  نباید کودک را به هیچ وجه دعوا کرد و او را مورد تنبیه قرار داد.

 

درمان یبوست

در مراحل اولیه بهتر است میزان مایعات مصرفی و فیبر رژیم غذایی افزایش یابد. همچنین، در صورتی که تغذیه تکمیلی کودک شروع شده، می‌توانیم از آلو، کدو سبز و کدو حلوایی نیز در غذاهای او استفاده کنیم. اما در مراحل بعدی ممکن است نیاز باشد از داروهایی خاص استفاده شود؛ البته این داروها معمولا بی‌ضرر هستند، اما باید حتما تحت نظر پزشک مصرف شوند. در موارد خیلی شدید نیز نیاز است، درمان سنگینی انجام شده و تخلیه روده صورت گیرد.

مهم‌ترین اصل، آموزش و آگاهی والدین است. آنها باید بدانند یبوست مشکل نگران‌کننده‌ای نیست، ولی به زمان کافی برای درمان نیاز دارد.

یکی از شایع‌ترین علل شکست درمان، قطع ناگهانی دارو است؛ به این معنی که والدین پس از بهبود یبوست، دارو را قطع کرده و دیگر مراجعه نمی‌کنند؛ البته هنگامی که دارو را کم می‌کنیم، انتخاب رژیم غذایی مناسب اهمیت ویژه‌ای می‌یابد. همچنین معمولا توصیه می‌کنیم که کودکان، 10 دقیقه بعد از وعده‌های غذایی چه دفع داشته باشند و چه نداشته باشند، 5 دقیقه روی لگن یا توالت بنشینند تا کم‌کم الگوی دفع مجدد برقرار ‌شود.

چنانچه یبوست درمان نشود، مزمن شده و با پیشرفت آن، دوره درمان هم مشکل و طولانی خواهد شد. مشخص‌ترین علامت یبوست مزمن، دفع مشکل و دردناک مدفوع است. معمولا با عبور مدفوع، این درد برطرف می‌شود، تا بار دیگر که مجددا نیاز به دفع باشد، این روند تکرار خواهد شد. شدت این دردها می‌تواند به حدی باشد که کودک را از انجام اجابت مزاج تا مدت‌ها منصرف کند. در این گونه موارد بهترین کار مراجعه به پزشک و انجام توصیه‌های متخصص است.

 

به بچه‌ها شیر بدهید، اما در حد تعادل

مصرف بی‌رویه شیر می‌تواند سبب بروز یبوست شود. کودکانی که پس از 2 سالگی مقادیر زیادی شیر در روز مصرف می‌کنند، مستعد ابتلا به یبوست هستند. بنابراین، بعد از 2 سالگی توصیه می‌شود بیش از 450 میلی‌لیتر شیر در روز مصرف نشود. مصرف زیاد شیر همچنین، می‌تواند کم‌خونی فقرآهن نیز ایجاد کند. با وجود این حذف کامل شیر از رژیم غذایی کودکان مبتلا به یبوست نیز صحیح نیست، بلکه باید در حد تعادل استفاده شود. در این میان، یکی از مهم‌ترین زمان‌های شروع یبوست، زمان قطع شیر مادر و شروع مصرف شیر خشک یا شیر پاستوریزه است.

درمان یبوست کودکان


یبوست، مشکلی آزاردهنده است که کودکان و حتی شیرخواران را هم درگیر می‌کند. در حقیقت می‌‌توان گفت یبوست یکی از شایع‌ترین علل مراجعه به مطب‌های فوق تخصص گوارش کودکان است.

به زبان ساده، یبوست به دفع مدفوع سفت و دردناک می‌گویند که با ناراحتی همراه است. البته در بسیاری مواقع به اشتباه الگوی طبیعی دفع را به حساب یبوست می‌گذارند یا بر خلاف آن، کودک یبوست دارد، ولی به موقع تشخیص داده نمی‌شود.

 

در نوزادان، ممکن است پس از هر بار تغذیه با شیر مادر دفع وجود داشته باشد، یا حتی دفع به فواصل هفت روز یک بار انجام شود، ولی نرم و بدون هر گونه درد و ناراحتی. بنابراین، حتی این الگوی دفع هم یبوست تلقی نمی‌شود.

برخی از والدین تصور می‌کنند که کودکشان باید هر روز اجابت مزاج داشته باشد، در صورتی که این تفکر چندان صحیح نیست و تعداد دفعات دفع به اندازه سهولت تخلیه آن اهمیت ندارد.

 

تبدیل شیر مادر به شیرهای خشک به هر دلیل، می‌تواند عادات روده‌ای نوزادان را به ویژه در دو سه هفته ابتدای تولد، تغییر دهد.

در برخی از این موارد البته به تشخیص پزشک، افزودن آب بیشتر به شیر خشک می‌تواند جلوی یبوست را بگیرد. نکته دیگر این که باید به عادات اطفال توجه داشته باشیم. برای مثال برخی از نوزادان در زمان اجابت مزاج به خود فشار می‌آورند، تا حدی که صورتشان سرخ می‌شود، اما اگر مدفوع سفتی نداشته باشند، آنها را مبتلا به یبوست در نظر نمی‌گیریم. در این موارد اگر مشکلات دیگری وجود نداشته باشد، نیاز به اقدام خاصی نخواهد بود.

 

اغلب اطفال در دوره‌ای از زمان دچار یبوست می‌شوند، ولی معمولا این دوره‌ها کوتاه‌مدت بوده و درمان‌های ساده و معمولی کفایت می‌کنند.

سن شروع تغذیه با غذاهای کمکی ، سن شایع بروز یبوست است. بعد از شروع غذای کمکی، بعد از رفتن به مهد کودک، بعد از این که کودک از شیر مادر گرفته می‌شود و زمانی که کودک به مدرسه می‌رود، همگی زمان‌هایی هستند که یبوست‌های عملکردی که هیچ مشکل زمینه‌ای ندارند، به ‌تدریج خود را نشان ‌می‌دهد.

 

بیشتر از 90 درصد یبوست‌هایی که پس از ماه‌های اول زندگی دیده می‌شوند، معمولا ناشی از مشکلی زمینه‌ای نیستند؛ اما بر خلاف آن، یبوست ‌در دوران نوزادی یا ماه‌های اول تولد، حتما به بررسی تشخیصی نیاز دارد.

 

علل یبوست

علل بروز یبوست در کودکان شامل تغییر در عادات غذایی، همچنین عدم مصرف مقادیر کافی مایعات خصوصا آب در طول فعالیت‌های بدنی یا در مناطقی که هوا گرم است، بی‌توجهی به نیاز بدن به اجابت مزاج، تنبلی تدریجی روده‌ها، تغییر محل زندگی یا مسافرت، ترس از محیط سرویس بهداشتی به هر دلیل مثلا وجود سوسک، به هم خوردن نظم طبیعی و روزمره زندگی، شروع تحصیل و یا مصرف بسیاری از داروها هستند.

 

علائم یبوست

یبوست ممکن است موجب بروز دردهای شکمی، بی‌اشتهایی و بی‌قراری کودک شود. در شرایطی هم ممکن است کودک به دلیل دردناک بودن دفع، جلوی آن را بگیرد؛ مثلا، ممکن است شیرخوار پایش را سیخ کرده و به خودش فشار بیاورد، یا در سنین بالاتر، نوک پا راه برود و به خودش فشار ‌بیاورد تا جلوی دفع را بگیرد.

اگر والدین متوجه چنین شرایطی نشوند، آب مدفوع جذب شده و یبوست تشدید می‌شود؛ در نتیجه، دفع بعدی دردناک‌تر خواهد بود. بنابراین نکته مهم این است که این چرخه معیوب را متوقف کنیم.

وجود رگه خون در مدفوع که حتی گاهی به صورت حجم خون قابل ملاحظه‌ای روی مدفوع می‌چکد، نیز دیگر مشکلی است که می‌تواند موجب نگرانی والدین شود. یبوست همچنین می‌تواند باعث بی‌اختیاری مدفوع و کثیف شدن لباس زیر کودک شود. در حقیقت، مدفوع تازه از کنار توده مدفوعی که به علت یبوست در روده تشکیل شده، نشت کرده و منجر به چنین حالتی می‌شود. متأسفانه، در چنین شرایطی والدین تصور می‌کنند این مشکل به دلیل تنبلی و بازیگوشی کودک است، در حالی‌که او اصلا نسبت به این موضوع آگاه نیست.

در صورت بروز چنین مشکلی،  نباید کودک را به هیچ وجه دعوا کرد و او را مورد تنبیه قرار داد.

 

درمان یبوست

در مراحل اولیه بهتر است میزان مایعات مصرفی و فیبر رژیم غذایی افزایش یابد. همچنین، در صورتی که تغذیه تکمیلی کودک شروع شده، می‌توانیم از آلو، کدو سبز و کدو حلوایی نیز در غذاهای او استفاده کنیم. اما در مراحل بعدی ممکن است نیاز باشد از داروهایی خاص استفاده شود؛ البته این داروها معمولا بی‌ضرر هستند، اما باید حتما تحت نظر پزشک مصرف شوند. در موارد خیلی شدید نیز نیاز است، درمان سنگینی انجام شده و تخلیه روده صورت گیرد.

مهم‌ترین اصل، آموزش و آگاهی والدین است. آنها باید بدانند یبوست مشکل نگران‌کننده‌ای نیست، ولی به زمان کافی برای درمان نیاز دارد.

یکی از شایع‌ترین علل شکست درمان، قطع ناگهانی دارو است؛ به این معنی که والدین پس از بهبود یبوست، دارو را قطع کرده و دیگر مراجعه نمی‌کنند؛ البته هنگامی که دارو را کم می‌کنیم، انتخاب رژیم غذایی مناسب اهمیت ویژه‌ای می‌یابد. همچنین معمولا توصیه می‌کنیم که کودکان، 10 دقیقه بعد از وعده‌های غذایی چه دفع داشته باشند و چه نداشته باشند، 5 دقیقه روی لگن یا توالت بنشینند تا کم‌کم الگوی دفع مجدد برقرار ‌شود.

چنانچه یبوست درمان نشود، مزمن شده و با پیشرفت آن، دوره درمان هم مشکل و طولانی خواهد شد. مشخص‌ترین علامت یبوست مزمن، دفع مشکل و دردناک مدفوع است. معمولا با عبور مدفوع، این درد برطرف می‌شود، تا بار دیگر که مجددا نیاز به دفع باشد، این روند تکرار خواهد شد. شدت این دردها می‌تواند به حدی باشد که کودک را از انجام اجابت مزاج تا مدت‌ها منصرف کند. در این گونه موارد بهترین کار مراجعه به پزشک و انجام توصیه‌های متخصص است.

 

به بچه‌ها شیر بدهید، اما در حد تعادل

مصرف بی‌رویه شیر می‌تواند سبب بروز یبوست شود. کودکانی که پس از 2 سالگی مقادیر زیادی شیر در روز مصرف می‌کنند، مستعد ابتلا به یبوست هستند. بنابراین، بعد از 2 سالگی توصیه می‌شود بیش از 450 میلی‌لیتر شیر در روز مصرف نشود. مصرف زیاد شیر همچنین، می‌تواند کم‌خونی فقرآهن نیز ایجاد کند. با وجود این حذف کامل شیر از رژیم غذایی کودکان مبتلا به یبوست نیز صحیح نیست، بلکه باید در حد تعادل استفاده شود. در این میان، یکی از مهم‌ترین زمان‌های شروع یبوست، زمان قطع شیر مادر و شروع مصرف شیر خشک یا شیر پاستوریزه است.

بیست و هشتمین آزمون ارتقاء دستیاری کودکان شهید بهشتی

 

1 -  در آزمایش گازهای خونی کودک 4 ساله ای که از 10 روز قبل تاکی پنه داشته PH = 7/5 ،  20= Pco2 و بیکربنات 24 گزارش شده است . اختلال اسید - باز بیمار بیشتر با کدامیک از گزینه های زیر سازگار می باشد ؟
 الف الکالوز تنفسی جبران نشده
 ب الکالوز تنفسی جبران شده
 ج الکالوز تنفسی و اسیدوز متابولیک
 د الکالوز تنفسی و الکالوز متابولیک

2 -  پسر 7 ساله با سابقه CF و سرفه مزمن از 3 هفته قبل دچار حملات تنگی نفس و سیانوز بدون تب شده است در معاینه ویزینگ دو طرفه سمع می گردد . در گرافی به عمل آمده از بیمار انفیلتراسیون دو طرفه خصوصاً در قسمتهای فوقانی هر دوریه دیده می شود. درمان پیشنهادی در مورد بیمار فوق کدامیک از موارد زیر است ؟
 الف کوتریموکسازول وریدی
 ب استروئید خوراکی
 ج کلیندامایسین و سفتازیدیم وریدی
 د ایتراکونازول خوراکی

3 -  خانواده ای همراه با شیرخوار 7 ماهه شان قرار است در سه ماه آینده جهت حج عمره عازم مکه شوند . در مورد انجام واکسیناسیون مننگوکوک برای شیر خوار کدام اقدام صحیح است ؟
 الف بعلت سن کمتر از 2 سال نیازی به تزریق واکسن نیست
 ب یک دوز واکسن مننگوک در حال حاضر تزریق می شود
 ج یک دوز واکسن مننگوک تزریق و 3-2 ماه بعد تکرار گردد
 د 10 روز مانده به سفر واکسن تزریق گردد

4 -  نوزاد 25 روزه دختر در بخش نوزادان بستری است .در معاینه ایکتریک و تحریک پذیر میباشد، هپاتومگالی دارد. آزمایشات : BS: 40  ،   SGOT:Increased     ،   SGPT :Increased و         T:10 Bill،  Bill D: 2 و PTT , PT طبیعی است ، در کشت خون Ecoli  رشد کرده است .محتمل ترین تشخیص کدام است؟
 الف تیروزینمی سیستمیک
 ب گالاکتوزومی
 ج ارگانیک اسیدمی
 د فروکتوزومی

5 -  شیرخواری به علت اسهال خونی طول کشیده به مدت بیشتر از 2 ماه نزد شما مراجعه کرده است . محتمل ترین تشخیص کدام است ؟
 الف حساسیت به پروتئین شیر گاو
 ب کولیت اولسرو
 ج کرون
 د کولیت عفونی

6 -  کودک 3 ساله با رنگ پریدگی ، بیحالی و نارسایی کلیه مراجعه نموده است . در سابقه فرزند دیگر خانواده  سال قبل همین علائم را داشته است . در آزمایشات انجام شده رتیکولوسیت 6 % ، پلاکت 000/30 و گلبولهای سفید خون نیز  000/30 ، تست کومبس منفی ،c3 پائین و Anti DNA ,ANA منفی است . محتمل ترین تشخیص کدام است ؟
 الف نفریت مامبرانوپرولیفراتیو
 ب سندرم همولیتیک یورمیک
 ج نفریت لوپوسی
 د سندرم گودپاسچر

7 -  کودک یک ساله بعلت تب و بیقراری از سه روز قبل با تشخیص اوتیت حاد میانی تحت درمان آموکسی سیلین          40 mg/kg  قرار داده ایم . پس از 48 ساعت بعلت عدم قطع تب مراجعه نموده که در معاینه مجدد پرده گوش طرف راست همچنان ملتهب و حرکات آن کاهش یافته است . کنژکتیویت همان طرف( راست )نیز دیده می شود توصیه درمانی مناسب چیست ؟
 الف افزایش دوز آموکسی سیلین به 80 mg/kg
 ب تبدیل درمان به آزیترومایسین
 ج تبدیل درمان به کوآموکسی کلاو
 د بستری کردن بیمار، بررسی از نظر  سپتی سمی و شروع  آنتی بیوتیک تزریقی

8 -  کودک 4 ساله ای بعلت اوتیت میانی حاد ، کوآموکسی کلاو دریافت کرده ولی پس از 3 روز بعلت عدم پاسخ ، تمپانوسنتز شده و با توجه به اسمیر آن سفتریاکسون عضلانی 2 دوز با فاصله 24 ساعت دریافت کرده است ولی بهبودی حاصل نشده است . آنتی بیوتیک انتخابی بعدی کدام است ؟  
 الف آزیترومایسین
 ب کلیندامایسین
 ج سفاکلر
 د کوتریموکسازول + اریترومایسین

9 -  پسر 7 ساله بدلیل اتساع شکم و درد اندامها مراجعه نموده است . در معاینه رنگ پریده می باشد ودر بعضی نواحی پوست لکه های اکیموتیک دیده می شود . Huge splenomegaly   و بزرگی خفیف کبد دارد و در گرافی دیستال فمورنمای Erlenmeyer flask deformity مشاهده می گردد.محتمل ترین تشخیص کدام است ؟
 الف گوشه
 ب کالاآزار
 ج لوسمی لنفوبلاستیک حاد
 د لوپوس

10 -  نوزادی پرماچور با ضربان قلب 80 در دقیقه بصورت برادی کاردی سینوسی و بدون علامت است چه درمانی را پیشنهاد می کنید ؟
 الف درمان نمی خواهد و پیگیری بالینی کافی است
 ب دیگوکسین میدهیم چون به نارسایی قلبی منجر می شود
 ج پیس میکر تعبیه شود چون احتمال خطر برادیکاردی بیشتر است
 د کاپتوپریل میدهیم چون برون ده قلب پائین است

11 -  در تنگی روماتیسمال دریچه میترال کدام جمله نادرست است ؟
 الف معمولاً ده سال پس از بیماری ایجاد می گردد
 ب فیبروز رینگ دریچه دارند
 ج فشارشریان ریه بالا می رود
 د به نارسایی قلب چپ منجر می شود

ادامه نوشته

4 ماده‌ی غذایی مفید برای زمانی که دچار اسهال  شده‌اید

زمانی که دچار بیرون‌روی می‌شوید بهتر است اجازه دهید که سیستم گوارشی‌تان کمی استراحت کند اما حواستان باشد که مایعات زیادی بنوشید.

بیرون‌روی یا همان اسهال، مشکلی رایج مربوط به روده‌هاست که در اثر وجود یک باکتری یا ویروس خود را نشان می‌دهد. در این مطلب کوتاه چند ماده‌ی غذایی مفید را معرفی می‌کنیم که برای تسکین و بهبود این علائم بسیار مفید است. با ما همراه باشید.

سوپ مرغ

مایعاتی مانند سوپ مرغ برای هیدراته کردن بدن

زمانی که دچار بیرون‌روی می‌شوید بهتر است اجازه دهید که سیستم گوارشی‌تان کمی استراحت کند اما حواستان باشد که مایعات زیادی بنوشید. یک سوپ مرغ تهیه کنید و کمی برنج هم به آن اضافه کنید. این نوع سوپ برای بهبود و درمان این مشکل، فوق‌العاده است.

متأسفانه مشکل بیرون‌روی باعث دهیدراته شدن بدن می‌شود. یعنی اینکه آب بدن از بین می‌رود. برای همین هم مایعاتی مانند سوپ باعث هیدراته شدن یا همان آب رسانی به بدن می‌شود و سدیم و پتاسیم از دست رفته را جبران می‌کند. برنج موجود در این سوپ نیز باعث محکم شدن روده‌ها شده و با مشکل مقابله می‌کند. زمانی که دچار مشکل اسهال و استفراغ می‌شوید از مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار بپرهیزید. به خاطر این که این قبیل نوشیدنی‌ها باعث تحریک روده شده و مشکل اسهال را بدتر می‌کنند.

 

موز

موز بخورید

برای این که روده بتواند تعادل خود را بازیابد موز میل کنید. البته نباید یک موز درسته را یکجا میل کنید. این میوه را حلقه حلقه کرده و کم کم نوش جان کنید.

موز حاوی پتاسیم و کربوهیدرات‌هاست و زمانی که دچار مشکل بیرون‌روی شده باشید به شما کمک زیادی می‌کند تا پتاسیم و انرژی از دست رفته را بازیابید.

 

زمانی که دچار مشکل اسهال و استفراغ می‌شوید از مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار بپرهیزید. به خاطر این که این قبیل نوشیدنی‌ها باعث تحریک روده

شده و مشکل اسهال را بدتر می‌کنند

برنج

 

 

برنج را دریابید

برنج یک ماده‌ی غذایی زودهضم است و به شما انرژی می‌دهد. کته درست کنید و با ماست میل کنید. این یکی از قدیمی‌ترین و مۆثرترین روش‌های مقابله با اسهال است.

 

 

نان میل کنید

نان‌های تهیه شده از آرد گندم کامل حاوی کربوهیدرات‌ می‌باشد و به شما انرژی می‌دهد. نان دارای فیبر می‌باشد اما این فیبرها بدون تحریک روده برای شما مفید خواهند بود.


درمان سریع اسهال


برخی افراد حین مسافرت یا پس از آن، دچار اسهال می شوند. بیماری اسهال با دردهای شکمی ، تهوع، سردرد، تب خفیف و استفراغ همراه است و کمتر از ۵ درصد بیماران دچار تب بالا، مدفوع خونی و یا هر دو می شوند…
اشخاصی که در معرض خطر بیشتری هستند شامل جوانان، افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف شده، دیابتی ها و بیماران مصرف کننده آنتی اسید هستند. منبع اولیه اسهال، خوردن غذا یا آب آلوده است.
در فصل بهار و تابستان به علت افزایش سفر، مصرف غذا در خارج از منزل نیز متداول تر است که این امر افراد را بیشتر در معرض بیماری های عفونی قرار می دهد.
دکتر علیرضا جانبخش، متخصص بیماری های عفونی، دراین باره می گوید:
عامل اسهال مسافرتی ، میکروب هایی مانند ایکولای (یک نوع باکتری) هستند که علائم آن به شکل تب خفیف، درد شکمی و اسهال غیرخونی بروز می کند. اسهال های ویروسی نیز که افراد شش ماهه تا دو ساله را درگیر می کنند، در فصل تابستان شیوع پیدا می کنند.
مسمومیت های غذایی دو دسته اند: گروه اول علائم گوارشی فوقانی مانند دل درد و استفراغ را به همراه دارند و گروه دوم نیز علائمی شبیه اسهال دارند. عامل این مسمومیت ها استافیلوکوک ها هستند که به دنبال خوردن آب، سبزی، غذا و گوشت آلوده وارد بدن می شوند و دوره ای ۳ تا ۵ روزه دارند.
عفونت های تهاجمی دارای علائم شدیدتری هستند و منجر به تب شدید و لرز و اسهال خونی می شوند که باکتری های شیگلا، سالمونلا، ایکولای و بعضا آمیب ها ایجادکننده آنها هستند. این نوع از عفونت ها بسیار خطرناک هستند و ممکن است به عوارضی نظیر گشادی روده و سوراخ شدن آن منتهی شوند.
مصرف آنتی بیوتیک و داروهای خوراکی قوی برای مسمومیت های غذایی توصیه نمی شود.
عفونت های روده ای
بر اساس تعریف سازمان بهداشت جهانی، بیماری های ناشی از غذا، بیماری هایی هستند که ماهیت عفونی یا سمی دارند و عامل آن از راه غذای مصرفی وارد بدن می شود و هر فردی در معرض ابتلا به چنین بیماری هایی قرار دارد، به عنوان مثال، عفونت های روده ای و اسهال از مهم ترین علل بستری شدن و حتی مرگ و میر کودکان در فصل گرم سال هستند و مهم ترین دلیل بروز این نوع بیماری ها در فصل گرما، عدم رعایت نکات بهداشتی نظیر مصرف آب یا غذای آلوده به خصوص میوه ها و سبزیجات ضدعفونی نشده است که به مسمومیت غذایی منجر می شود.
به اعتقاد متخصصین تغذیه، از آنجا که ازدیاد باکتری ها در محیط گرم و در غذاهایی با رطوبت بالا، مثل غذاهای نشاسته ای یا غذاهای حاوی تخم مرغ، با سرعت بالا انجام می گیرد، توجه به سلامت مواد غذایی از زمان خرید تا پخت آن، برای جلوگیری از بروز هر گونه مسمومیت و عفونت روده ای بسیار ضروری است.
مسمومیت های غذایی
دکتر حسین خدمت، فوق تخصص گوارش و کبد گفت:
آشنایی با علائم این بیماری مهم است، زیرا ارائه شرح حال نادرست از بیمار به پزشک، ممکن است منجر به تجویز داروهای اشتباه شود. مسمومیت های غذایی به ویژه پس از مصرف فست فودها و غذاهای حاوی مواد نگهدارنده، گاهی به صورت سردرد بروز می کند که پس از چند ساعت برطرف می شود. انواع شدید مسمومیت های غذایی ممکن است، سردرد همراه با تهوع، استفراغ و یا دل پیچه و اسهال را به دنبال داشته باشند، در حالی که ممکن است همه این علائم در بیمار ظاهر نشوند.
ظاهر، طعم و بوی طبیعی مواد غذایی دلیلی بر سالم بودن آنها نیست. برخی باکتری های موجود در غذا در روده سبب مسمومیت شده و بر سیستم گوارش تأثیر می گذارند.
احتمال مسمومیت با موادغذایی مانند ماهی و گوشت به ویژه انواع کباب بیشتر است. همچنین احتمال مسمومیت به دنبال مصرف میان وعده هایی مانند بستنی، چیپس و آب میوه که از دستفروش ها تهیه می شود، زیاد است.
کلا در مسمومیت با هر علتی لازم است که غذاها با حجم کمتر و در دفعات بیشتری مصرف شود. همچنین مصرف مایعات زیاد در مسمومیت های غذایی توصیه می شود.
در مسمومیت های غذایی نیاز فوری به مصرف آنتی بیوتیک و داروهای خوراکی قوی نیست و باید از این کار خودداری کرد، زیرا مصرف داروهای قوی در درمان مسمومیت ها، ممکن است بیماری های بعدی را باعث شود؛ به عنوان نمونه مصرف داروهای قوی برای درمان اسهال ناشی از مسمومیت ها، ممکن است یبوست شدید و حتی خونریزی های ناشی از یبوست را به دنبال داشته باشد. در مجموع باید از تجویز داروهای اضافی پرهیز و از حداقل دارو استفاده کرد.
در مسافرت حتما از آب های جوشیده و یا آب معدنی باید استفاده کرد. همچنین به منظور جلوگیری از بروز بیماری های گوارشی در مسافرت ها لازم است مواد غذایی و کنسروها قبل از مصرف، کاملا گرم و جوشانده شوند.
لازم است میوه و سبزیجات قبل از مصرف با مواد شوینده و ضد عفونی کننده شسته شوند.
معمولا علت بروز اسهال های مسافرتی مشخص نمی شود. در اغلب موارد عدم رعایت بهداشت مواد غذایی و دست آلوده، مهم ترین علت بروز اسهال های مسافرتی هستند. در اسهال های مسافرتی نیز به هیچ وجه مصرف آنتی بیوتیک توصیه نمی شود. در درمان این بیماری نیز مصرف مایعات زیاد و غذاهای سالم کم حجم بسیار مؤثر است و در صورت برطرف نشدن بیماری پس از گذشت ۲ تا ۳ روز و یا دل درد شدید در این بیماری، باید با نظر پزشک دارو مصرف کرد.
معمولا در مسمومیت های غذایی و اسهال های ناشی از آن، برخی به اشتباه محدودیت های ویژه غذایی را توصیه می کنند. این در حالی است که هنگام بروز مسمومیت های غذایی، سیستم گوارشی در شرایط بحرانی به سر می برد و به مواد غذایی بهتری احتیاج دارد، بنابراین اگر چه مصرف هر ماده غذایی علائم بیماری را تشدید می کند، اما مصرف نکردن مواد غذایی و بهره گیری از رژیم های تغذیه ای موقت، سبب حادتر شدن شرایط می شود.
………..
درمان اسهال با شكلات
سلامت به نقل از فارس: براي درمان اسهال مي توان به شكلات پباه برد. بر اساس نتايج تحقيقات دانشمندان دانشگاه اوكلند، شكلات به علت برخي از مواد شيميايي داخل آن مي تواند دركودكان دچار اسهال باعث جلوگيري از تبديل آن به اسهال شديد شود. اسهال شديد يكي از مهم ترين بيماري هاي كودكان است كه در صورت سهل انگاري مي تواند باعث مرگ شود.
راه های پیشگیری و درمان اسهال در کودکان
به افزایش تعداد موارد دفع مدفوع به صورت آبکی که همراه با کمبود آب و الکترولیت های بدن باشد اسهال می گویند، که اگر کمتر از دو هفته طول بکشد اسهال حاد و چنانچه بیشتر از ۶ هفته باشد اسهال مزمن می گویند.
شایع ترین علت ایجاد اسهال در کودکان عفونت های ویروسی می باشد. سایر علل عبارتند از: بیماری های عفونی دستگاه گوارش، از قبیل تب روده، وبا، عفونت های انگلی که شایع ترین علت عفونت با انگل ژیاردیا می باشد، عفونت های خارج دستگاه گوارش از قبیل عفوت گوش میانی و عفونت دستگاه تنفسی.
در هر بار اسهال حدود ۵ الی ۱۰ میلی لیتر به ازای هر کیلوگرم وزن بدن آب از دست می رود و چنانچه اسهال ادامه داشته باشد و یا شدید باشد کودک دچار عارضه کم آبی می شود که به سه درجه خفیف، متوسط و شدید تقسیم بندی می شود و به شرح ذیل است:
▪ کم آبی خفیف:
کودک سر حال می باشد حالت چشم ها طبیعی است، کودک اشک دارد، دهان و زبان مرطوب است و تشنگی ندارد.
▪ کم آبی متوسط:
کودک بی قرار است چشم ها فرو رفته است، اشک ندارد، دهان و زبان خشک است و کودک تشنه می باشد و با ولع آب می خورد.
▪ کم آبی شدید:
کودک هوشیار نیست، خواب آلوده و سست است، چشم ها خیلی فرورفته و خشک است. دهان و زبان خیلی خشک است و کودک خیلی کم می نوشد (قادر به نوشیدن نمی باشد)
● درمان و مراقبت:
در موارد ذیل، باید کودک را حتما نزد پزشک ببریم:
- اسهال با تب بالا (۵/۳۸ درجه یا بیشتر)
- اسهال همراه با استفراغ بیش ازسه بار در ۱۲ ساعت
- اسهال همراه با گوش درد
- اسهال همراه با گلودرد چرکی
- بیمار اسهالی مبتلا به کم آبی درجه شدید باشد 
- اسهال همراه با خون یا بلغم باشد
- دفعات اسهال بیش از ۶ بار در ۱۲ ساعت باشد (اسهال شدید)
- اسهال بیش از یک هفته ادامه داشته باشد.
چنانچه کودک علائم فوق را نداشته باشد و اسهال بدون استفراغ مکرر و بدون تب بالا داشته باشد، برنامه درمانی ذیل را در منزل می توان شروع کرد. در این زمینه سه اصل وجود دارد.
۱) برای جلوگیری از کم آبی، به کودک مایعات بیشتر از معمول بدهید.
به کودک حریره و سایر مایعات خانگی مثل لعاب برنج، آب سیب، چای کمرنگ، سوپ رقیق و آب خوردن بدهید. اگر کودک کمتر از ۶ ماه دارد و هنوز غذاهای جامد را شروع نکرده اید، دادن آب و محلول او.آر.اس بر سایر غذاهای مایع ترجیح دارد. محلول او.آر.اس را مطابق روش زیر به کودک بدهید.
ـ پس از هر بار مدفوع کردن داده شود
ـ کمتر از ۲۴ ماه ۵۰ تا ۱۰۰ میلی لیتر
ـ ۲ تا ۱۰ سال ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلی لیتر
ـ ۱۰ سال و بیشتر هر مقدار که بخواهد
ـ به کودک هر قدر که مایل بود از مایعات خانگی بدهید.
ـ تا زمان قطع اسهال، مایعات را ادامه بدهید.
۲) برای جلوگیری از سوء تغذیه، به کودک مقدار زیادی غذا بدهید.
کودک را مرتبا با شیر مادر تغذیه کنید. (خیلی مهم)
اگر کودک شیرمادر نمی خورد، شیر همیشگی اش را به او بدهید. اگر سن کودک کمتر از ۶ ماه است و هنوز غذای جامد را شروع نکرده اید شیر مادر یا شیر خشک را با مقدار مساوی آب رقیق کرده برای مدت ۲ روز به کودک بدهید.
- اگر سن کودک ۶ ماه یا بیشتر است و هم اکنون غذای جامد می خورد، به کودک غلات یا سایر غذاهای نشاسته ای و در صورت امکان مخلوطی از حبوبات پخته و له شده، سبزیجات، گوشت یا ماهی بدهید. یک یا دو قاشق چایخوری روغن نباتی به هر وعده غذای کودک اضافه کنید.
- به کودک آب میوه تازه و در صورت امکان موز له شده برای جبران پتاسیم بدهید.
- به کودک غذای تازه پخته شده بدهید و غذا را کاملا بپزید و له کنید و یا به خوبی چرخ نمایید.
- کودک را تشویق به خوردن کنید. حداقل روزی ۶ بار به او غذا بدهید.
- پس از بند آمدن اسهال، همان رژیم غذایی را ادامه داده و به مدت دو هفته روزی یک وعده غذای اضافی بدهید.
۳) اگر کودک ظرف سه روز بهتر نشد یا در صورت پیدا شدن هریک از علائم ذکر شده قبلی به پزشک مراجعه نمایید.
▪ طرز تهیه و نحوه مصرف او.آر.اس:
۱ بسته پودر او.آر.اس را در ۱ لیتر آب جوشیده سرد شده (معادل ۴ لیوان بزرگ) حل نموده و طبق دستور ذیل به کودک بدهید.
- به کودک زیر ۲ سال هر ۱ تا ۲ دقیقه یک قاشق چایخوری او.آر.اس بدهید.
- به بچه های بزرگتر با یک فنجان مرتبا و جرعه جرعه محلول او.آر.اس بدهید.
- اگر کودک استفراغ کرد، ۱۰ دقیقه صبر کنید سپس محلول را با فواصل بیشتری بدهید (مثلا هر ۲ تا ۳ دقیقه یک قاشق پر)

با اسهال کودک چه کنیم؟

 

اگر فرزند شما هم امروز دچار اسهال شده و نمی‌دانید چه کنید به این مطلب توجه کنید.

اغلب بچه‌ها تا ۵ سالگی دست کم یکبار اسهال روتا ویروسی را تجربه می‌کنند. علایم آن به صورت تب (که ممکن است دو سه روز طول بکشد)، اسهال آبکی و استفراغی که معمولاً با درد شدید شکم همراه است، خود را نشان می‌دهد. حتی ممکن است کودک مبتلا، سرفه و آبریزش بینی هم داشته باشد. با این حال گاهی هم هیچ علامتی از خود نشان نمی‌دهد، بخصوص در بزرگترها! گاهی از دست رفتن آب بدن به قدری شدید است که کودک را دچار تشنگی، تحریک‌پذیری، چشمان گود رفته، خشکی دهان و زبان، خشکی پوست و کم شدن ادرار می‌کند. به طوری که ساعتها پوشک بچه خشک باقی می‌ماند. یادتان باشد اسهال ویروسی به شدت مسری است، چرا که ویروس عامل آن می‌تواند هفته‌ها در آب، تا ۴ ساعت روی پوست و حتی ممکن است به صورت معلق در هوا یا روی وسایل باقی بماند تا وقتی که شرایط انتقالش به بدن فراهم شود.

روتا ویروس از طریق غذا یا آب آلوده به مدفوع (قبل و بعد از شروع علایم ) از فرد آلوده به سالم منتقل می‌شود. معمولاً وقتی این اتفاق می‌افتد که کودک فراموش می‌کند دست‌های خود را قبل از غذا خوردن و بعد از رفتن به توالت بشوید. شستن مرتب دست‌ها – که این همه شما را به آن توصیه می‌کنیم – بهترین راه برای پیشگیری از انتقال این بیماری به دیگران است. کودکان مبتلا باید در خانه مانده و استراحت کنند تا اسهال شان کاملاً خوب شود وگرنه ممکن است کودکان دیگر هم در مهد کودک بیمار شوند.

اگر می‌خواهید به فرزندتان کمک کنید به این توصیه‌ها توجه کنید:

مادر نباید از دادن شیر خود به کودک اسهالی خودداری کند. شیر مادر برای کودک اسهالی مانند دارو عمل می‌کند.

اسهال اگر چه علامت بیماری است اما یک موهبت است که باعث دفع عامل عفونت از بدن می‌شود. بنابر این در زمان اسهال شدید بهترین راه برای نجات کودک این نیست که داروهای بند آورنده اسهال – آن هم سر خود – به او بدهید. بلکه درست این است که آنقدر مایعات به او بخورانید که کم آبی بدنش جبران شود. خوشبختانه محلول‌های آماده او- آر- اس (که بهترین درمان برای اسهال است) در تمام داروخانه‌ها بدون نسخه در دسترس است.

اگر کودکتان نمی‌تواند چیزی بخورد و زیاد استفراغ می‌کند، ابتدا حجم کمتری از مایعات را در فواصل کم به او بدهید. اگر باز هم نتوانست آن را تحمل کند، طبق توصیه پزشک از راه تزریق سرم کمبود آب بدن جبران می‌شود. تنها لازم است که شما متوجه بوده و کودک را سریع نزد پزشک ببرید.

تنها درمان شناخته شده برای روتاویروس در حال حاضر، تأمین آب و املاح از دست رفته بدن است و آنتی‌بیوتیک‌ها هیچ نقشی در درمان این بیماری ندارند. پس، از دادن آنتی بیوتیک بدون اطلاع پزشک خود داری کنید. بهتر است بدانید اگر پزشک لازم بداند برای افتراق این اسهال از اسهال‌های میکربی و انگلی، آزمایش کشت مدفوع از کودک می‌گیرد؛ مصرف آنتی بیوتیک ممکن است نتیجه آزمایش راهم مخدوش کند.

ممکن است از خودتان پرسیده باشید که چه زمانی باید نزد پزشک بروید: بیشتر موارد اسهال ملایم و کوتاه مدت است و احتیاجی به مراقبت و توجه پزشک ندارد. اما در موارد زیر بایستی با پزشک مشورت کنید: تب بالا، دل درد همراه با سفتی شکم، اسهال خونی، اسهال در افرادی با بیماری‌های زمینه جدی، که برای آنها کاهش آب بدن همراه با عواقب جدی است،برای مثال، دیابت، بیماری قلبی، ایدز؛ اسهال شدیدی که بعد از ۴۸ ساعت علائم بهبود نشان ندهد، کاهش آب بدن متوسط تا شدید؛ استفراغ طولانی مدت که مانع خوردن مایعات شود؛ اسهال شدید در زنان حامله به خاطر نگرانی از سلامت جنین، اسهال که در خلال یا بلافاصله بعد از تمام کردن دوره آنتی بیوتیک اتفاق افتد، اسهالی که در بیماران با بیماری مزمن روده‌ای مانند کولیت یا بیماری کرون باشد، چون ممکن است اسهال بیانگر بدتر شدن بیماری زمینه‌ای یا یک عارضه از بیماری باشد، که هر دو احتیاج به درمان دارند، اسهال حاد در نوزادان و بچه‌های کوچک برای جلوگیری از عوارض کم شدن مایعات مانند تشنج و اختلالات آب و الکترولیتهای خون.


حديثي از رسول گرامي اسلام (ص):

پیاز

پياز خام داراي ويتامينC فراوان و يتامين هاي A,B و املاح معدني از قبيل گوگرد،آهن ، آهك ، فسفر، پتاسيم، سديم ، يد، سيليس ، كلسيم ، استات دوشو، سيترات ، اينولين، صمغ وموم است. فسفر قدرت فكر را بالا مي برد. گوگرد موجود در پياز جهت ضد عفوني كردن خون، ششها و برطرف كردن آسم، ورم گلو، برونشيت و گريپ (به خاطر وجود ماده آليسين) موثر است.

پياز داراي يد است. و دردرمان گواتر، اسكوربوت و بيماريهاي لنفاوي مانند ورم غده، آبسه و جوشهاي زيرپوست تاثير فراوان دارد. سيليس موجود در پياز در نگهداري استخوانها و رگها ضروري است.

پياز حاوي مقداري هورمون و دياستاز است كه موجب تقويت غده اشكي و گوارشي و غده جنسي ميشود و داراي آنتي بيوتيك است كه خون و مجاري تنفسي را ضد عفوني ميكند.

پياز از بيماريهاي قندي ، كليوي ، مثانه ، ورم ساقها ، پروستات و رماتيسم مفصلي جلوگيري مي كند.

 این محصول از نظر ارزش غذایی به دلیل دارا بودن قندها، ویتامین‌ها به ویژه و ویتامین ث، مواد معدنی بخصوص کلسیم، فسفر و پتاسیم دارای اهمیت است. از سوی دیگر به دلیل داشتن مواد آنتی بیوتیک پیاز از جنبه دارویی پراهمیت است به گونه‌ای که این محصول می‌تواند با تقویت سیستم دفاعی بدن در پیشگیری از بیماری‌ها موثر باشد.

قند پیاز برای کسانی که بیماری قند دارند هیچ ضرری ندارد و حتی در این سبزی موادی وجود دارد که قند خون را پایین می آورد. 
بنابراین داروی خوبی برای بیماران مبتلا به قند (دیابت) است. هنگامی که به سفر می روید این سبزی را فراموش نکنید چون خوردن آن درصد مسمومیت را کم یا از بین می برد. پیاز خام بوی بدی دارد و همین بوی بد باعث می شود مردم از خوردن خام آن خودداری کنند. شما می توانید با خوردن مقداری نان خشک یا با جویدن مقداری جعفری یا خوردن یک سیب این بو را از بین ببرید.

این سبزی به دلیل فسفری که دارد انجام کارهای ذهنی و فکری را آسان می کند و اگر دندانتان درد گرفت مقداری پنبه تمیز را با آب پیاز خیس کنید و آن را روی دندانی که درد می کند بگذارد. این کار درد دندان شما را کم می کند و برای به دست آوردن آب پیاز آن را با دندانه ریز رنده کنید.

چرا پياز بوي تند دارد؟

بوی پیاز مربوط به مواد گوگردی فراری است که در هنگام تقطیر در حرارت معمولی اتاق تجزیه می‌گردند. به همین دلیل طعم پیاز پخته در مقایسه با پیازهای خام بسیار ملایم‌تر است. پیاز سفید معمولا ملایم‌تر از پیازهای قرمز و زرد است، به این دلیل که از این مواد گوگردی کمتر دارد. اغلب پیازهایی که در نواحی مرطوب رشد می‌کنند، دارای مواد گوگردی کمتری بوده و در نتیجه ملایم‌ترند.

زمانی که پیاز را به مدت چند ماه در انباری قرار می‌دهیم، پیاز به دلیل این که آب و یا هیدرات کربن خود را از دست می‌دهد، به تدریج تندتر می‌شود. مواد گوگردی پیاز ، خواص مختلفی از خود نشان می‌دهند که یکی از آنها اشک آور بودن است. اگر چه ما معمولا اشک آوری پیاز را دوست نداریم و باعث ناراحتی ما می‌شود، این خاصیت پیاز آن را در برابر موجودات ریز زنده خارجی حفاظت می‌نماید. البته روش‌هایی برای کاهش اشک آوری پیاز وجود دارد. برای مثال ، قرار دادن پیاز در یخچال یا پوست کندن پیاز در آب روان.

فساد پياز و مسمويت ناشي از آن :

گاهی بر اثر مصرف زیاد پیاز ، عوارض مسمومیت بروز می‌کند. در انسان پس از مصرف زیاد پیاز ، چه خود پیاز و چه فراورده‌های دارویی تولید شده با آن ، ممکن است مسمومیت خفیف یا شدید بوجود آید. این فساد پیاز می‌تواند ناشی از عدم رعایت قوانین لازم جهت کاشت ، داشت یا برداشت گیاه ، نگهداری نامناسب در انبار باشد. علایم مسمومیت با خوردن پیاز عبارتند از: کم خونی و بیماری زردی که در نتیجه همولیز خون حادث می‌شود و احساس بوی تند از ادرار یا هوای بازدم فرد مسموم که تشخیص مسمومیت را ساده می‌کند.

گل ختمی

خواص درماني اجزاي گل ختمي : 

1. گل ختمی

• ملین و برطرف کننده یبوست است . 
• بیماریهای تنفسی را برطرف می کند. 
• سرفه های خشک را از بین می برد . 
• برای رفع گلو درد جوشانده گل ختمی را غرغره کنید . 
• عادت ماهیانه را منظم می کند .


2 . ریشه ختمی

• ناراحتی های پوستی را برطرف می کند و پوست را نرم می سازد . 
• سرفه های خشک را از بین می برد. 
• تب راپائین می آرود . 
• اسهال خونی را شفا می بخشد . 
• ادرار را زیاد می کند. 
• کمی ترشحات عادت ماهیانه را برطرف می کند. 
• تورم را رفع می کند. 
• ناراحتی های دستگاه ادراری را برطرف می کند. 
• قند خون را تنظیم می کند.

بعلاوه, ريشه ها حاوي تركيبات ديگر مانند نشاسته (حدود 38درصد), قند(حدود 10 درصد) و قند اينورت مي باشد. برگها علاوه بر موسيلاژ حاوي مقدار كمي اسانس فرار (2%) مي باشند.

ماده موسيلاژ خلط آور است, سوزش غشا مخاطي راتسكين و التهاب را كاهش مي دهد.ماده دارويي به صورت خيس شده در آب سرد و بصورت شربت يا چاي براي درمان بيماريهاي تنفسي كه غشاء مخاطي ملتهب شده و مي سوزد مصرف داخلي دارد و سرفه شديد و تنگي نفس راتسكين مي دهد.


3 .  برگ ختمی

جوشانده برگ گل ختمي سفيد ضد موخوره است .ضماد برگ ختمی در برطرف کردن دمل ها و ورم پستان و ورم معده موثر است . برای التیام شکستگی ها ، برگ ختمی را بصورت ضماد درآورده و روی محل شکستگی مي گذارند. ضماد برگ ختمی در برطرف کردن درد سیاتیک مفید است . گل ختمي رعشه را برطرف می کند. در طب قديم اطباء ورم بناگوش را با ضماد برگ ختمی درمان مي كردند.


یک روش درمانی اسهال کودکان در طب سنتی

درمان اسهال كودكان

 

در كودكان  اسهال عموما به خاطر عفونتهاي  باكتريايي ايجاد ميشود و عوامل مزمن گوارشي يا بيماريهايي چون  كوليت ، كرون ، سندرم هاي روده ، پوليپ و ...  به ندرت رخ ميدهد لذا جهت جلوگيري از  تلف شدن الكتروليت و مايعات بدن پيشنهاد ميشود از روش زير كه چندين بار عملا تجربه كرده ام استفاده كنيد :

( از اين روش در كودكان زير دو ماه استفاده نكنيد)           

100 گرم برگ تازه نعناء را در 1 ليتر آب بجوشانيد تا حدي كه كمتر از نيم ليتر آب باقي بماند ، سپس آب را در صافي ريخته بگذاريد سرد شود . هر 3 ساعت نيم استكان از  داروي به دست آمده را به كودك بدهيد در كمتر از 12 ساعت اسهالش برطرف ميشود انشا الله .

امام صادق(ع) و طبیب هندی


مناظره امام صادق(ع) با طبيب هندي (منكر خدا)
طبیبی بود اهل یكی از شهرهای هندوستان، كه زیاد پیش امام صادق ـ علیه‌السّلام ـ می‌آمد و همیشه درباره عقیده خود، با امام صادق ـ علیه‌السّلام ـ بحث می‌كرد. یك روز در حالیكه مشغول كوبیدن هلیله‌ای[1]بود تا برای ساختن دارو آماده شود، باز سخن‌های سابق را پیش كشید و گفت: جهان همیشه بوده و همیشه خواهد بود، درختی می‌روید، و درختی از بین می‌رود، یكنفر متوّلد می‌شود و دیگری می‌میرد. و چنین پنداشت كه هیچگونه دلیلی، ادعای مرا در مورد شناخت خدا تأیید نمی‌كند، و این عقیده، سنتی است كه از پیشینیان به ما به ارث رسیده و كوچكترها به تقلید از بزرگترها یاد گرفته‌اند، و تنها راه شناخت موجودات گوناگون ، حواس پنجگانه است. سپس گفت: با توجه به اینكه تنها راه شناخت، حس است، شما از چه راهی برای شناخت خدا استفاده می‌كنید؟ امام: از راه عقل و دلیلهای عقلی.
طبیب: عقل بدون حواس پنجگانه هیچ چیز را نمی‌تواند درك كند، بنابراین عقل شما بوسیله چشم، خدا را دیده، یا بوسیله گوش، آوازش را شنیده، و یا بوسیله حواس دیگر آنرا درك كرده است؟ امام: «پیش از اینكه وارد بحث شویم یك سؤال از تو می‌كنم»: تو منكر خدا هستی، و من معترف بوجود او، ناچار در واقع یكی از ما راست می‌گوید، و دیگری دروغ، فرض دیگری هم هست؟ ‌
طبیب: نه.
امام: اگر در واقع عقیده تو درست باشد، من خطری در پیش دارم؟
طبیب: نه.
امام: اگر در واقع عقیده من درست باشد، آیا اینطور نیست كه من قطعاًً هیچ خطری در پیش ندارم، و با انكار خدا، هلاكت و بدبختی گریبانگیر تو شده؟
طبیب: چرا.
امام: بنابراین كدام یك از ما دور اندیش‌تر و به نجات نزدیكتریم.
طبیب: تو، ولی عقیده تو به وجود خدا بر اساس ادعا و تردید است ولی عقیده من به نبودن خدا بر اساس علم و یقین استوار است، زیرا هر چیزی كه با حواس پنجگانه، قابل درك نباشد وجود ندارد، و خدا با هیچیك از حواس قابل درك نیست.
امام: تو چون با حواس پنجگانه نمی‌توانی خدا را درك كنی، وجود او را انكار می‌كنی ولی من، چون با حواس پنجگانه نمی‌توانم خدا را درك كنم، بوجود او اعتراف می‌نمایم.
طبیب: چطور؟
امام: برای اینكه چیزی كه با حواس پنجگانه قابل درك باشد (مانند اجسام و رنگها و صداها) تغییر پذیر و از بین رفتنی است، و امكان ندارد كه آفریدگار هم مانند آفریده قابل دگرگونی و زوال باشد.
طبیب: این حرفی است «ولی دلیل وجود خدا نمی‌شود» چون من معتقدم كه تنها راه شناخت حس است و بدون حس امكان ندارد عقل چیزی را درك كند؟.
امام: عین ایرادی كه به من داری، به خودت وارد است، چون می‌گوئی هر چیزی را كه حس درك نكند وجود ندارد.
طبیب: چطور، نفهمیدم؟
امام: به من ایراد گرفتی كه ادعای من بوجود خدا بدون دلیل است این ایراد به تو هم وارد است زیرا دلیلی بر نبودن خدا نداری. بر فرض عقیده تو درست باشد (كه هر چیزی كه حس آن را درك نكند وجود ندارد) مگر تو سراسر جهان را جستجو كرده‌ای و خدا را نیافته‌ای كه می‌گوئی چون او را احساس نمی‌كنم وجود ندارد؟
طبیب: نه، من چنین جستجوئی نكرده‌ام.
امام: بنابراین چه می‌دانی؟ ، شاید این چیزی را كه عقل تو آن را انكار می‌كند، در بعضی از آن مواردی كه حواس تو درك نكرده، و تو احاطه علمی نسبت به آنجاها نداری وجود داشته باشد؟
طبیب: نمی‌دانم، شاید در آنجاها مدبری وجود داشته باشد و شاید هم وجود نداشته باشد؟[2]
امام: بنابراین حرف اول خودت را پس گرفتی، تو می‌گفتی من یقین دارم خدائی وجود ندارد، و اكنون می‌گویی شاید باشد و شاید نباشد پس از مرز انكار خدا بیرون آمدی، و به مرز شك رسیدی، اكنون امیدوارم كه از مرز شك هم بگذری و خدا شناس گردی.
طبیب: از چه راهی یقین به خدای كنم كه حواسم آن را درك نمی‌كند؟
امام: از راه همین هلیله كه می‌خواهی با آن دارو بسازی.
طبیب: اگر چنین باشد مطلب بهتر ثابت می‌شود، زیرا این دلیل، تجربی است و مورد پذیرش علم قرار گرفته است.
امام: من هم می‌خواهم از راه این (هلیله) خدا را برای تو ثابت كنم چون نزدیكترین چیزها است بتو، و اگر چیزی نزدیكتر از آن بود با آن استدلال می‌كردم، زیرا هر چیزی را كه تصور كنی دارای تركیب خاصی است كه دلا‌لت بر مصنوع بودن آن می‌كند...
امام:این(هلیله) را می‌بینی؟
طبیب: آری.
امام: آیا آنچه را كه در میان این هلیله پنهان است مشاهده می‌كنی؟[3]
طبیب: «تا نبینم» نه.
امام: قبول داری كه میان (هلیله) دارای هسته‌ای است كه تو آن را نمی‌بینی؟
طبیب: «تا ندیده‌ام» چه می‌دانم، شاید هیچ چیز در آن نباشد.
امام: قبول داری كه در پس این پوست، مغز یا چیز دیگری وجود دارد كه فعلاً از تو پنهان است؟
طبیب: «تا نبینم» نمی‌دانم، شاید باشد و شاید نباشد...
امام: قبول داری این (هلیله) در زمینی می‌روید؟
طبیب: آن زمین، و این یك هلیله را دیده‌ام.
امام: این هلیله را كه می‌بینی آیا دلالت بر وجود هلیله‌ های دیگری كه ندیده‌ای(و در سلسله پدید آورنده‌های این هلیله قرار گرفته‌اند)نمی‌كند؟
طبیب: چه می‌دانم، شاید در دنیا، غیر از این هلیله، هلیله دیگری نیست، «اگر هلیله دیگری راهم دیدم بوجود آن اعتراف می‌كنم»
امام: بگو ببینم كه آیا قبول داری كه این (هلیله) از درختی بیرون آمده یا اینكه می‌گویی بدون درخت موجود شده؟
طبیب: نه، بلكه از درختی بوجود آمده.
امام: تو بوسیله یكی از حواس پنجگانه‌ات، آن درخت را كه فعلاًپیش تو حاضر نیست درك كرده‌ای؟
طبیب: نه.
امام: بنابراین بوجود درختی اعتراف كردی كه با هیچ یك از حواس آن را درك نكردی «در صورتی كه می‌گفتی هر چه را حواس پنجگانه‌ام درك نكند اعتراف بوجود آن نمی‌كنم».
طبیب: درست است كه من آن درخت را ندیده‌ام، ولی من می‌گویم (هلیله) و درخت آن و تمام موجودات از قدیم قابل درك با حواس بوده‌اند «ولی خدایی كه شما ادعا می‌كنی هیچگاه قابل درك با حواس نیست» در این مورد پاسخی داری كه سخنم را رد كنی؟
امام: آری، بگو ببینم، درخت این هلیله را پیش از روئیدن هلیله دیده‌ای؟
طبیب: آری در آن وقت آیا هلیله را در آن مشاهده می‌كردی؟
طبیب: نه.
امام: اینطور نیست كه یك وقت به سراغ درخت رفتی كه هلیله نداشت و پس از چندی دوباره آن را دیدی، هلیله در آن یافتی، دیدی در آن پدید آمده كه قبلاًً وجود نداشت؟
طبیب: نمی‌توانم پدید آمدن هلیله را انكار كنم ولی می‌گویم (هلیله) قبل از روئیدن، اجزاء آن بطور پراكنده در داخل آن درخت وجود داشته است.
امام: بگو ببینم آیا هلیله‌ای را كه این درخت از آن بوجود آمده است قبل از كاشتن دیده‌ای؟
طبیب: آری.
امام: آیا احتمال می‌دهی این درخت با تنه، و ریشه، و شاخه‌ها و پوستها، و تمام میوه‌ها‌ئی كه از آن چیده می‌شود، و برگهائی كه می‌ریزند، در هلیله ‌ای باشد كه آن را بوجود آورده؟
طبیب: نه، عقل این احتمال را نمی‌دهد، و دل نمی‌پذیرد.
امام: بنا‌بر‌این اموری كه ذكر شد، در درخت پدید آمده؟
طبیب: آری، ولی از كجا ثابت می‌كنی كه پدیده آمدن هلیله در درخت دارای سازنده است، این را می‌توانی ثابت كنی؟
امام: آری، ولی قول می‌دهی كه با دیدن تدبیر به مدبر آن، و با دیدن نقشه به نقاش آن اعتراف كنی؟
طبیب: چاره‌ای جز این نیست.
امام: می‌دانی كه این هلیله با اندازه‌گیری معین، و نقاشی، و تركیب خاصی صورت‌بندی شده، و اجزاء مختلف و رنگهای گوناگون آن در داخل یكدیگر جا داده شده است، سفید در زرد، و نرم بر سخت. و هریك از طبقات مختلف آن دارای خاصیتی جداگانه است. هلیله دارای پوستی است كه آن را آب می‌دهد، و عروقی است كه آب در آن جریان دارد، و برگ پوشش آن است كه آن را از سرما و گرما حفظ می‌كند و مانع می‌شود كه باد، طراوت و شادابی هلیله را از بین ببرد.
طبیب: اگر برگ روی هلیله را فرا می‌گرفت بهتر نبود؟
امام: تدبیر خدا بهتر است، اگر چنان كه می‌گویی بود، نسیمی به آن نمی‌رسد تا شادابش كند، و نه سرمائی می‌دید تا آن را سخت نماید، و در این صورت متعفن می‌شد‌، و از طرفی چون نور خورشید نمی‌دید، كامل نمی‌شد و نمی‌رسید. ولی گاه خورشید گاه باد، و گاه سرما می‌بیند، تا كامل می‌گردد، و این امور را خداوند با قدرت دقیق و تدبیر حكیمانه خود مقرر فرموده است.
طبیب: این مقدار توضیح برای شناخت نقشه و شكل هلیله كافی است. اكنون همان طور كه وعده دادید، بفرمائید چه تدبیری در آن بكار رفته است؟
امام: این هلیله را پیش از كامل شدن در آن وقت كه دانه كوچكی بود و چیزی جز آب در میانش نبود، و هسته، و مغز، پوست، رنگ، مزه، و سختی نداشت، دیده‌ای؟
طبیب: آری دیده‌ام.
امام: بگو بدانم اگر طراح حكیم و دانا و توانائی در سازمان دهی آن دانه بسیار كوچكی كه جز آب در میان ندارد دخالت نمی‌كرد، امكان داشت كه قسمتهای مختلف هلیله با نظامی كه توضیح داده شد تشكیل گردد؟ اگر طراح هنرمندی در این دانه، طرح ریزی وجود هلیله را نمی‌نمود نهایت این بود با بزرگ شدن آن، آبش زیاد می‌شد، ولی هرگز هلیله به وجود نمی‌آید.
طبیب: بوجود طراح و صانع هلیله اعتراف می‌كنم، از بیان شما كاملاًً روشن است كه نه تنها هلیله بلكه تمام موجودات هستی، طراح و سازنده دارند، این اعتراف به معنای اعتراف به خدا نیست، زیرا از كجا معلوم كه هلیله و سایر موجودات، طراح و سازنده خود نباشند؟
امام: با توجه به نظام دقیق و حكیمانه كه مشاهده كردی، تصدیق نمی‌كنی كه سازنده هلیله و سایر موجودات باید حكیم و دانا باشد؟
طبیب: چرا، تصدیق می‌كنم.
[1] . هلیله‌ (بفتح هاء و كسر‌ لام) ثمر درختی است كه در هندوستان می‌روید، آن درخت بزرگ، برگهایش باریك و دراز، ثمر آن خوشه‌دار و باندازه مویز، رنگش زرد یا سیاه، در طب بكار می‌رود، بعربی (اهلیلج) می‌گویند (فرهنگ عمید).
[2] . روی همین اساس (اگوست كنت) كه یكی از پایه‌گذاران فلسفه حسی در عصر اخیر است گفته «چون ما از آغاز و انجام جهان بی‌خبریم نمی‌توانیم وجود یك موجود سابق یا لاحقی را انكار كنیم همچنانكه نمی‌توانیم آنرا اثبات كنیم» و این یكی از حساسترین نقاط ضعف مكتب ماتریا‌لیست است كه از نظر علمی نمی‌توانند نبودن خدا را اثبات كند.
[3] . در این قسمت از بحث، امام می‌خواهد برای طبیب اثبات كند كه ممكن است چیزی وجود داشته باشد ولی با حواس پنجگانه درك نشود، و طبیب با اصرار تمام می‌خواهد این معنی را نپذیرد، و بهمین جهت گاهی حتی منكر بدیهیات می‌شود.

بحارالانوار جلد 3 صفحة 152ـ 193

درمان اسهال در طب سنتی

ابهل : 4 گرم از پوست آن را در يك ليتر آب بجوشانيد و صاف كرده آن را روزانه در سه نوبت بنوشيد قابض، تب‏بر، مفيد براى اسهال خونى‏.4/ گرم از چوب آن را بجوشانيد و آب صاف كرده آن‏ را بنوشيد براى درمان فلج، لقوه، سستى، سكته، صرع، اعصاب، خرد كردن سنگ مثانه و كليه، بادشكن، تب‏بر، رفع نفخ و ناراحتى‏هاى مثانه، جلوگيرى از اسهال بلغمى‏.

ازگيل‏: خوردن آن مقوى و قابض، رافع اسهال ساده، جلوگيرى‏كننده از خونريزى، كاهش‏دهنده ورم روده‏.

اسپند(اسفند): ساعتى 12 عدد آن را بدون تماس با دندان بلع نماييد جهت توقف اسهال در اثر گرمازدگى‏.

اشترخار: 20 تا 50 گرم از برگ آن را در يك ليتر آبجوش دم كنيد و هر روز چند بار و هر مرتبه يك فنجان از آب صاف كرده آن را بنوشيد جهت كمك به هضم غذا، اسهال صفراوى. / اگر ريشه آن در سركه پروده شود و هر بار 25 گرم از آن خورده شود، بازكننده گرفتگى و انسداد، گرم‏كننده معده، اشتهاآور و كمك به هضم غذا، رفع بى‏اشتهايى در دوره نقاهت بيماران، زيادكننده ادرار، درمان يرقان و اسهال صفراوى‏.

امرود: خوردن شكوفه آن جهت قطع خونريزى و اسهال‏.

امغيلان(مغيلان): خوردن برگ آن جهت قطع اسهال‏.

انار سياه‏: هسته آن را بجوشانيد و آبش را بنوشيد براى رفع اسهال.‏

انبه هندى‏: خوردن تخم انبه هندى، ضد انگل است، رافع تشنگى، معالجه اسهال خونى/ دم‏كرده برگ درخت انبه هندى براى معالجه اسهال خونى‏.

انبه: خوردن آن جهت افزايش ترشح ادرار، مقوى كليه و مثانه،اشتها آور، بندآورنده اسهال‏.

انجير چسب : آب دم‏كرده برگ آن را بنوشيد براى معالجه وجود خون در ادرار، رفع اسهال خونى‏.

انجير: سوخته آن با زيت جهت درمان اسهال خونى‏/ پوست شاخه‏هاى جوان و تازه آن را كنده و بجوشانيد و آبش را بنوشيد براى درمان اسهال ساده و خونى.‏

انگبين‏: روزانه مقدار 150 گرم از ريشه درخت آن براى درمان ورم‏هاى سفت كبد، باز شدن انسداد و گرفتگى‏هاى كبد، بند آوردن اسهال‏.

انگور روباه(تاجريزى سياه): نوشيدن آب دم‏كرده آن براى درمان اسهال خونى‏.

انگور فرنگى خاردار: هسته آن را بكوبيد و با عسل مخلوط كنيد و بخوريد براى اسهال خونى.

اوكاليپتوس : خوردن اسانس اوكاليپتوس، بندآورنده خونريزى و اسهال‏.

آلبالو: خوردن آن، صفرآور، اشتها آور، آشفتگى و دل بهم خوردگى و قى صفراوى و اسهال‏.

آلوچه وحشى‏: 3 گرم از آن را در يك ليتر آب بجوشانيد تا آب به نصف برسد و آن آب را بنوشيد براى رفع اسهال خونى‏.

آمله‏: آن را بدون هسته با گشنيز خشك به اندازه مساوى بساييد و همراه با غذاى نرم بخوريد جهت درمان اسهال كهنه‏.

آمله‏: آن را بدون هسته بكوبيد و با آرد كُنار و آب مخلوط كرده و بخوريد براى قطع اسهال مزمن و نشاندن حرارت خون/ آن را بدون هسته با گشنيز خشك به اندازه مساوى بساييد و همراه با غذاى نرم بخوريد جهت درمان اسهال كهنه‏.

آويشن‏: 15 تا 25 گرم خشك آن را در يك ليتر آبجوش دم كنيد و هر روز پنج تا شش فنجان آن را به تدريج بنوشيد جهت عفونت‏هاى ريوى،اسهال‏./20 تا 30 گرم از گل آن را در يك ليتر آبجوش دم كنيد، بعد آب آن را صاف نموده و بنوشيد، نفخ شكم و سوءهاضمه، رفع اسهال يا اختلالات روده.

بادآورد(كنگر سفيد): مضمضه آب جوشانده آن جهت خونريزى سينه، اسهال معدى مزمن.‏

بادنجان‏: خوردن مقدار كمى از پوست آن ضد اسهال خونى‏.

باديان(رازيانج): به تنهايى جهت كاهش باد، درد پهلو و تهيگاه و قولنج، رفع اسهال مزمن/ با زيره سبز جهت رفع اسهال و تقويت معده‏.

بارهنگ‏:50 تا 100 گرم از ريشه آن را در يك ليتر آبجوش دم كنيد و هر صبح و ظهر و شب يك فنجان از آب صاف‏كرده آن را بنوشيد، نرم‏كننده، قابض، آرام‏بخش، تب‏بر، تصفيه خون، درمان اسهال ساده.

باقلا: خوردن پخته شده آن با سركه و آب و همراه پوست آن جهت قطع اسهال.‏

بالنگو: آن را در گلاب بريزيد و شيرين كنيد و بخوريد براى درمان اسهال خونى‏.

برسياوشان(پرسياوش):  آشاميدن آب جوشانده آن جهت اسهال، درد سينه، يرقان/ خوردن گرد كوبيده آن براى رفع اسهال‏.

برنگ كابلى‏: نوشيدن آب دم‏كرده ريشه آن براى رفع سرفه و اسهال ساده‏.

بزرقطونا(اسبغول): آشاميدن آن با شكر سفيد و يا سكنجبين جهت اسهال‏.

بستان افرور(تاج خروس): خوردن 10 گرم از تخم آن جهت تأمين كمبود ويتامين C، رفع اختلالات خونى، تصفيه خون، تسكين سرفه، قابض، قطع اسهال خونى.

 بلوط : خوردن آن، ادرارآور، ضدعفونى كننده، يبس‏كننده، رفع اسهال مزمن‏./ آن را با روده خشك شده گوسفند نرم بساييد و هنگامى كه نشست بيرون مى‏آيد آن را روزى سه بار بر نشست بپاشيد، جهت درمان بيرون آمدن مقعد را كه در اثر ضعف جسمى و يا اسهال باشد./ هر روز سه گرم از ساييده شده پوست ساقه‏هاى جوان درخت آن را با عسل مخلوط كنيد و بخوريد جهت جلوگيرى از خونريزى‏ها به خصوص خونريزى رحم و جلوگيرى از اسهال‏./ نوشيدن آب دم‏كرده برگ درخت آن براى قطع اسهال‏.

بنفسج(گل بنفشه): آشاميدن چند روز و هر روز از 2 تا 4 درهم به طريق گَرد و با آب سرد جهت رفع اسهال‏.

بوصير(بوسير): هر روز 5 گرم از ساييده شده ريشه آن را با آب بخوريد، نرم‏كننده سينه، قابض، ضد انگل، جلوگيرى از رطوبت‏ها/ آن را نرم بساييد و با سركه رقيق مخلوط نموده بخوريد براى قطع اسهال‏.

به‏: دانه‏هاى آن را بيرون آورده و به جاى آن كوبيده جوزبويا بريزيد و ميان آتش تا حدى كه رنگ آن تيره شود بريان كنيد بعد آن را بخوريد، قابض و براى قطع اسهال طولانى و مزمن بسيار مفيد است‏./ مغز به دانه را بدون پوست خوب بجويد و بخوريد براى تقويت نيروى جنسى گرم‏مزاجان، بند آوردن اسهال ساده و خونى،

بيد گياه‏: تخم آن جهت قطع قى و اسهال‏.

بيد:  ماليدن برگ تازه آن جهت اسهال‏.

پاچه :  با صمغ عربى جهت پيچش و اسهال و آب پاچه جهت سرفه‏.

پسته‏: مضمضه آن مقوى دندان و لثه، خوشبوكننده دهان، رفع كننده قى، اسهال و تشنگى/ مرباى پوست سبز آن براى رفع قى، سكسكه و اسهال‏.

پنبه‏:  خوردن آب برگ تازه آن به قدر چهار رطل به دفعات خصوصاً با آب سيب جهت قطع اسهال اطفال و غير اطفال‏./ نوشيدن آب جوشانده ريشه گياه پنبه جهت معالجه اسهال خونى‏

پنج انگشت(فلفل برى): عصاره ريشه آن جهت رفع اسهال‏.

پونه كوهى‏: اسانس آن معطر، مقوى، محرك و براى قطع اسهال و تسكين دردهاى گرم‏.

پياز: يك مشت پوست پياز را 10 دقيقه بجوشانيد آب آن را با فشار گرفته و با شكر مخلوط كرده و روزى 4 مرتبه يك قاشق بخوريد جهت درمان اسهال‏.

پياز: يك مشت پوست پياز را 10 دقيقه بجوشانيد آب آن را با فشار گرفته و با شكر مخلوط كرده و روزى 4 مرتبه يك قاشق بخوريد جهت درمان اسهال‏.

پيه : آن را آب كنيد تا به صورت روغن درآوريد و بماليد براى درمان مقعد كه در اثر ضعيفى يا اسهال بيرون مى‏آيد.

تاك‏: خوردن 10 گرم از شكوفه خشك‏شده انگور جهت توقف نفث الدم، تقويت معده، مانع ترش شدن غذا در معده، قطع اسهال/ خوردن آن با آب جهت رفع تشنگى و اسهال.

تاك: عصاره برگ آن براى تقويت معده گرم، مانع استفراغ، درمان اسهال.‏

ترب‏: خوردن آن، توليدكننده باد و محرك آروغ، ضد اسهال‏.

توت سياه‏: خوردن آن، لطيف‏كننده و بازكننده گرفتگى‏ها، قابض، درمان زخم روده، اسهال گرم و خونى‏.

توت‏: آشاميدن آب آن جهت اسهال گرم‏.

تيس‏: خوردن عصاره تازه يا پخته آن براى درمان گرفتگى صدا و رفع اسهال ساده و اسهال خونى.‏

جاورس(كاورس): خوردن نان آب جوشانده آن جهت اسهال‏.

جعفرى‏: خوردن برگ آن، مقوى، اشتهاآور، درمان استسقا و اسهال‏.

جلبك: خوردن خشك آن جهت بند آوردن اسهال صفراوى‏.

جوزبويا:  آن را نرم بكوبيد و با برنج بجوشانيد و بپزيد و بخوريد براى درمان اسهال خونى.‏

جوزبويا: خوردن آن هضم‏كننده غذا، رطوبت معده و اسهال/ بريان كرده آن قطع اسهال رطوبى.

چاى سياه‏: چاى سياه را همراه چاى سفيد، سبز و يك نخود زعفران بجوشانيد و بنوشيد جهت اسهال ساده و خونى، قابض شكم‏.

چاى سياه‏: نوشيدن آب دم‏كرده گل چاى براى درمان سوءهضم، اسهال، تشنگى.

چاى كوهى‏: نوشيدن يك فنجان آب دم‏كرده گل چاى كوهى بعد از هر غذا جهت اسهال ساده.

چشم خروس : خوردن آب جوشانده كوبيده آن بسيار قابض براى قطع اسهال مزمن./ خوردن آب جوشانده كوبيده آن بسيار قابض براى قطع اسهال مزمن‏

چقاله بادام‏: خوردن برگ‏هاى تازه درخت بادام مسهل، ضد انگل معده و برگ‏هاى خشك آن قابض و بندآورنده اسهال‏.

چنار : پوست تازه درخت آن را در سركه بپزيد و آن سركه را در دهان مزمزه كنيد جهت تسكين درد دندان، خوردن آن براى درمان اسهال ساده و خونى‏.

چنار : پوست تازه درخت آن را در سركه بپزيد و آن سركه را در دهان مزمزه كنيد جهت تسكين درد دندان، خوردن آن براى درمان اسهال ساده‏.

چوب چينى‏: خوردن آن، اقسام جنون، ماليخوليا، ترك افيون، بواسير و نواسير، اسهال بواسيرى‏.

حضض هندى‏: خوردن آن جهت تقويت بينايى، تسكين حدّت خون، اسهال بواسيرى‏.

حضض‏: آشاميدن آن جهت ورم‏هاى داخلى و اسهال، قطع رطوبات و عرق‏.

خرنوب : خوردن ميوه آن، ادرارآور، برطرف‏كننده بيمارى‏هاى سينه، تقويت معده، قطع اسهال‏.

خشخاش‏: خوردن آن ناشتا و هنگام خواب با آب سرد جهت اسهال و التهاب معده‏.

خولنجان‏: خوردن آن جهت تقويت معده، اسهال خونى، رفع مسموميت حاصل از غذاى فاسد.

دم‏الاخوين(خون سياوشان): : آشاميدن آن قطع كننده خونريزى از اعضاى داخلى، معده، تقوت معده، منع اسهال‏.

دوغ: آب جوشانده آن با برنج و آرد جو بوداده بهترين غذا براى اسهال گرم‏.

ذرت‏: خوردن دانه آن جهت پايين آوردن كلسترول، جلوگيرى از پوسيدگى دندان، قطع‏كننده اسهال‏.

راش: خوردن مقدارى از گرد ذغال آن، بادشكن، ضد نفخ، مقابله با سوءهاضمه‏هاى ناشى از نفخ، جلوگيرى از اسهال.

رطب(خرماى تازه): خوردن آن به قدر نيم اوقيه جهت رفع تشنگى و اسهال و تب‏ها و خونريزى، دير هضم/ پوست شكوفه خرماى نر را نرم بساييد و بخوريد جهت قطع اسهال/ خوردن خرماى خشك نيمرس مقوى معده و رفع‏كننده نفخ و با مغز گردو كاهش‏دهنده خلط سينه، قطع كننده اسهال بلغمى و مسكن عطش بلغمى‏.

ريحان سبز:  تخم ريحان در درمان اسهال خونى / 5 گرم از آن را بو بدهيد، بعد نرم بكوبيد و با كمى آب تر كنيد و بخوريد جهت توقف اسهال طولانى و مزمن/ دم‏كرده تخم ريحان، مسكّن، كاهش‏دهنده درجه حرارت بالاى بدن، درمان اسهال خونى.

ريحان سبز: 20 تا 50 گرم برگ و ساقه و گل آن را مخلوط در يك ليتر آبجوش‏./ دوازده دقيقه دم كنيد بعد آب صاف كرده آن را با عسل يا شكر شيرين كنيد و هر روى سه فنجان آن را به ترتيب بعد از غذاهاى روزانه بنوشيد براى رفع بادهاى غليظ، محلّل ورم‏هاى همه اعضاء، رفع ضعف معده و ضعف اعصاب، درمان غم و غصه، توقف اسهال‏./ دم‏كرده تخم ريحان، مسكّن، كاهش‏دهنده درجه حرارت بالاى بدن، درمان اسهال خونى و اسهال مزمن.

ريواس(ريباس): خوردن آن براى تصفيه خون، رفع مستى و خمار و خفقان، وسواس، بواسير، طاعون، وبا، حصبه، اسهال‏.

زالزالك‏: 200 تا 300 گرم آن را بدون پوست به جاى صبحانه بخوريد و يا يك كيلوگرم از آن را با شكر شربت كنيد و هر روز يك چهارم آن را بخوريد جهت بند آوردن اسهال خونى‏./ هسته آن را نرم بكوبيد و بخوريد براى رفع اسهال

زبان گنجشك تلخ : خوردن شيره آن، قابض، درمان اسهال ساده / خوردن ميوه آن براى معالجه سل در دوران باردارى، تب همراه با اسهال/ خوردن تخم آن، قابض، تب‏بر، رفع اسهال خونى و ساده.

زبان گنجشك تلخ: خوردن شيره آن، قابض، درمان اسهال ساده و خونى و وبائى.

زردآلو: خوردن آن خنك، مغذى، اشتهاآور، بازكننده گرفتگى‏هاى مجارى عروق، نرم‏كننده سفتى‏ها و جهت رفع اسهال‏./ خوردن برگ خشك آن به قدر 10 گرم با آب سرد براى قطع اسهال.

زردچوبه‏: مصرف آن در غذاهاى روزانه ضدّ اسهال و اسهال خونى‏.

زرشك دانه‏دار: 15 تا 30 گرم از برگ درخت آن را در نيم ليتر آب سرد بريزيد و يك دقيقه بجوشانيد بعد آب آن را با عسل شيرين نموده و روزى سه فنجان آن را بين غذاهاى روزانه بخوريد جهت درمان اسهال‏هاى ناشى از ضعف آلات داخلى شكم و اسهال خونى و اسكوربوت و زخم روده‏ها.

زرنب: خوردن برگ آن براى تقويت جگر و معده ضعيف و گرم‏كننده آنها، بند آمدن اسهال، رفع سردى مثانه، كاهش باد، رفع اسهال.

زنجبيل شامى‏: 50 گرم از آن را نيم‏كوب نموده و در يك ليتر آبجوش دم كنيد و آب صاف كرده آن را با عسل شيرين نموده و روزى 4 تا 5 فنجان در طول روز بنوشيد جهت، رفع اسهال ساده و خونى‏.

زنجبيل هندى‏: هضم‏كننده غذا، دفع يرقان و اسهال.‏

زنجبيل‏: خوردن آن، درمان اسهال ناشى از فاسد بودن غذا.

زنيان(نانخواه):  خوردن كوبيده آن، محرك، بادشكن، قابض، ضد اسهال و تهوع، ضدعفونى‏كننده‏.

زوفا: آشاميدن آب جوشانده آن با قردمانا و ايرسا جهت اسهال‏.

زيتون‏: برگ خشك آن را با جو بساييد و با آب خمير نموده و به زير و اطراف ناف بماليد براى قطع اسهال‏

زيره سياه(كرمانى): خوردن آن، بادشكن، محرك، تحريك اشتها، درمان اسهال رطوبتى، مسكّن درد معده‏.

زيره سياه(كرمانى): خوردن آن، مقوى معده، كبد، كليه، تحريك اشتها، كاهش باد و ورم طحال، درمان اسهال رطوبتى‏.

سپستان‏: جهت اسهال مرتب‏.

سك بينج‏: به بينى كشيدن آن جهت درمان اسهال‏.

سماق‏: حقنه يا تنقيه با دم‏كرده آن براى درمان زخم روده‏ها و اسهال خونى، تسكين دل درد/ نيم‏كوفته آن با زيره و آب سرد جهت كسى كه هميشه قى مى‏كند و غذا در معده آن نمى‏ماند و با زرده تخم‏مرغ و گشنيز خشك براى قطع اسهال/ ماليدن برگ آن بر معده اطفال، رفع‏كننده اسهال‏.

سماق‏: حقنه يا تنقيه با دم‏كرده آن براى درمان زخم روده‏ها و اسهال خونى، تسكين دل درد/ نيم‏كوفته آن با زيره و آب سرد جهت كسى كه هميشه قى مى‏كند و غذا در معده آن نمى‏ماند و با زرده تخم‏مرغ و گشنيز خشك براى قطع اسهال/ ماليدن برگ آن بر معده اطفال، رفع‏كننده اسهال.

سنجد: خوردن آن جهت سرفه گرم، مقوى معده، مسكّن استفراغ، قطع‏كننده اسهال‏.

سندروس‏: مصرف آن قطع خونريزى و نفث الدم همه اعضاى ظاهرى و باطنى، اسهال خونى.

سيب‏:  آب سيب سرخ همراه با عسل جهت درمان اسهال كودك/ پخته شده آن در خمير جهت درمان اسهال‏. / آن را خشك كرده آن با آب انار جهت تقويت معده، اسهال، تسكين استفراغ‏.

سيب: آب سيب سرخ همراه با عسل جهت درمان اسهال كودك/ پخته شده آن در خمير جهت درمان اسهال.‏

شابيزك(لفاح):  خوردن 5/ تا يك گرم از ريشه كوبيده شده آن با آب و عسل جهت رفع بى‏خوابى و خفقان گرم و اسهال خونى و ادرار خونى‏.

شاه بلوط : 50 گرم برگ‏هاى آن را در يك ليتر آبجوش دم كنيد و آب صاف كرده آن را در طول روز به مرور بنوشيد مقوى، قابض، جلوگيرى از اسهال ساده‏.

شوكران‏: ماليدن برگ و تخم آن بر پستان براى قطع شير آن، مانع آويخته شدن آن و بر پستان دختران مانع بزرگ شدن آن و بر خصيه و ران جوانان مانع احتلام، كاهش ورم و بر قضيب براى تضعيف باه و مانع بزرگ شدن آن، مانع رويش مو، بر شكم جهت قطع اسهال.

شير : حقنه آن جهت اسهال خونى و زخم رحم.‏/ شير ترش و پخته اسهال زردابى و خونريزى را بند آورد.

شير خشت(نوعى گياه): خوردن آن، مقوى جگر، معده، مسكّن حرارت معده و قلب و جگر و ورم آن، درمان سرفه، خشونت سينه و حلق، اسهال‏.

شير: نوشيدن شير شتر، برانگيزاننده حيض و باه و اشتهاى غذا و با بول شتر جهت اسهال و زردآب‏.

صبر زرد: خوردن آن همراه با شير براى تسكين درد كليه، رفع اسهال خونى‏.

صدف‏: خوردن آن جهت قطع اسهال و خونريزى‏.

صمغ عربى‏: خوردن آن جهت حفظ استخوان، رفع اسهال، درد سينه، سرفه، خشونت حلق، تصفيه صدا/ 10 تا 15 گرم از آن را با آب گرم مخلوط كرده و بخوريد، نرم‏كننده سينه، خلط آور، رفع اسهال.

صنوبر(كاج وحشى) : خوردن دانه صنوبر كوبيده‏اى كه در آب انگور اندازند، مانع سرفه، قطع‏كننده اسهال‏.

طالبى‏: خوردن آن، مقوى و محرك، رفع درد دندان و تب‏هاى نزله‏اى، قطع اسهال ساده و خونى‏.

طباشير(بامبو، خيزران): آن را نرم بساييد و با آب بخوريد، مقوى دل، معده و جگر، مسكّن التهاب و عطش، قطع‏كننده استفراغ و اسهال‏.

عاقرقرها:  خوردن آن، جهت لقوه، فلج، رعشه، كزاز، لكنت زبان، درد سينه و دندان و مفاصل، تقويت باه، اسهال‏.

عرعر :  آن را در آب بخيسانيد بعد با فشار آب مغز ريشه را كشيده و يك قاشق مرباخورى از آن را بخوريد براى قطع اسهال‏.

عسل‏: خوردن موم آن با روغن‏ها خصوصاً روغن كنجد جهت درمان اسهال مزمن‏.

عسل‏: موم آن با روغن‏ها خصوصاً روغن كنجد جهت درمان اسهال مزمن، جذب سموم‏.

عناب‏: آن را با هسته‏اش نرم بكوبيد و بخوريد براى درمان اسهال‏.

عناب‏: نوشيدن آب جوشانده پوست درخت آن جهت قطع اسهال و انواع تب.

عود هندى‏: خوردن آن، مقوى اعصاب،و اسهال و تشنگى، حفظ صحّت جنين، افزايش‏دهنده نيروى جنسى، توقف قى و اسهال ساده و خونى‏.

غوره خرما: مقوى لثه، معده، جگر و عصب، قطع‏كننده قى و اسهال مزمن.‏

فلفل سفيد(ميوه فلفل سياه) : خوردن آن، ضد سم مسموميت‏هاى غذايى، رفع اسهال تابستانى و خونى‏.

فلفل سياه : خوردن آن براى تقويت حافظه، اعصاب، معده، جگر، درمان اسهال تابستانه و خونى.

فلفل سياه‏: خوردن آن براى تقويت حافظه، اعصاب، معده، جگر، درمان اسهال تابستانه و خونى.

فلفل سياه: خوردن آن براى تقويت حافظه، اعصاب، معده، جگر، درمان اسهال تابستانه و خونى.‏

فندق تلخ‏: 5 گرم از آن را بكوبيد و با سركه و سكنجبين بخوريد براى رفع قولنج، دفع سموم مار و عقرب گزيدگى، قطع تب و اسهال‏.

فندق‏: خوردن يك گرم پوست نازك روى آن براى قطع اسهال كهنه‏.

فيل گوش: خوردن نوع كوچك بريان آن جهت درمان اسهال، دفع رطوبت‏ها از سينه‏.

قارچ‏: خوردن آن، مقوى معده، افزايش‏دهنده نيروى جنسى، توقف اسهال ساده و خونى.

قسط تلخ‏: جويدن آن در دهان براى رفع سوءهاضمه، معالجه دل درد، اسهال.

قسط شيرين‏: خوردن آن جهت رفع سوءهاضمه، اسهال خونى و مسموميت حاصل از غذاى فاسد.

قسط(كوشنه): خوردن آن مفيد براى اعصاب، درمان سوءهاضمه و تهوع و اسهال‏.

قنطوريون صغير: جوشاندن 10 گرم آن در 350 گرم آب تا آب آن به نيمه رسد و سپس بمالند و صاف كنند و با شكر خورده شود جهت اسهال‏.

كاج نوئل : 10 گرم از پوست ريشه آن را بسيار نرم بكوبيد و بخوريد، قابض و خشك‏كننده، براى جلوگيرى از اسهال و دل درد.

كدو: خوردن سرخ شده آن جهت قطع اسهال‏.

كشك‏: بريان كرده آن جهت رفع اسهال مزمن بسيار مؤثر.

كلپوره(مريم گلى): 15 تا 30 گرم برگ و ساقه گلدار آن را در يك ليتر آبجوش 10 دقيقه دم كرده و آن را با عسل شيرين ساخته و بعد از هر غذا يك فنجان بنوشيد براى تقويت معده، كمك به هضم غذا، درمان يبوست و اسهال‏.

كنار : آب جوشانده چوب آن را بنوشيد براى جلوگيرى از خونريزى و زخم روده‏ها، اسهال ناشى از ضعف معده/ چوب آن را نرم بساييد و بخوريد جهت قطع اسهال، جلوگيرى از خونريزى معده‏.

كنار : ميوه آن را خشك كرده و بدون هسته آن را بكوبيد و هر روز يك قاشق آن را با شربت مخلوط كرده و بخوريد براى درمان زخم معده و اسهال صفراوى.

كندر: خوردن آن با شكر جهت ضعف معده و درمان اسهال خونى و خونريزى از مقعد و بواسير.

كندر: خوردن آن با شكر جهت ضعف معده و كاهش باد، تحريك هاضمه، درمان اسهال خونى.

كندنا:  بو داده تخم آن قطع‏كننده اسهال مزمن‏.

كنگر: خوردن آن جهت كاهش نفخ و گاز، جلوگيرى از اسهال‏.

كهربا: خوردن آن، مقوى دل، قطع خونريزى داخلى و خارجى، قطع استفراغ و اسهال خونى‏.

گردو: خوردن آن، مقوى بدن، محرك كليه‏ها و معده، رفع درد روده، سوزش سر دل و ترش شدن معده، جلوگيرى از اسهال خونى‏.

گزانگبين : نوشيدن آب دم‏كرده برگ آن، قابض، محلّل، بندآورنده اسهال، قطع خونريزى رحم./ آب جوشانده گال‏هاى پوست آن را بنوشيد جهت بند آورن اسهال ساده و خونى.

گزنه سفيد: 30 گرم از گل آن را در يك ليتر آب بجوشانيد و آب جوشانده آن را بنوشيد، قابض ملايم، بندآورنده خون به خصوص در خونريرى‏هاى ناشى از بواسير، قطع اخلاط خونى، بندآورنده اسهال‏.

گشنيز: خوردن تخم آن، بادشكن، افزايش‏دهنده شير، مقوى معده، درمان اسهال/ تخم آن را بو داده و نرم بساييد و بخوريد جهت جلوگيرى از خونريزى معده و اسهال خونى./ بوداده آن را با تخم خرفه به اندازه مساوى نرم بكوبيد و روزى 3 بار و هر بار يك قاشق مرباخورى بخوريد براى قطع اسهال طولانى و مزمن‏.

گشنيز: خوردن تخم آن، مقوى معده، درمان اسهال‏.

گل شمعدانى عطرى‏: تنطور آن را بخوريد، ضدّ تب و معالج اسهال خونى‏.

گل نيلوفر آبى هندى(لاله مردابى): آب دم‏كرده برگ آن را بنوشيد، مقوى، قابض، پادزهر مسموميت‏هاى قارچى، درمان اسهال، بندآورنده خون‏.

گل نيلوفر آبى هندى(لاله مردابى): آب دم‏كرده برگ آن را بنوشيد، مقوى، قابض ، درمان اسهال/ نوشيدن آب دم‏كرده گل آن، مقوى، بندآورنده خون و اسهال.‏/ نوشيدن آب دم‏كرده ريشه آن مفيد براى اسهال خونى و وبا.

گل نيلوفر(نيلوفر آبى):  معالجه نزله‏هاى ريوى، قطع اسهال ساده و خونى‏.

گل هميشه بهار(زرگل): خوردن گَرد خشك برگ آن براى قطع اسهال‏.

گل ياس بنفش‏: 30 گرم از برگ آن را در يك ليتر آب بجوشانيد يا دم كنيد و آب صاف كرده آن را هر صبح و ظهر و شب يك فنجان بنوشيد براى اسهال ساده و خونى‏.

گلابى: خشك شده آن را نرم بكوبيد و بخوريد جهت بندآوردن اسهال/ نوشيدن آب دم‏كرده شكوفه درخت گلابى، مقوى دل، قطع اسهال/ 110 گرم برگ خشك آن را در يك ليتر آبجوش 20 دقيقه دم كنيد بعد يك عدد گلابى كامل يعنى با پوست و دانه آن در صاف كرده آن خرد كنيد و نگه داريد و هنگام شروع سردرد يك فنجان آب آن براى آرام كردن تشنجات عصبى، قطع اسهال‏.

گلسرخ‏: نوشيدن آب آن رافع ضعف قلب، قطع كننده اسهال‏.

گنجشك : خوردن استخوان پودر شده آن مقوى معده، توقف اسهال‏.

گندم سياه‏: خوردن آن به عنوان رژيم غذايى در موارد شكم درد و اسهال‏.

گوزن : خاكستر شاخ آن به قدر يك مثقال و با كتيرا به همان اندازه بياشاميد جهت اسهال مزمن‏.

لوبيا چشم بلبلى‏: خوردن پخته آن جهت جلوگيرى از اسهال ساده و خونى مزمن‏.

ليمو هندى‏: نارس آن را نصف كرده بخشكانيد بعد بكوبيد و بخوريد براى درمان اسهال خونى‏.

ليموترش‏: خوردن آن، ادرارآور، آرام‏بخش، ضد باكترى، جهت درمان اسهال ساده و خونى‏.

مازو: خوردن ساييده آن با آب جهت درمان اسهال مزمن‏.

ماميشا(لاله كوهى): خوردن 5 گرم از تخم آن مسهل قوى اخلاط لزجه، رفع خفقان و اسهال‏.

ماهى :  كباب آن با آبغوره و سماق جهت درمان اسهال.

مر مكى‏: خوردن صافى خالص آن جهت كاهش نفخ، باد، خون منجمد در رحم، اسهال.

مرزه(آويشن شيرازى): نوشيدن آب دم‏كرده آن، ضد نفخ، جلوگيرى از اسهال، رفع ترشى غذاى فاسد شده در معده‏.

مرغابى(غاز) : پوست تخم آن جهت اسهال‏.

مشك‏: خوردن آن مقوى قلب و دِماغ و رافع اسهال‏.

مصطكى‏: آن را در آب بجوشانيد و بخوريد براى آرام كردن سرفه‏هاى سرد، قطع خونريزى از سينه، تقويت كبد، كليه، معده و روده‏ها، اشتهاآور، رفع سوءهاضمه، كاهش باد، قطع اسهال.‏

مورد(آس): پوست ريشه آن را نيم‏كوب كرده و بجوشانيد و آب آن را شيرين كرده و بنوشيد براى معالجه اسهال.

موز:  شيره گل آن را بخوريد براى درمان اسهال خونى‏.

موز: خوردن آن جهت نرم كردن سينه، سرفه، خشونت حلق، تحريك باه گرم‏مزاجان، دفع لاغرى كليه، قطع اسهال، شفاى زخم‏هاى روده‏اى، معالجه زخم‏هاى سرطانى،/  ميوه نارس آن، قابض، بندآورنده اسهال.

ميخك‏:  رفع اسهال و دل درد اطفال‏.

نارگيل‏: پوست ريشه آن را بجوشانيد و بنوشيد، بندآورنده خون، جلوگيرى از خونريزى، قابض، ضد تب، قطع ترشحات سوزاكى مهبل و مجارى ادرار و ناراحتى‏هاى كبد، معالجه اسهال خونى‏./ نوشيدن شيرى كه با فشار از گوشت آن گرفته شود، ضد يبوست و اسهال و سم‏

نارمشك: خوردن 8 تا 10 گرم از آن جهت تقويت معده و روده‏ها، قطع خونريزى و اسهال، تقويت مادران پس از توليد نوزاد/ خوردن غنچه‏هاى بازنشده آن براى قطع اسهال خونى‏.

نارنج‏: پوست خشك آن را ساييده و با عسل مخلوط كرده و بخوريد براى جلوگيرى از اسهال و استفراغ‏./ ناشتا نوشيدن عرق آن جهت قطع اسهال رطوبتى‏

نارون : 3 گرم از پوست داخلى درخت آن را در 1250 گرم آب بجوشانيد تا تبخير شده و 1000 گرم باقى بماند، بعد آب صاف كرده آن را با شكر و عسل شيرين كنيد و به مرور بنوشيد، ادرارآور، مقوى، تب‏بر، قابض، قطع اسهال‏.

نان‏:  نان برنج جهت اسهال و نيكو كردن رنگ رخسار.

نخود قرمز هندى‏: نوشيدن آب دم‏كرده برگ آن جهت رفع ناراحتى‏هاى پشت و كمر، قطع اسهال.‏

نشاسته‏:  خوردن آب جوشانده آن با نبات يا روغن بادام جهت قطع نفث الدم، خشونت حلق و سرفه گرم، درد سينه، قطع خون بواسير و حيض و اسهال‏.

نعناع‏: آن را با چاى سفيد به اندازه مساوى دم كرده و بنوشيد براى توقف اسهال.‏

ورد: آشاميدن آب برگ و ساقه تازه آن با اندكى صمغ عربى جهت تقويت معده، قطع اسهال‏.

هزارفشان(هزاركشان): خوردن پخته شده‏شاخه و برگ‏هاى تازه آن جهت تقويت معده و درد آن، قطع اسهال‏.

هليله سياه‏: بوداده آن جهت قطع اسهال‏.

هويج‏:  به يك ليتر آب آن يك ليتر آب اضافه كنيد بعد شش گرم نمك در آن حل كنيد و به مرور بخوريد براى قطع اسهال و اسهال كودكان‏.

اسهال ساده و خونى‏

درمان: چند روزى صبح‏ها يك فنجان چاى پررنگ مايه‏دار ميل كنيد و اگر ميل به آب داريد آب جوشيده را قبلًا تهيه و سرد نماييد و از آن استفاده نماييد. اگر از عرق نعناع ميل نماييد بهتر است.

درمان ديگر: نعناع خشك را با چاى سفيد به مقدار مساوى دم كرده ميل نماييد.

درمان ديگر: چاى سبز و چاى سفيد و چاى مشكى معمولى را با يك نخود زعفران بجوشانيد و بخوريد.

درمان ديگر: با كوهان شتر مهره پشت را چرب نماييد و آجرى را داغ نموده در موقع نشستن بر روى آن بنشينيد از فشار اسهال مى‏كاهد.

درمان ديگر: نشاسته را با زعفران بپزيد و كم‏شيرين ميل نماييد.

درمان ديگر: تخم‏مرغ را بپزيد بر روى سفيده و زرده آن مقدارى نعناع خشك ساييده و بپاشيد و بدون نمك بخوريد.

تذكر: غذاهاى شخص مبتلا به اسهال ساده بايد آش انار، آش سماق، كته با ماش، كته با ماست، نان نعناع تازه، تخم‏مرغ آب‏پز سفت با نعناع و در اسهال خونى فقط ماست بدون نمك باشد.

اسهال فشاردار

درمان: برنج را با ماش پخته، كم‏چرب ميل كنيد.

درمان ديگر: برنج را كته نموده سپس ماست بر روى آن بريزيد و ميل نماييد.

درمان ديگر: ماست را در كيسه‏اى بريزيد تا آب آن خارج شود سپس ميل نماييد.

اسهال از گرمازدگى‏

درمان: آبليمو را با شربت قند و يخ مخلوط نموده ميل كنيد.

درمان ديگر: بلوط را بو داده، بساييد با نبات بخوريد.

درمان ديگر: مريض را دو سه ساعت در هواى ملايم بخوابانيد و پس از بيدار شدن 20 گرم خاكشير خشك در گلو او بريزيد و روى آن مقدارى آب بنوشيد.

درمان ديگر: ماست خالص بدون نمك را دوغ نموده بنوشيد.

درمان ديگر: فرنى، شيربرنج، شربت به‏ليمو، شله‏زرد را در يخچال چند ساعت گذاشته پس از خنك شدن بخوريد.

تذكر: در كليه مرض‏هاى اسهالى از جماع و انزال منى جلوگيرى نماييد.

اسهال کودکان

درمان: چاى كوهى، پوست پسته، چاى سبز، از هر كدام، 5 گرم، زنيان 10 گرم را مخلوط و قدرى از آن را داخل آب جوش ريخته و پس از دم كشيدن همراه نبات به طفل بدهيد.

اگر اسهال طفل به دليل دندان درآوردن بود؛

درمان: زيره سبز و سياه، زنيان را بو داده در داخل پارچه‏اى بريزد و بر روى دندان‏هاى طفل قرار دهيد.

بواسير توأم با اسهال

درمان: خون سياوش، بلوط، گل ارمنى، مازو، جفت، كهربا، از هر كدام، 5 گرم نرم بساييد و به نشست بپاشيد.

درمانهای دیگر

خوردن آرتیشو خام، مغز پسته، آرد هسته خرما، علف هفت بند، بذر مَرغ، کاسنی صحرائی، گلابی میخوش، زازالک کال، ریحان، زیره، کوبیده و عرق کفری(نارونه)، سیب پالوده، برگ خشک زرد آلو، خرمای سنگ شکن، جوانه جو، فندق، آب مقطر شاهتره، پوست انبه، نان با آرد بلال، گلابی گس، گیلاس، زغال اخته، نوشدارو، بلخ(خرمای نرسیده)، پخته باقلا در سرکه، میوه سرو، روغن تخم کدو، برگ و میوه علف هزار چشمه، به آتش پز شده، کلم، گرد کوبیده ریشه ریوند، زرده تخم مرغ، سیر ترشی، سیر، تخم گشنیز، عصاره دیو خار، دیو آلبالو، غده درخت بلوط، ماش، ساقه زیر زمینی اسپرزه، ازگیل، انار، گل انار، رب ترش  به، زیتون پرورده، گوارا، سیب ترش، زنجبیل، آلبالوی تلخ، کوکنار(کوزه خشخاش سفید)، تنقیه جوشانده اکلیل کوهی و هزار بندک، سندروس، خرمالو، گل تلفونی، تمشک، والک، ریوند چینی، کدو حلوائی، گل گندم، انگور، شنگ، ترشک، فلفل قرمز، شاه اسپرم، بابونه، سیب زمینی، موسیر، بالنگ(برگ و گل)، آب پرتقال. تخم تره، برگ انگور، افسنتین، کشک بو داده، گلبرگ گلسرخ، روغن به.

دم کرده 100 گرم برگ گلابی، 25 گرم برگ انگور، جوشانده ساقه زیر زمینی توت فرنگی،  گل شاه پسند، 20 گرم مریم گلی، جوشانده ورون، برگ سوسنبر، مازوی سبز، جوشانده گوجه وحشی، گلنار.


اسهال


اسهال عبارت است از افزایش در تعداد دفعات دفع مدفوع یا کاهش قوام مدفوع( بیشتر آبکی شدن مدفوع). اگرچه تغییرات در تعداد دفعات دفع مدفوع و آبکی شدن مدفوع از یکدیگر متفاوت و به هم وابسته نیستند ولی اغلب اوقات این دو با هم هستند.

اسهال بایستی از ۴ وضعیتی دیگری که با آن اشتباه می شود افتراق داده شود.اگر چه این وضعیتها همراهی با اسهال می کنند ولی اغلب دارای علل متفاوت و درمان های متفاوتی از اسهال هستند.این وضعیتهای دیگر عبارتند از:

۱- بی اختیاری مدفوع. که شامل عدم توانایی از خود نگه داشتن از اجابت مزاج تا زمان مناسب است ، به عنوان مثال تا زمانی که فردی به توالت برسد.

۲-  نیاز شدید مقعدی (rectal urgency ) ، که به صورت یک نیاز شدید دفع خود را بروز داده و آنچنان قوی است که اگر یک توالت فورأ در دسترس نباشد بی اختیار می شود.

۳-  تخلیه غیر کامل. داشتن احساس اجابت مزاج بلافاصله بعد از یک دفع ، به طوری که در دفعه دوم مشکل در دفع بیشتر مدفوع دارند.

۴- احساس مدفوع بلافاصله بعد از خوردن غذا.

چگونه اسهال تعریف می شود؟

اسهال را می توان بر اساس اصطلاحات مطلق و نسبی بر اساس تعداد دفعات دفع و یا قوام(آبکی بودن) مدفوع تعریف کرد.

-  تعداد دفعات دفع. اسهال به معنی مطلق داشتن تعداد دفعات دفع بیش از حد طبیعی است.بنابر این از آنجایی که در افراد سالم حداکثر تعداد دفعات دفع مدفوع ۵ بار در روز است، اسهال را می توان تعریف کرد اگر تعداد دفعات دفع بیش از ۵ باشد.اسهال نسبی به معنی داشتن دفعات دفع بیش از معمول است. بنابر این، اگر فردی که معمولأ یک بار دفع مدفوع روزانه دارد ،دچار ۳ دفع روزانه شود ،می گوییم دچار اسهال شده است ، اگر چه بیش از ۵ بار در روز نیست و به معنی مطلق اسهال نیست .

- قوام مدفوع. تعریف اسهال به معنی مطلق کلمه بر اساس قوام مدفوع مشکل است ، چون قوام مدفوع در افراد سالم بر اساس نوع غذا تغییر می کند. بنابراین، افرادی که از سبزیجات بیشتر استفاده می کنند مدفوع شل تری در مقایسه با افرادی که از سبزیجات کمتری استفاده می کنند دارند.مدفوع شل و آبکی معمولآ غیر طبیعی است و باید به عنوان اسهال قلمداد کرد.تعریف نسبی اسهال بر اساس قوام مدفوع ساده تر است.بنابراین، فردی که دارای مدفوع آبکی نسبت به قبل می شود دارای اسهال است، اگرچه مدفوع در اندازه طبیعی با در نظر گرفتن قوامش باشد.

چرا اسهال توسعه می یابد؟

با اسهال، مدفوع معمولآ آبکی تر است هرجند که تعداد دفعات دفع افزایش یابد یا خیر . این آبکی شدن مدفوع که از نرم تا کاملآ آبکی است به علت افزایش آب در مدفوع است.در خلال یک هضم طبیعی غذا توسط ترشح زیاد آب به وسیله معده،قسمت بالایی روده کوچک، غده لوز المعده(پانکراس)،و کیسه صفرا به صورت مایع در می آید. غذایی که هضم نشده است به صورت مایع به قسمت پایین روده کوچک و روده بزرگ (کولون) می رسد.قسمت پایین روده کوچک و عمدتأ روده بزرگ آب را جذب کرده و غذای هضم نشده را تبدیل به مدفوع کم و بیش جامد شکل گرفته می کند. افزایش میزان آب در مدفوع زمانی اتفاق می افتد که معده و یا روده کوچک مقدار زیادی مایع ترشح کند، قسمت پائین روده کوچک و روده بزرگ ، آب کافی را جذب نکند، و یا هضم نشده باقی بماند< غذاهای مایع خیلی سریع تر از روده کوچک و بزرگ گذشته و آب کافی از آنها گرفته می شود. البته بیش از یکی از این روندهای غیر طبیعی ممکن است با هم در یک زمان اتفاق بیفتد.

برای مثال بعضی از ویروس ها،باکتری ها،پارازیت ها موجب افزایش ترشح ترشح مایع می شوند هم از طریق تجاوز و ملتهب کردن لایه درونی روده کوچک(التهاب باعث تحریک لایه به ترشح مایع می شود)و یا به وسیله تولید سم(مواد شیمیایی)که همچنین باعث تحریک لایه داخلی و ترشح می شود ولی بدون اینکه موجب التهاب شود. التهاب روده کوچک و بزرک در اثر باکتری و یا بیماریهای التهابی روده کوچک وبزرگ (ileitis & colitis) می تواند سرعت عبور غذا را در روده افزایش دهد، و موجب کاهش زمان در دسترس برای جذب آب می شود.وضعیتهای کولون مانند کولیت کلاژنی میتواند موجب از بین بردن توانایی جذب آب در کولون شود.

اسهال عمدتأ به دو نوع تقسیم می شود ، حاد و مزمن. اسهال حاد به مدت چند روز و تا یک هفته ادامه می یابد.اسهال مزمن را می توان از چند طریق تعریف کرد ولی اغلب بیش از۳ هفته طول می کشد.مهم است که بتوان بین اسهال حاد و مزمن افتراق قائل شد زیرا که آنها معمولأ علل مختلفی دارند، و احتیاج به آزمایشات تشخیصی متفاوتی دارند، و احتیاج به درمان های متفاوتی دارند.

علل شایع اسهال حاد چیست؟

شایعترین علل اسهال حاد عفونتهای ویروسی، باکتریایی، و پارازیتی است.باکتری ها همچنین می توانند موجب مسمومیت غذایی حاد شوند. سومین علت مهم اسهال حاد داروها هستند.

گاستروانتریت(اسهال) ویروسی

گاستروانتریت ویروسی(عفونت ویروسی معده و روده کوچک)، شایعترین علت اسهال حاد در جهان است.علائم گاستروانتریت ویروسی(حالت تهوع،استفراغ،دردهای پیچشی شکمی ،اسهال) به صورت مشخص ۴۸ تا۷۲ ساعت طول می کشد.برخلاف عفونت باکتریایی انتروکولیت(عفونت باکتریایی روده کوچک و کولون)،بیماران با گاسترو انتریت ویروسی خون و عفونت در مدفوع ندارند و یا کم دارند اگر تب در کار نباشد.

گاستروانتریت ویروسی می تواند به صورت انفرادی (در یک فرد) و یا به صورت اپیدمی ( در میان دسته ای از افراد) اتفاق می افتد. موارد انفرادی اسهال احتمالأ به وسیله چند ویروس مختلف ایجاد می شود و معتقد به این هستند که در اثر تماس فرد با فرد انتقال می یابد. شایعترین علت اسهال اپیدمیک (مانند آنچه در کشتی های مسافرتی رخ می دهد) کالسی ویروسها (calciviruses) هستند. کاسی ویروسها به وسیله غذای آلوده که توسط منتقل کننده های بیمار صورت میگرد یا به وسیله تماس مستقیم فرد به فرد انتقال می یابد.

مسمومیت غذایی

مسمومیت غذایی یک ناخوشی ساده است که به وسیله سمی که توسط باکتری ها تولید می شود ایجاد می گردد.سم موجب دل درد(دل پیچه) و و استفراغ و همچنین موجب می شود که روده کوچک مقدار زیادی آب ترشح کند که منجر به اسهال می گردد.علائم مسمومیت غذایی معمولا کمتر از ۲۴ ساعت طول می کشد.با بعضی از باکتری ها سم در غذا قبل از اینکه خورده شود تولید می شود ،در حالی که با دیگر باکتری ها، سم در روده تولید می شود بعد از اینکه غذا خورده شد.علائم معمولأ در عرض چند ساعت ظاهر می شود زمانی که مسمومیت غذایی به علت سم شکل گرفته در غذا قبل از خوردن آن باشد. علائم دیر تر پیدا می شود زمانی که سم در روده شکل بگیرد(چون که باکتری برای تولید سم احتیاج به زمان دارد). بنابراین،در مورد اخیر ، علائم معمولأ بعد از ۷ تا ۱۵ ساعت ظاهر می شود.

باکتری استاف اورئوس یک نمونه از باکتری هایی است که تولید سم در غذا می کند قبل از اینکه خورده شود.برای نمونه ، غذاهای آلوده شده با استاف (مانند سالاد، گوشت،یا ساندویچ با مایونز) که در طول شب در هوای اتاق بیرون از یخچال باشد.باکتری استاف در غذا تکثیر پیدا می کند و  تولید سم می کند. کلوستریدیوم (clostridium perfringens) یک نمونه از باکتری هایی است که در غذا شروع به تکثیر می کند(معمولأ غذاهای کنسرو شده)،و بعد از اینکه غذای آلوده شده خورده شد تولید سم در روده کوچک می کند.

اسهال مسافران

گونه های مختلفی از باکتری E. COLI وجود دارد ، بیشتر E.COLI ها باکتری های فلور طبیعی در روده کوچک و کولون هستند و غیر بیماری زا هستند، به این معنی که آنها در روده موجب بیماری نمی شوند. با این حال، این E.COLI های غیر بیماری زا می توانند موجب بیماری شوند، هرچند که،اگر خارج از روده توسعه یابند، به عنوان مثال، در مجاری ادراری ( آنجا که موجب عفونت کلیه و مثانه ) می شوند و یا به داخل جریان خون و موجب عفونت خونی (SEPSIS).

معدودی از گونه های e.coli ،هرچند که، بیماری زا هستند(به این معنی که تولید بیماری در روده و کولون می کنند).این گونه های بیماری زا از E.COLI به وسیله تولید سم موجب اسهال می شوند وموسوم به(EPEC) هستند. اسهال مسافران اغلب به وسیله گونه ETEC باکتری E.COLI ایجاد می گردد، که تولید اسهال به علت سم تولید شده باکتری است .

توریست هایی که از کشورهای خارجی با آب و هوای گرم و رعایت کم اصول بهداشتی(مکزیک،قسمتی از افریقاوغیره) دیدن می کنند، می توانند اسهال ETEC پیدا کنند به وسیله خوردن غذاهای آلوده مانند میوه ها، سبزیجات،غذاهای دریایی،گوشت خام،آب و قالبهای یخ. سم تولید شده توسطETEC   موجب شروع اسهال،دردهای شکمی،حالت تهوع و گاه استفراغ می شود.این علائم معمولا بین ۳ تا۷ روز بعد از ورود به کشور خارجی شروع و کلأ در خلال ۳ روز رفع می شوند.گاهگاهی ،باکتری های دیگر یا پارازیتها می تواند موجب اسهال در مسافران شوند (برای مثال شیگلا،ژیاردیا،کامپیلو باکتر).اسهالی که به وسیله این ارگانیسمهای دیگر ایجاد می شود معمولأ بیشتر از ۳ روز طول می کشد.

اسهال باکتریاییBacterial enterocolitis

باکتری هایی که باعث اسهال میشوند به علت تهاجم باکتری به روده و کولون ایجاد انتروکولیت می کند(التهاب روده کوچک و کولون) به وسیله علائم التهاب (خون یا چرک در مدفوع و تب)و دردهای شکمی همراه با اسهال مشخص می شوند.شایعترین باکتری که موجب انتروکولیت حاد در امریکا میشود کامپیلوباکتر ژوژنی campylobacter jejuni است.دیگر باکتری هایی که موجب انتروکولیت حاد می شوند شامل شیگلا،سالمونلا و EPEC هستند. این باکتریها معمولأ به وسیله نوشیدن آب های آلوده و غذاهای آلوده مانند سبزیجات،مرغ خانگی،و محصولات لبنی ایجاد می گردد.

انتروکولیت ایجاد شده به وسیله باکتری کلستریدیوم دیفیسیلClostridium difficile غیر معمول است ، چون این به وسیله آنتی بیوتیک درمانی ایجاد می گردد.این باکتری همچنین شایعترین علت عفونت بیمارستانی است(عفونت هایی که در بیمارستان گرفته می شود)و موجب اسهال می گردد.

گونهO157:H7  یک گونه از باکتریE.COLI است که تولید سمی می کند که موجب اسهال خونی می گردد (اسهال همراه با خون).یک بروز اسهال خونی در امریکا اتفاق افتاده که نشانه های آن را در گوشت های آلوده همبرگر سازی ها دیده و(موسوم به کولیت همبرگری) است.

تقریبأ ۵% از بیمارانی که با گونه E.COLI O157:H7 عفونی شده اند دچار سندرمHemolytic uremic syndrome(HUS) شده اند ، سندرمی که می تواند معمولأ در بچه ها منجر به نارسایی کلیه شود. بعضی از مدارک بیانگر این است که استفاده طولانی مدت از داروهای ضد اسهال و استفاده از آنتی بیوتیک ها شانس HUS  را افزایش می دهد.

پارازیتها

عفونت های پارازیتی جزء علل شایع اسهال در امریکا نیستند. عفونت با ژیاردیا Giardia lamblia در افرادی که در کوهستان گردش می کنند و یا کسانی که با کشتی و هواپیما مسافرت می کنند و به وسیله نوشیدن آب آلوده منتقل می شود.عفونت با ژیاردیا معمولآ همراه با التهاب نیست،خون یا چرک در مدفوع نیست و تب کمی دارند.عفونت با آمیب (اسهال آمیبی) معمولأ در خلال مسافرت به کشورهای توسعه نیافته ایجاد و همراه با علائم التهاب خون و چرک در مدفوع و تب هستند.

کریپتوسپوریدیومcryptosporidium  یک پارازیت تولید کننده اسهال است که به وسیله آب آلوده انتقال می یابد،چون در آب کلر زده شده زنده می ماند. سیکلوسپوراcyclospora  یک پارازیت به وجود آورنده اسهال است که همراه با تمشک های گواتمالا است .

داروها

اسهال به وسیله دارو خیلی  شایع است، چون خیلی از داروها موجب اسهال می گردند.نشانه اسهال به وسیله دارو این است که اسهال خیلی زود بعد از شروع دارو ایجاد می شود. داروهایی که خیلی شایع موجب اسهال می گردند، آنتی اسید ها و مکمل های غذایی که حاوی منیزیوم هستند می باشند.دیگر گروه داروهایی که موجب اسهال می گردند داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی NSAIDs ،داروهای شیمی درمانی، آنتی بیوتیک ها، داروهای کنترل کننده نامنظمی قلب(antiarrythmics)  و داروهای برای فشار خون بالا. چند نمونه کم از داروهای به خصوص که عمدتأ باعث اسهال می گردند میزو پروستولmisoprostol(cytotec)  ،کینیدینquinidine ،اولسالازینolsalazine ،کولچیسینcolchicine، متوکلوپرامید،سیزاپرایدcisapride .

علل شایع اسهال مزمن چیست؟

سندرم کولون تحریک پذیرIBS)). یکی از علل کارکردی اسهال یا یبوست است .هیچ التهابی وجود ندارد. ممکن است به وسیله چند مسئله زیر ساختی بوجود بیاید، ولی اعتقاد بر این است که شایعترین علت عبور سریع محتویات روده ای از کولون است.

بیماریهای عفونی. معدودی از بیماریهای عفونی هستند که می توانند موجب اسهال مزمن گردند، به عنوان مثال ژیاردیاGiardia lamblia  ،افراد با بیماری AIDS ، اغلب عفونتهای مزمن در روده خود دارند که موجب اسهال می گردد.

زیاد رشد کردن باکتری در روده کوچک.به علت مسائل روده کوچک باکتری های فلور طبیعی روده بزرگ به داخل روده کوچک گسترش یافته .آنها در موقعیتی قرار دارند که غذا را هضم کرده که روده کوچک وقت کافی برای هضم و جذب غذا را ندارد.مکانیزمی که منجر به اسهال در رشد بیش از باکتری  می شود شناخته شده نیست.

بعد از عفونتها.بعد از عفونتهای حاد ویروسی،باکتریایی،پارازیتی، بعضی از افراد به اسهال مزمن تبدیل می شوند. علت این نوع اسهال مشخص نیست،اما بعضی از افراد رشد بیش از حد باکتری در روده کوچک دارند.

بیماری التهابی روده(IBD).بیماری کرونCrohns  وکولون زخمیulcerative colitis بیماریهایی که موجب التهاب روده کوچک و کولون می شوند، به طور عادی موجب اسهال مزمن می شوند. 

سرطان روده بزرگ(کولون).سرطان روده بزرگ هم موجب اسهال و هم موجب یبوست می شود.اگر که سرطان راه عبور مدفوع را سد کند، این معمولأ منجر به یبوست می شود. بعضی از مواقع، با وجود یک انسداد ،ترشح آب پشت انسداد، و نشط مدفوع آبکی ازپشت انسداد و اطراف سرطان موجب اسهال می گردد.سرطان،به خصوص در قسمت انتهایی روده منجر به مدفوع باریک می شود.سرطان در مقعد می تواند منجر به حس تخلیه ناکافی شود.

یبوست شدید.به وسیله انسداد کولون مدفوع سخت شده ،مسائل شبیه به سرطان کولون ،همانطور که شرح داده شد ایجاد می گردد.

سو ء جذب کربوهیدراتها (قند). سوء جذب کربوهیدراتها یا قند، یک عدم توانایی در هضم و جذب قندها است.شناخته شده ترین سوء جذب شکر با فقدان آنزیم لاکتاز شناخته می شود(همچنین به عنوان عدم تحمل لاکتوز یا شیر شناخته می شود)، که در آنها محصولات شیر که دارای قند شیر(لاکتوز) هستند موجب اسهال می گردد.به علت عدم وجود آنزیم روده ای لاکتاز ، لاکتوز در روده شکسته نمی شود، آنزیمی که به صورت نرمال در روده وجود دارد.بدون شکسته شدن لاکتوز نمی تواند در بدن جذب شود. لاکتوز هضم نشده به کولون می رسد و بر اساس خاصیه اسمز مقدار زیادی آب را به کولون می کشد. این منجر به اسهال می گردد.اگر چه لاکتوز شایعترین شکل سوء جذب قندها است، دیگر قندها در غذا همچنین می توانند موجب اسهال شوند،شامل فروکتوز و سوربیتول.

سوء جذب چربی. سوء جذب چربی عدم توانایی در هضم و جذب چربی است. سوء جذب چربی ممکن است اتفاق بیافتد به علت کاهش ترشحات لوزالمعده (پانکراس) که برای جذب طبیعی چربی لازم است.برای مثال (به علت پانکراتیت و یا سرطان پانکراس) ، یا به علت بیماری های پوشش داخلی روده کوچک که مانع جذب چربی هضم شده می گردد(برای مثال، بیماری سیلیاکceliac disease). چربی هضم نشده وارد آخرین قسمت روده کوچک و کولون شده آنجا که باکتری ها آن را تبدیل به موادی(شیمیایی) می کنند که موجب می شود آب به وسیله روده کوچک و کولون ترشح شود.گذر از روده کوچک و بزرگ ممکن است خیلی سریع باشد وقتی که سوء جذب چربی وجود دارد.

بیماریهای غدد مترشحه داخلی.چند بیماری غدد مترشحه داخلی(عدم تعادل هورمونها) ممکن است موجب اسهال شوند، برای مثال،بیش از حد کار کردن غده تیروءید(پرکاری تیرویید) و یا کم کاری غده هیپوفیز و آدرنال(بیماری آدیسون).

سوء استفاده از ملین ها.سو ء مصرف از ملین ها به وسیله افرادی که نیاز به توجه دارند و یا می خواهند وزن خود را کاهش دهند ، یکی از علل گاه و بیگاه اسهال است.

عوارض اسهال چیست؟ 

کاهش آب بدن(dehydration) زمانی اتفاق می افتد که مقدار زیادی آب و مواد معدنی(الکترولیتها) از بدن به علت اسهال ،همراه یا بدون استفراغ دفع شوند.کاهش آب بدن در بین بیماران بالغ با اسهال حاد که مقدار زیادی مدفوع دارند شایع است، به خصوص زمانی که دریافت مایعات به علت بیحالی کاهش یافته و یا همراه با استفراغ و حالت تهوع است. این همچنین در بین نوزادان و بچه های کوچک که دچار گاسترو انتریت ویروسی و عفونتهای باکتریال می شوند شایع است. بیماران با کاهش آب بدن ملایم ممکن است فقط تشنگی و خشکی دهان را تجربه می کنند.کاهش آب بدن متوسط تا شدید همراه با کاهش فشار در حالت ایستادن همراه با غش syncope(ضعف کردن در حال ایستادن به خاطر کاهش حجم خون، که موجب افتادن فشار خون در زمان ایستادن می گردد)،کاهش حجم ادرار،ضعف شدید،شوک،نارسایی کلیه،پریشانی،اسیدوز(مقدار زیاد اسید در خون)،و بیهوشی است.

الکترولیتها(املاح) در زمانی که اسهال طولانی و شدید است ،از دست می رود.و کمبود الکترولیتها اتفاق می افتد.شایعترین کمبود های الکترولیتی باسدیم و پتاسیم اتفاق می افتد.میزان کلر و بیکربنات نیز ممکن است غیر طبیعی شود.

در نهایت ،سوزش مقعد به علت عبور مکرر مدفوع آبکی که حاوی مواد تحریک کننده است.

چه زمان برای اسهال باید به پزشک مراجعه کرد؟

بیشتر موارد اسهال ملایم و کوتاه مدت است و احتیاجی به مراقبت و توجه پزشک ندارد. در موارد زیر بایستی با پزشک مشورت شود:

- تب بالا(درجه حرارت بالاتر از ۱۰۱ درجه فارانهایت)

-  دل درد ملایم تا شدید همراه با سفتی شکم

-  اسهال خونی که بیانگر التهاب شدید روده است.

-  اسهال در افرادی با بیماری های زمینه جدی ، که برای آنها کاهش آب بدن همراه با عواقب جدی است،برای مثال، دیابت،بیماری قلبی،ایدزAIDS

-  اسهال شدید بدون نشان دادن علائم بهبود بعد از ۴۸ ساعت.

-  کاهش آب بدن متوسط تا شدید.

- استفراغ طولانی مذت که مانع خوردن مایعات شود.

-  اسهال شدید در زنان حامله به خاطر نگرانی از سلامت جنین.

-  اسهال که در خلال یا بلافاصله بعد از تمام کردن دوره آنتی بیوتیک اتفاق افتد، چون که اسهال ممکن است بیانگر عفونتهای در رابطه با آنتی بیوتیک با C.difficile که احتیاج به درمان دارد.

-  اسهال بعد از بازگشت از کشورهای در حال توسعه یا اردوهای کوهستانی چون ممکن است عفونت با ژیاردیا باشد(که برای این درمان وجود دارد).

-  اسهالی که در بیماران با بیماری مزمن روده ای مانند کولیت یا بیماری کرونCrohns disease باشد ، چون ممکن است اسهال بیانگر بدتر شدن بیماری زمینه ای یا یک عارضه از بیماری باشد ، که هر دو احتیاج به درمان دارند.

-  اسهال حاد در نوزادان و بچه های کوچک به منظور مطمئن بودن از گرفتن مایعات خوراکی کافی(نوع،مقدار،ومیزان)،برای پیشگیری یا درمان کاهش آب بدن و برای جلوگیری از عوارض سوء مصرف مایعات مانند تشنج و اختلالات آب و الکترولیتهای خون.

-  اسهال مزمن.

آزمایشات مفید در ارزیابی اسهال چیست؟

اسهال حاد. اسهال حاد معمولأ به چند تست نیازمند است. اندازه گیری فشار خون در حالت ایستاده و خوابیده میتواند کاهش فشار ارتواستاتیک و وجود کاهش آب بدن را اثبات کند.اگر کاهش آب بدن متوسط یا شدید باشد یا کاهش املاح به نظر آید الکترولیتهای خون نیز بایستی اندازه گیری شوند.

آزمایش مقدار کمی از مدفوع در زیر میکروسکوپ ممکن است نشان دهنده گلبولهای سفید که بیانگر وجود التهاب روده ای و آزمایشات بیشتری را طلب می کند،به خصوص کشت مدفوع برای باکتری و آزمایش جهت انگل ها. اگر در خلال دو هفته گذشته آنتی بیوتیک گرفته باشند ،مدفوع بایستی برای سم میکروبc.difficile  آزمایش شود. آزمایش مدفوع یا خون برای ویروسها به ندرت انجام می شود.اگر اخیرأ مسافرت به کشورهای توسعه نیافته و کوهستان داشته ، مدفوع بایستی برای ژیاردیا Giardia ازمایش شود.

اسهال مزمن.با اسهال مزمن دیدگاه معمولأ از کاهش آب بدن و عفونت(به استثنای ژیاردیا) به طرف تشخیص علل غیر عفونی اسهال می رود.(مبحث علل شایع اسهال مزمن را مطالعه فرمایید). ممکن است نیاز به رادیولوژی از روده ها (تنقیه باریم،وupper GI series )، یا اندوسکوپیEsophagogastroduodenoscopy) یا EGD ،یا کلونوسکوپیcolonoscopy) با نمونه برداری ها. سوء جذب چربی را میتوان با اندازه گیری میزان چربی در مدفوع جمع آوری شده در ۷۲ ساعت تشخیص داد. سوء جذب قند را میتوان با حذف قند صدمه زننده از غذا یا با انجام آزمایش تنفس هیدروژن(Hydrogen breath test) . تست هیدروژن همچنین در تشخیص، رشد بیش از حد باکتری در روده کوچکbacterial overgrowth کاربرد دارد. کم کاری غده هیپوفیز و فوق کلیوی و پرکاری غده تیروئید را می توان به وسیله اندازه گیری میزان خونی کورتیزولcortisol  و هورمونهای تیروئید، به ترتیب تشخیص داد.بیماری سیلیاک celiac را میتوان با آزمایشات خونی و نمونه برداری از روده کوچک تشخیص داد.

چطور باید از کاهش آ ب بدن جلوگیری و آن را درمان کرد؟

محلول های خوراکی الکترولیتی(ORS)  مایع هایی هستند که در برگیرنده کربوهیدرات ها(گلوکز یا rice syrup) و الکترولیتها(سدیم ، پتاسیم،کلر،و سیترات یا بیکربنات) است.به صورت ابتکاری سازمان بهداشت جهانی (WHO)، الکترولیت خوراکی WHO-ORS را برای بازیافت آب و الکترولیت در قربانیان اسهال های شدید مانند وبا توصیه کرده است.این محلول خوراکی دارای گلوکز و الکترولیتها است.گلوکز در محلول مهم است چون قدرت به روده می دهد تا سریعأ آب و الکترولیت ها را جذب کند.هدف از الکترولیتها در محلول پیشگیری و درمان کمبودهای الکترولیتی است.در ایالات متحده ،محصولات تجاری در دسترس از قبل آماده شده ORS که شبیه به نوع سازمان بهداشت جهانی آن است جهت بازیافت و پیشگیری از کاهش آب بدن در دسترس است.مثال هایی از این محصولات،pedialyte ,Infalyte,Rehydralyteو resol .

بیشتر محصولات او ار اس خوراکی در دسترس در ایالات متحده حاوی گلوکز است.infalyte تنها نمونه آن است که به جای گلوکز، کربوهیدرات برنج دارد.بیشتر پزشکان اعتقاد بر این دارند که هیچ تفاوت مهمی بین کارآیی گلوکز و کربو هیدرات برنج وجود ندارد.

نوزادان و بچه های کوچک.بیشتر اسهال های حاد در نوزادان و بچه های کوچک به علت گاستروانتریت های ویروسی است و معمولأ کوتاه مدت است.آنتی بیوتیک به صورت عادی برای اسهال ویروسی توصیه نمی شود.هرچند که تب،استفراغ،و مدفوع آبکی میتواند علائم دیگر عفونتهای اطفال،مانند عفونت گوش میانی(otitis media)،ذات الریه(پنومونی)،عفونت مثانه،عفونت خونیsepsis)) و مننژیت. این بیماری ها ممکن است احتیاج به آنتی بیوتیک زودرس داشته باشند.

نوزادان با اسهال حاد می توانند به سرعت و شدیدأ دچار کاهش آب بدن شوند و بنابر این احتیاج زودرس به بازیابی آب بدن دارند.به همین دلایل نوزادان بیمار با اسهال بایستی توسط پزشک اطفال برای تشخیص و درمان عفونتهای زیر ساختی بخوبی برای مهیا کردن آموزش استفاده مناسب از محصولات الکترولیتی خوراکی.

نوزادان با کاهش آب بدن متوسط تا شدید معمولأ با مایعات داخل رگی در بیمارستان درمان می شوند.پزشک اطفال ممکن است تصمیم بگیرد نوزادی را که دچار کاهش آب بدن ملایم به علت گاستروانتریت ویروسی است را در منزل با او ار اس خوراکی درمان کند.

نوزادانی که از شیر مادر یا شیر خشک استفاده می کنند بایستی دریافت شیر مادر را در خلال درمان بازیافت آب بدن rehydration phase در خلال بیماری خود ، اگر بوسیله استفراغ مانع نشود دریافت کنند. در خلال و برای مدت کوتاهی بعد از بهبودی از اسهال ویروسی ،بچه ها می توانند دچار عدم تحمل لاکتوز به علت کمبود موقت این آنزیم شوند،لاکتاز برای( هضم لاکتوز درشیر)در روده کوچک لازم است. بیماران با عدم تحمل لاکتوز میتوانند دچار اسهال بدتر همراه با دل پیچه های شکمی شوند،زمانی که از محصولات لبنی استفاده می کنند.بنابراین بعد از رفع کم آبی بدن با او ار اس یک فرمول رقیق شده بدون لاکتوز و آب میوه های رقیق شده توصیه می گردد.محصولات شیر بایستی تدریجأ که بچه بهبود می یابد اضافه نمود.

بچه های بزرگتر و بالغین.در خلال موارد خفیف اسهال ، آب میوه های رقیق شده،نوشیدنی های ملایم حاوی قند،نوشیدنی های خاص ورزشکاران و آب برای پیشگیری از کاهش آب بدن می توان استفاده کرد.محصولات حاوی کافئین و لبنیات حاوی لاکتوز بایستی موقتا پرهیز کرد، چون که باعث بدتر شدن اسهال می گردد.اگرکه حالت تهوع و استفراغ وجود ندارد ، غذاهای جامد را بایستی ادامه داد.غذاهایی که معمولأ در خلال بیماری اسهال خوب تحمل می شوند شامل برنج،غلات،موز، سیب زمینی،و محصولات بدون لاکتوز است.

او ار اس را می توان در اسهال های متوسط تا شدید که همراه با کاهش آب بدن در بچه های بزرگتر از ۱۰ سال و همینطور در بالغین استفاده کرد. این محلولها را به میزان ۵۰ سی سی به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن در خلال ۴ تا ۶ ساعت در موارد کم کاهش آب بدن و ۱۰۰ سی سی به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن در خلال ۶ ساعت در موارد متوسط کاهش آب بدن داده می شود.بعد از بازیافت آب بدن محلول او ار اس بایستی در میزان ۱۰۰ الی ۲۰۰ سی سی به ازای هرکیلو گرم از وزن به مدت ۲۴ ساعت ادامه ، تا زمانی که اسهال متوقف شود.دستورات توضیح داده شده بر چسب ها معمولأ نشان دهنده مقدار مناسب است.بعد از بازیابی آب بدن بچه های بزرگتر و بالغین بایستی خوردن مواد جامد را هر چه زودتر از سر بگیرند، در صورتی که تهوع و استفراغ وجود نداشته باشد.غذاهای جامد بایستی شروع شود با برنج،غلات،موز،سیب زمینی،و محصولات کم چرب و بدون لاکتوز.تنوع غذایی را میتوان گسترش داد زمانی که اسهال ناپدید شود.

چگونه اسهال درمان می شود؟

جاذب ها.جاذب ها موادی هستند که آب را به خود جذب می کنند.جاذب هایی که خورده می شوند با آب در روده و کولون باند و مدفوع اسهالی را کمتر آبکی می کنند.آنها همچنین ممکن است با مواد شیمیایی سمی تولید شده به وسیله باکتری که علت ترشح مایع در روده بوده است باند شوند، هرچند که اهمیت باند شدن با مواد سمی در کاهش اسهال نامشخص است.

دو جذب اصلی عبارتند از attapulgite و polycarbophil ، هر دو آنها بدون نسخه تجویزی در دسترس هستند.مثال هایی از محصولاتی که دارای attapulgite هستند  onnagel ،Rheaban ،Diasorb .

Equilactin یک محصول ضد اسهال است که دارای attapulgite است، هرچند که ملینKonsyl, همچنین حاوی attapulgite است.Attapulgite وpolycabophil  در روده باقی می مانند و بنابراین هیچ گونه عارضه جانبی خارج از دستگاه گوارشی ندارند.آنها گاه موجب یبوست و نفخ می شوند.یک نگرانی آن است که جاذب ها می توانند با داروها باند شده و از جذب آنها جلوگیری کنند. به این دلیل توصیه می شود که داروها چند ساعت بعد داده شود یعنی زمانی که جاذب ها در روده نباشند.

قابض هاAnti-motility)).داروهای قابض داروهایی هستند که باعث شل شدن ماهیچه های روده کوچک و یا کولون می شوند. این شل شدن موجب آهسته حرکت کردن جریان داخل روده شده و زمان بیشتری را در اختیار گذاشته که آب در داخل روده و کولون از مدفوع جذب شود. دل پیچه های ناشی از اسهال نیز با شل شدن ماهیچه ها از بین میرود.دو تا از داروهای عمده قابض عبارتند ازLoperamide(Imodium) ، که بدون تجویز در اختیار است ،و دیفنوکسیلاتdiphenoxylate(lomotil) ، که احتیاج به تجویز پزشک دارد.هر دو دارو از گروه داروهای مخدر هستند(مثل، کدئین) ولی هیچکدام اثر کاهش دردی مخدر ها را ندارند. Loperamide اگر چه در رابطه با مخدرها است ولی اعتیاد نمی آورد. دیفنوکسیلات داروی ساخت بشر اگر در دوزهای بالا استفاده شود، به علت اثرات شبه مخدر و کیف(بالا بردن خلق) باعث اعتیاد می گردد. به خاطر جلوگیری از سوء مصرف دیفنو کسیلات ، یک داروی دوم به نام اتروپین به لوپرامید  در لوموتیل اضافه کرده اند. که اگر مقدار زیاد لوموتیل مصرف کنند دچار اثرات جانبی ناراحت کننده اتروپین می شوند. 

لوپرامید و دیفنوکسیلات سالم و کاملأ قابل تحمل هستند، هرچن که چند احتیاط است که باید در نظر گرفته شود.

- داروهای قابض نباید بون مشورت با پزشک برای درمان اسهالهای متوسط تا شدید به علت بیماری کولون زخمدارulcerative colitis   ، کولیت به علت باکتریc.difficile  و عفونت های روده به وسیله باکتری هایی که هجوم به دیواره روده می برند مانند شیگلا. استفاده از آنها می تواند موجب التهابات جدی و طولانی شدن عفونتها شود.

- دیفنوکسیلات می تواند موجب سرگیجه و خواب آلودگی شود، و احتیاط های لازم را باید به کار برد در صورتی که در حال رانندگی هستید و یا کارهایی انجام میدهید که احتیاج به هوشیاری و دقت دارد.

- داروهای قابض را نباید در بچه های زیر ۲ سال استفاده کرد.

- بیشتر اسهالهای غیر مهم و حاد بایستی در عرض ۷۲ ساعت بهبود یابند . اگر علائم بهبود نیافت یا بدتر شد ، قبل از ادامه درمان با داروهای قابض بایستی با یک پزشک مشورت شود.

ترکیبات بیسموت.فرآورده های زیادی حاوی بیسموت در سراسر جهان در دسترس است .بیسموت ساب سالیسیلاتbismuth subsalicylate(pepto bismole) در ایالات متحده در دسترس است.این حاوی ۲ عنصر ذاتأ فعال به نام های بیسموت و سالیسیلات(آسپرین) است.چگونه مفید بودن بیسموت روشن نیست، به استثنای اسهال مسافران و درمان عفونت H.pylori معده که مفید بودن آن نشان داده شده است.همچنین واضح نیست که چگونه سالیسیلات بیسموت کار می کند. گمان برده می شود که بعضی از خواص شبه آنتی بیوتیکی را دارد که بر روی باکتری های موجب اسهال اثر می گذارد.سالیسیلات یک ضد التهاب است و می تواند ترشح آب را به وسیله کاهش التهاب کم کند.بیسموت همچنین ممکن است مستقیمأ باعث کاهش ترشح آب به وسیله روده شود.

پپتو بیسمول به خوبی قابل تحمل است . عوارض جانبی جزئی ان سیاه شدن مدفوع و زبان است.در زمان استفاده از بیسموت بایستی چند توصیه را مد نظر داشت.

-  از آنجایی که حاوی آسپیرین است بیمارانی که آلرژی با آسپیرین دارند نباید از آن استفاده کنند.

-  پپتو بیسمول نبایستی همراه با داروهای دیگر حاوی آسپیرین استفاده شود ،چون آسپیرین زیادی ممکن است خورده شود و موجب مسمومیت با آسپیرین گردد، شایعترین تظاهر آن زنگ زدن در  گوش است.

-  آسپیرین در پپتو بیسمول باعث تشدید زخم معده می شوند.

-  پپتو بیسمول و محصولات حاوی آسپیرین نبایستی به بچه ها و بالغین با آبله مرغان ،آنفلوانزا،و دیگر بیماری های ویروسی داده شود چون باعث ایجاد سندرم ری Reyes syndrome می شود . سندرم ری یک بیماری جدی است که در شروع بر روی کبد و مغز تأثیر گذاشته و منجر به نارسایی کبد و بیهوشی می شود، همراه با حداقل مرگ ومیر۲۰%.

-  پپتو بیسمول نباید به نوزادان و بچه های کمتر از ۲ سال سن داده شود.

چه زمان باید از آنتی بیوتیک ها در اسهال استفاده کرد؟

بیشتر موارد اسهال حاد و کوتاه اثر هستند و احتیاج به آنتی بیوتیک ندارند. آنتی بیوتیکها حتی برای بیشتر باکتریهایی که موجب عفونت و اسهال می شوند، لازم نیست.آنتی بیوتیکها معمولأ زمانی استفاده می شوند که !- بیمار اسهال شدید وسمج داشته باشد،۲- بیمارانی که بیماری های ناتوان کننده مانند نارسایی قلبی،بیماری ریوی،و ایدز AIDS داشته باشند. ۳- آزمایش مدفوع نشان دهنده انگل،عفونتهای باکتریایی خیلی جدی مانند شیگلا و C.difficile باشد. ۴-اسهال مسافران.

اسهال در یک نظر اجمالی

- اسهال یک افزایش در تعداد حرکات روده(دفع)،افزایش آبکی بودن مدفوع و یا هردو با هم است.

-  اسهال به وسیله افزایش ترشح مایع در روده ایجاد شده،جذب مایه از روده کاهش یافته و عبور مدفوع از روده تسریع می یابد.

-  اسهال به صورت مطلق یا نسبی تعریف می گردد.تعریف مطلق اسهال ،بیش از ۵ بار مدفوع در روز یا مدفوع آبکی.اسهال نسبی تعریف می شود با افزایش تعداد دفعات مدفوع در روز یا آبکی تر شدن مدفوع در مقایسه با عادت معمول فرد.

-  اسهال ممکن است به صورت حاد یا مزمن باشد.و هر کدام دارای علل متفاوت و درمان های متفاوت هستند.

-  عوارض اسهال شامل کاهش آب بدن، اختلالات الکترولیت،و تحریک مقعد باشد.

- کاهش آب بدن را می توان با محلولهای الکترولیتی خوراکی درمان و اگر لازم باشد با مایعات داخل رگی.

-  آزمایشات مفید در ارزیابی اسهال حاد شامل آزمایش مدفوع برای گلبولهای سفید و پارازیتها،کشت مدفوع برای باکتری،آزمایش مدفوع برای سم c.difficile و آزمایشات خونی برای اختلالات الکترولیتی.

-  آزمایشاتی که در ارزیابی اسهال مزمن مفید هستند ،شامل آزمایش مدفوع برای پارازیتها،رادیوگرافی از دستگاه گوارشUpper Gi series(UGI) ، تنقیه باریم،اندوسکوپی از مری معده و اثنی عشر همراه با نمونه برداری، کولونوسکوپی همراه با نمونه برداری، تست تنفس هیدروژن، و اندازه گیری چربی در مدفوع.

-  اسهال ممکن است با جاذب ها Absorbent  ، داروهای قابض (کم کننده حرکت روده)و ترکیبات بیسموت درمان شوند.

-  آنتی بیوتیکها نبایستی در درمان اسهال استفاده شوند تا زمانی که توسط کشت معلوم شود که باکتری داریم که نیاز به درمان با آنتی بیوتیک دارد، اسهال شدیدی که از منشآ عفونی هستند، یا زمانی که فرد بیماری زمینه جدی دارد.

درمان اسهال با مواد غذایی


1- دم کرده یونجه اسهال را درمان می کند. اما مصرف زیاد یونجه توصیه نمی شود، زیرا باعث ایجاد نفخ می شود.
2- علف هفت بند، برای درمان اسهال خونی، بواسیر و اسهال مفید است.
3- در طب سنتی هند موز کال، یبوست زا است و در درمان اسهال ساده و اسهال خونی مفید است و در بهبود زخم های روده کاربرد دارد. شیره گل های موز برای درمان اسهال خونی معجزه می کند.
4- چای ریحان برای رفع بی اشتهایی، درمان اسهال، نفخ و زخم معده به کار می رود.
5- گشنیز گاهی اوقات به عنوان یک ملین برای درمان یبوست و گاهی برای درمان اسهال استفاده می شود.
6- خرما در درمان اسهال و اختلالات روده ای نقش دارد.
7- ماست برای درمان اسهال کودکان مفید است. متخصصان در هنگام مصرف آنتی بیوتیک ها، مصرف ماست را توصیه می کنند، زیرا اغلب آنتی بیوتیک ها باعث نابودی باکتری های مفید دستگاه گوارش و اختلال در کار آن و بروز اسهال می شوند.
8- گل های خشک شده انبه، برای درمان اسهال، اسهال خونی مزمن و برخی مشکلات مثانه مفید است. مغز هسته انبه، ضد اسهال است.
9- مصرف ازگیل خام موجب تقویت بدن می‌شود و برای درمان اسهال مفید است.
10- سیب را می توان برای برطرف کردن اسهال حتی برای کودکان به کار برد. بدین منظور سیب را باید رنده کرد و خورد.

اسهال‌ مزمن‌ غیراختصاصی‌ دوران‌ كودكی‌

(نام لاتین: diarrhea chronic non specific of childhood)



شرح بیماری 

اسهال‌ مزمن‌ غیراختصاصی‌ دوران‌ كودكی‌ عبارت‌ است‌ از اسهال‌ (بیش‌ از 5 بار اجابت‌ مزاج‌ آبكی‌ یا شل‌ در روز) به‌ طور مزمن‌ در یك‌ كودك‌ سالم‌. در كودكان‌ 5/3-5/1 ساله‌ رخ‌ می‌دهد. 



علایم‌ شایع‌ 

اجابت‌ مزاج‌ شل‌ به‌ دفعات‌ زیاد كه‌ غالباً حاوی‌ فیبرهای‌ سبزیجات‌ هضم‌ نشده‌ یا مخاط‌ است‌ و عمدتاً در صبح‌ رخ‌ می‌دهد. 



علل‌ 

ناشناخته‌ هستند. 



عوامل تشدید كننده بیماری 

سابقه‌ خانوادگی‌ مشكلات‌ روده‌ای‌. 



پیشگیری‌ 

در حال‌ حاضر نمی‌توان‌ از آن‌ پیشگیری‌ به‌ عمل‌ آورد. 



عواقب‌ مورد انتظار 

علی‌رغم‌ اسهال‌ مزمن‌، كودكان‌ مبتلا رشد و نموی‌ طبیعی‌ دارند و هیچ‌ علامتی‌ از سوءتغذیه‌ نشان‌ نمی‌دهند. در حقیقت‌، اسهال‌، اهمیت‌ خاصی‌ ندارد. نهایتاً نیز حركات‌ روده‌ و الگوی‌ اجابت‌ مزاج‌ به‌ حالت‌ طبیعی‌ باز می‌گردد، ولی‌ این‌ امر ممكن‌ است‌ 3-2 سال‌ طول‌ بكشد. 



عوارض‌ احتمالی‌ 

احتمال‌ تمركز روانی‌ بیش‌ از اندازه‌ به‌ اجابت‌ مزاج‌ به‌ علت‌ توجه‌ زیاد به‌ والدین‌ به‌ این‌ مسأله‌. 



درمان‌ 

اصول‌ كلی‌ 

كودك‌ خود را به‌ خاطر این‌ مشكل‌ سرزنش‌ نكنید. انتظار نداشته‌ باشید كه‌ توانایی‌ كنترل‌ اجابت‌ مزاج‌ و رفتن‌ به‌ توالت‌ به‌ همان‌ سرعت‌ كودكان‌ دیگر حاصل‌ شود. با كودك‌ مثل‌ كودكان‌ دیگر رفتار كنید و سعی‌ كنید كه‌ این‌ مشكل‌ را بزرگ‌ نكنید. از بروز تنش‌ اجتناب‌ نمایید، زیرا اگر كودك‌ در مورد مشكل‌ خود دچار اضطراب‌ و ناراحتی‌ شود، اسهال‌ ممكن‌ است‌ بدتر شود یا ممكن‌ است‌ مشكلات‌ روانی‌ به‌ وجود آید. 



داروها 

برای‌ این‌ اختلال‌ معمولاً دارو مورد نیاز نیست‌. به‌ كودك‌ خود داروی‌ ضداسهال‌ ندهید، زیرا اثرات‌ جانبی‌ آن‌ ممكن‌ است‌ زیانبار باشند. 



فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری 

محدودیتی‌ برای‌ آن‌ وجود ندارد. كودك‌ خود را تشویق‌ به‌ فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری طبیعی‌، درست‌ مانند كودكان‌ هم‌سن‌ نمایید. 



رژیم‌ غذایی‌ 

رژیم‌ خاصی‌ توصیه‌ نمی‌شود، اما استفاده‌ از مكمل‌های‌ ویتامینی‌ و معدنی‌ ممكن‌ است‌ كمك‌كننده‌ باشد. 

كودك‌ باید روزانه‌ حداقل‌ 8-6 لیوان‌ آب‌ بنوشد تا مایع‌ از دست‌ رفته‌ جبران‌ شود 



درچه شرایطی باید به پزشك مراجعه نمود؟ 

اگر كودكتان‌ اسهال‌ مزمن‌ یا اجابت‌ مزاج‌ همراه‌ دفع‌ مخاط‌ دارد كه‌ علتی‌ برای‌ آن‌ پیدا نشده‌ است‌. 

- اگر در مدفوع‌ خون‌ وجود داشته‌ باشد. 

- اگر درجه‌ حرارت‌ مقعدی‌ به‌ 9/38 درجه‌ سانتیگراد یا بالاتر برسد. 

- اگر كودكتان‌ بی‌حال‌ شود، از خوردن‌ غذا خودداری‌ كند، یا با صدای‌ بلند و به‌ طور مداوم‌ گریه‌ كند و با نوازش‌ نیز گریه‌ وی‌ قطع‌ نشود. 

- اگر رشد و نموی‌ كودكتان‌ طبیعی‌ نباشد. 

بی اختیاری ادرار در کودکان

تکامل طبیعی دفع:


تکامل کنترل ادرار کردن و دفع مدفوع شامل بلوغ شناختی و جسمی است و قویا تحت تاثیر مسائل فرهنگی می­باشد. آموزش اجابت مزاج در فرهنگ­های مختلف و در گروه­های اقتصادی مختلف متفاوت می­باشد.در سرار دنیا آموزش اجابت مزاج و سنی که در آن سن، فرد تسلط کامل بر اجابت مزاج پیدا می­کند کاملا متفاوت است.

کنترل ارادی اسفنگتر مقعد و مجرای ادرار بین ١٨ ماهگی تا ٢٤ ماهگی است. در ١٥ماهگی دوست دارد روی توالت بنشیند و می­تواند در فواصل ادرار کردن ٢ تا ٣ ساعت خشک بماند، در ١٨ ماهگی اگر از او سوال شود آیا می­خواهد به توالت برود یا نه ممکن است با حرکت سر بگوید نه، وقتی موقع ادرار کردن نزدیک می شود کلماتی از قبیل " اوه" به زبان می­آورد و نشان می­دهد که باید ادرار کند. در ٢١ ماهگی با اشاره به شلوارش نشان می­دهد که خود را تر کرده است و دفعات ادرار کردن زیاد می­شود و ممکن است تعداد دفعاتی که خود را خیس می­کند نیز چندین برابر شود. در ٢ سالگی کودک بهتر می­تواند ادرار خود را کنترل کند و تقریبا همیشه احتیاج خود را برای دفع ادرار و مدفوع بیان می­کند. در٥/٢ سالگی فاصله بین ادرار کردن طولانی می­شود، کودک وسط ادرار کردن مکث کوتاهی می­کند و دوباره به فعالیت خود ادامه می­دهد.

مقدمات و شروط لازم برای بدست آوردن کنترل اجابت:

 توانایی کودک در تشخیص احساس دفع ادرار و مدفوع

 رفتن به دستشویی

 توجه لازم برای نشستن بر توالت در زمان لازم

 اهمیت کسب رضایت والدین برای کودک

 فهمیدن نتیجه عملی که از او خواسته می­شود

 اجتناب از رفتار متناقض

کل دوره آموزش اجابت مزاج می­تواند تا ٦ ماه به طول بینجامد و نباید در این کار تعجیل کرد. روابط موفق و خوب بین والد و فرزند در حول و حوش هدف بدست آوردن تسلط کامل بر دفع می­تواند زمینه را برای آموزش فعال والدین در آینده فراهم سازد.

( برای مثال: اخلاق خوب، مهربانی، قوانین و مشخص کردن محدودیت­ها).

بی اختیاری ادرار:

بی­اختیاری ادرار عبارتست از ناتوانی در کنترل ادرار در سنی که کودک باید قادر به کنترل ادرار خود باشد.

بی­اختیاری ادرار به میل عمدی یا سهوی به ادرار کردن تعریف می­شود. شدت این عارضه با دفعات ادرار کردن معین می­گردد. مقدار ادرار به خودی خود علامت تشخیصی قلمداد نمی­شود.

بی­اختیاری به دو نوع بی­اختیاری: در طول روز و شب ادراری تقسیم می­شود.

توانایی کنترل ادرار تا ٤ سالگی در صبح و تا ٦ سالگی در شب بدست می­آید.

تقسیم بندی دیگر بی اختیاری ادرار:

اولیه : یعنی بی­اختیاری ادرار در کودکی که هرگز توانایی کنترل ادرار خود را نداشته است.

ثانویه: یعنی بی­اختیاری ادراری در کودکی که حداقل ٦ ماه کنترل ادرار خود را داشته است.

معیارهای تشخیصی برای بی اختیاری ادرار:

ü میل تکرار شونده به ادرار در رختخواب یا لباس ( خواه عمدا یا سهوا)

ü رفتار از نظر بالینی معنادار باشد و دو بار در هفته به مدت حداقل سه ماه متوالی همراه با ناراحتی یا آسیب در زمینه­های اجتماعی، تحصیلی ( شغلی) یا سایر زمینه­های عملکردی مهم و معنادار ظاهر شود.

ü حداقل سن زمانی ( یا سطح رشد همتراز) ٥ سال باشد.

ü رفتار به علت اثر فیزیولوژیک مستقیم داروها (مانند داروی ادرارآور) یا ناراحتی عمومی بدن

( مانند دیابت، اسپینابیفیدا، اختلال تشنجی) نباشد.

ü نوع را معین کنید:

فقط شبانه

فقط روزانه

شبانه و روزانه

 

سبب شناسی:

بی­اختیاری ادرار یک نشانه با علل مختلف است که شامل تفاوت­های تکاملی، بیماری عفونی یا استرس روانی می­باشد. بی­اختیاری اولیه معمولا با شرح حالی از کنترل اکتسابی دیررس درمثانه همراهی دارد. گاهی آنرا به یک بیماری ارثی نسبت می­دهند. هر چند اکثر کودکان با مشکل بی­اختیاری ادرار، مشکلات روان­پزشکی ندارند اما اتفاقات استرس­آور زندگی میتوانند عاملی برای شروع اختلال در کنترل مثانه باشند.

فیزیولوژی خواب ممکن است نقش مهمی در بی­اختیاری ادراری در شب داشته باشد و وجود آستانه بالای بیداری به طور شایع به چشم می­خورد.

علت محتمل دیگرعدم کارکرد نامناسب عضله دترسور است به این صورت که وقتی که حتی در شرایطی که حجم کمی از ادرار در مثانه جمع می­شود این عضله تمایل به انقباض غیرارادی دارد. همچنین کاهش ظرفیت مثانه می­تواند با بی­اختیاری ادرار همراه باشد و به طور شایع در کودکانی که دچار یبوست مزمن با راست روده متسع که منجر به فشار روی مثانه است، دیده می­شود.

بین بی­اختیاری ادرار و آشفتگی روانی که همگام با سن افزایش می­یابد همبستگی وجود دارد. کودکان با آشفتگی روانی( مانند از دست دادن یکی از والدین بعلت طلاق یا فوت) بیش از کودکان دیگر دچار بی­اختیاری ادرار می­شوند. اما متاسفانه شاخصی که بتوان بطور پایا کودکان با اختلالات رفتاری را از کودکان ناآشفته مبتلا به شب ادراری تشخیص دهیم، در دست نیست.

و بی­اختیاری که به دلیل آشفتگی روانی ایجاد می­شود بیشتر از نوع بی­اختیاری از نوع ثانویه است.(یعنی قبلا برای مدت زمان طولانی کنترل ادرارداشته است).

شیوع:

بی اختیاری ادرار شایع­ترین مشکل ادراری در کودکان است. بی­اختیاری شبانه با شیوع ٧٪ در کودکان ٨ ساله و شیوع ١٪ در کودکان ١٥ ساله گزارش شده است.

شیوع بی­اختیاری شبانه بیشتر ازبی­اختیاری روزانه است و در بین دخترها شیوع بیشتری دارد. در خانواده­های پر جمعیت و خانواده­هایی که پدر خانواده به هر دلیل غایب است بی­اختیاری ادرار به طور واضحی دیده می­شود.

علائم بالینی:

علائم بالینی که با یک شرح حال دقیق از کودک بدست بیایند می­توانند به پزشک در رسیدن به تشخیص مناسب کمک کنند.

باید مشخص شود که بی­اختیاری در چه زمانی رخ می­دهد؟ آیا شرایطی در همراهی با بی­اختیاری ادرار وجود دارند؟ ( مانند: کابوس، آشامیدنی­های کافئین دار مثل چای و قهوه، یا روزهایی که کودک دچار خستگی مفرط می­باشد.)، آیا کودک در گذشته کنترل ادرار خود را بدست آورده بوده است؟ آیا تغییری در الگوی ادراری به دنبال یک واقعه استرس­آور مانند نقل مکان،تولد یک خواهر یا برادر، یا مرگ یکی از اعضای خانواده بوده است؟ و...

درمان:

پزشک بعد از گرفتن تاریخچه کامل بیماری از کودک و والدین جهت رد احتمال علت به وجود آورنده آن آزمایشهایی را در خواست میکند :

آزمایشات کامل ادرار و کشت ادرار، VCUG، و گاهی هم سونوگرافی ویا IVP برای بررسی بیشتر مورد نیاز خواهد بود. بعد از مشخص شدن علت زمینه ای شب ادراری به درمان آن پرداخته میشود (رفع عفونت ادراری و یا ناهنجاری احتمالیو ...) ازدرمانهایدارویی می­توان به داروی ایمی پرامین و د سموپرسین ا شاره کرد .این داروها باعث کاهش دفعات دفع ادرار( افزایش غلظت ادرار) و کاهشتولید آن میشوند.

آموزش به والدین :

این توصیه ها ساده وکارآمد و موثر هستند و کمک زیادی به رفع مشکل می نمایند.

١) کودک قبل از خواب مثانه خود را به طور کامل تخلیه کند . گاهی لازم است والدین این موضوع را به کودک یاد آوری کنند .

٢) محل توالت و مسیر عبور کودک به آن روشن و پرنور باشد تا کودک به خاطر ترس از رفتن به آن امتناع نکند.

٣) کودک در طول روز مایعات بنوشد و شبها و بعد از شام از خوردن مایعات اجتناب کند . محدود کردن مصرف مواد قندی در ساعات عصر و شب

کمک کننده است ولی به عنوان اصل کلی در درمان هر اقدامی که باعث احساس محدودیت یا استرس در کودک شود و یا القا کننده وابستگی وعدم استقلال باشد موفقیت چندانی ندارد .

٤) دادن اعتماد به نفس به کودک و عدم تنبیه و سرزنش والدین و سایر اعضای خانواده کمک زیادی به کودک میکند . اقداماتی از جمله تنبیه بدنی

محرومیت از مسافرت و مهمانی رفتن و جداکردن کودک از همسالان خود از کارهای اشتباه و استرس زا بوده که باعث عدم بهبوی و تشدید بیماریمیشود .

٥) دادن یک جایزه کوچک و تشویق کودک در صبح روزهایی که تشک او خشک است.

٦) عدم پوشک کردن کودک . زیرا انگیزه کودک برای بیدار شدن در طول شب و تخلیه کردن مثانه را از بین میبرد.

٧) شرکت دادن کودک در نظافت صبحگاهی محل خود مثل تعویض ملحفه و تشک . برای حفظ بهداشت قبل از رفتن به مدرسه حمام کند.

٨) استفاده از وسایل شرطی مثل زنگ اخبار که با کمی مرطوب شدن کودک به صدا در می آید در نتیجه کودک بیدار شده وبه توالت

می رود . اگر پیشرفت کودک ثبت شود وبه او نشان داده شود به دلیل تحریک حس همکاری وی در 80 تا 85 درصد موارد موثراست.

٩) اگر پزشک داروی ایمی پرامین یا د سموپرسین تجویز کرده است شروع اثر آن به 2هفته وقت نیاز دارد و برای جلوگیری از عود مجدد آن بهتر است دارو حداقل 5 ماه مصرف شود. این دارو ها بدون مشورت با پزشک نباید قطع شوند.

بی اختیاری مدفوع در کودکان



بی­اختیاری مدفوع یعنی دفع اختیاری یا غیر اختیاری مدفوع به روی سطحی غیر از توالت بعد از سن ۴ سالگی است. بی­اختیاری مدفوع بدون وجود یبوست ناشایع است و ممکن است نشانه­ای از اختلالات تناقضی با سایر بیماری­های روانی باشد.

نشت مدفوع به معنای دفع غیر ارادی مدفوع است که اغلب با تجمع توده مدفوعی همراه است. میزان طبیعی حرکات روده از زمان تولد تا سن ۴ سالگی کاهش می­یابد به طوری که با بیشتر از ۴ نوبت دفع در روز آغاز می­شود و تقریبا به یک نوبت در روز می­رسد.

ملاک های تشخیصی برای بی اختیاری مدفوع :

 دفع مکرر مدفوع در مکان­های نامناسب ( مثلا کف اتاق یا شلوار) خواه سهوا یا عمدا.

 حداقل رخداد این واقعه یک بار در ماه به مدت حداقل سه ماه.

 سن زمانی حداقل ۴ سال ( یا معادل با سطح رشد همتراز)

 رفتار منحصرا ناشی از اثرات فیزیولوژیک مستقیم مواد ( از قبیل داروهای مسهل) یا یک اختلال طبی به جز از راه مکانیسم پوست نمی­باشد.

 و به صورت زیر کدگذاری می­شود:

Ø همراه با یبوست و بی­اختیاری " سرریز شدن"

Ø بدون یبوست و بی­اختیاری " سرریز شدن"

علت شناسی:

ماهیت چشمگیر آلودگی به مدفوع در نظریه­های روان پویایی مورد بحث است. از اصطلاح " بی اختیاری مدفوع نوروتیک مزمن" جهت توصیف شمار اندکی از کودکان که دچار بی­اختیاری مدفوع با مبنای روانی می­باشند استفاده می­شود.

علت های بالینی وصف شده در این کودکان عبارتند از :

1) پدر دوری گزین و مادر روان نژند

2) آموزش زود هنگام و اغلب خشونت آمیز اجابت مزاج

3) سابقه تاخیر نورولوژیک

اما بیشترین علت یبوست عملکردی و نشت مدفوع شامل رژیم کم فیبر، زمان عبور آهسته دستگاه گوارش به دلایل ژنتیکی و یا عصبی و آهسته شدن حرکات روده به علت درد، احساس ناراحتی و یا استرس­های روانی می­باشد. تقریبا ۹۵% کودکانی که برای بی­اختیاری مدفوع به فوق تخصص گوارش ارجاع داده می­شوند هیچ مشکل بیماری خاصی ندارند.

شیوع:

در مطالعات انجام شده در آمریکا ۳۷-۱۶% کودکان در سنین ۱۲-۵ سالگی یبوست را تجربه می­کنند. بیوست همراه با نشت مدفوع در ۲-۱% کودکان در سنین قبل از مدرسه و %۴ کودکان در سنین مدرسه اتفاق می­افتد. میزان بروز یبوست همراه نشت مدفوع در دختران و پسران در سنین قبل از مدرسه یکسان است در حالی که در سنین مدرسه ارجحیت با پسران است.

علائم:

علائم به صورت یبوست همراه نشت مدفوع بیشتر به صورت شکایتی از دفع غیر قابل کنترل مدفوع بر روی لباس زیر است.

والدین اغلب فکر می­کنند کودکشان اسهال است. نشت مدفوع می­تواند به صورت مداوم یا گهگاهی باشد. با پرسش­های بیشتر می­توان متوجه شد که کودک درارای مدفوع با قطر زیاد و حجیم است. به طوریکه حتی ممکن است چاه توالت را مسدود کند. در کودکانی که کمتر از ۳سال دارند اغلب دفع دردناک مدفوع، تجمع توده مدفوعی و نگه­داشتن مدفوع دیده می­شود. گاهی هم ممکن است در کودکان نیز در ناحیه مقعد شقاق مشاهده شود.

درمان:

والدین باید بدانند که این بیماری یک بیماری مزمن ( با سیر طولانی) است. اما پیش آگهی خوبی دارد. خانواده باید با پزشک در درمان کودک خود همکاری داشته باشند و کودک خود را سرزنش نکنند.

درمان موفقیت آمیز نیاز به ۶ الی ۲۴ ماه دارد. هرچه کودک در زمان تشخیص و شروع درمان خردسال­تر باشد، میزان موفقیت درمان بیشتر خواهد بود. درمان شامل ترکیبی از آموزش رفتاری و درمان با ملین­ها می­باشد.

قدم بعدی پاکسازی کامل و کافی روده بزرگ است. روش­های تمیزکردن شامل تنقیه به تنهایی یا ترکیبی از تنقیه و شیاف و ملین خوراکی می­باشد. روش پاکسازی بستگی به سن کودک ، انتخاب خانواده و تجربه پزشک دارد.

آموزش رفتاری:

برای درمان یبوست مزمن آموزش رفتار ی ضروری است. از والدین خواسته می­شود که میزان خروج مدفوع را اندازه­گیری و ثبت کنند. نشستن بر سر توالت برای مدت ۵تا ۱۰ دقیقه روزی ۳ -۴ بار صورت می­گیرد. از کودک خواسته می­شود تا وضعیت مناسبی را سر توالت داشته باشد به این ترتیب که نیمه فوقانی بدن را خم کند و اندکی به جلو ببرد و پاها را روی زمین بگذارد. در تمامی این مراحل این برنامه باید کودک مورد تشویق قرار گیرد و باید از تنبیه و ایجاد اضطراب در کودک اجتناب گردد . به مرور که نشانه­ها از بین می­روند نشستن بر سر توالت به ۲ بار در روز کاهش می­یابد و سرانجام به یک بار در روز می­رسد.

مرحله بعد: وقتی است که توده مدفوعی از راست روده دفع شده است و در این مرحله درمان نگه دارنده شروع می­شود. که شامل : توجه به رژیم غذایی، دارو درمانی برای تنظیم وضعیت دفع مدفوع و آموزش رفتاری اجابت مزاج می­باشد. افزایش فیبر در رژیم غذایی و افزایش مصرف مایعات پیشنهاد می­گردد.

آب میوه­هایی که بر پایه سوربیتول ساخته می­شوند شامل آب سیب ، آب آلو و آب هلو مناسب هستند. حجم آب حرکات روده را افزایش می­دهد و استفاده از داروها می­تواند از رفتار درمانی به تنهایی موثرتر باشد.

عوارض:

یبوست مزمن و نشت مدفوع منجر به اختلال در عملکرد اجتماعی و اعتماد به نفس بیمار می­شود. احساس ناراحتی و ترس از بروز و قایع ناخوشایند در زمینه دفع مدفوع ممکنه باعث حواس پرتی کودک از تکالیف مدرسه و سایر کارهای مهم گردد. کودکان همچنین ممکن است در پاسخ به یبوست مزمن و اعتقادشان در رابطه با این مشکل دچار عادات غذایی غیر عادی شوند. مواردی نیز از اینکه کودک به دنبال نشت مدفوع تحت آزار و سوء استفاده جسمی قرار گرفته باشد گزارش شده است.

نکاتی برای والدین:

 والدین باید بدانن که کودکان حتی پس از آموختن نیز گهگاهی نمی­توانند عمل دفع خود را کنترل کنند و شلوارشان را کثیف می­کنند. این اتفاقات در کودکان ۳-۲ ساله بسیار فراوان است ولی گاهی در میان کودکان بزرگتر هم دیده می­شود که معمولا بدلیل بیماری ، هیجان یا نگرانی است.

 به یاد داشته باشید که کودکان خیلی بیشتر از شما برای اینگونه اتفاقات ناراحت می­شوند ، هیچ­گاه او را خجالت زده نکنید و به علت عمل دفع غیرارادی او را تنبیه نکنید همواره در برخورد با این مسائل خونسرد باشید.

راهکارهایی برای بهبود وضع کودک:

v از لحاظ پزشکی کودک بررسی شود. متخصص در پی یافتن مشکلاتی مانند احتباس مدفوع، بزرگ و گشاد شدن روده بزرگ ، ضعف ماهیچه­های روده بزرگ ، کم کاری تیروئید، ناهنجاری­های مادرزادی، نشانگان روده تحریک پذیر، اختلالات جذب روده و ... خواهد بود.

v از درستی برنامه غذایی کودک اطمینان حاصل کنید. که طبق دستور پزشک از غذاهای دارای فیبر زیاد و داروهای ملین استفاده کند.

v بر ترس­های توالت رفتن غلبه کنید. ممکنه به علت درد ناشی از یبوست باشد که با رژیم غذایی و دارو رفع می­شود . سعی کنید در مورد ترس کودک با او وارد بحث شوید.

v از پس لجبازی و نافرمانی کودک خود برآیید. قبل از اجبار کودک سعی کنید همکاری و اطاعت را در کودک تقویت کنید. روشهای تحسین ، نادیده گرفتن ، محروم کردن موقت بیش از حد مفید خواهد بود. برای نشستن کودک در توالت جایزه بدهید از ۳۰ ثانیه شروع کنید و زمان را به ۶۰ ثانیه برسانید و طی چند روز به چند دقیقه برسانید.

v زمان توالت رفتن کودک رامنظم کنید. مثلا : یک بار در صبح و یک بار ظهر بعد ازمدرسه ( در حد ۱۵-۱۰ دقیقه در روز)

v پیشرفت کودک را تقویت کنید. عمل دفع را بدون پاداش نگذاریدو رکودگیری را شروع کنید. اگر دو روز متوالی شلوارش را کثیف نکرد به او پاداش دهید بعد کم کم دو روز را به سه روز برسانید، بعد چهار روز، یک هفته، چند ماه و... برسانید. اگر در حین رکوردگیری لباسش را کثیف کرد او را نا امید نکنید و رکورد گیری را از ابتدا شروع کنید.

v در هنگام کثیف کردن اتفاقی ، با کودک درست برخورد کنیم. خونسرد باشیم، غر نزنیم و علی رغم لجبازی کودک لباسش را عوض کنیم.

v صبور باشید. این مشکل کودک یک شبه ایجاد نشده است ممکن است روند بهبودی ماه­ها طول بکشد و چندین بار مجبور شوید کارتان را از نو شروع کنید. (۳)

پیشگیری:

تشخیص زودتر یبوست مزمن می­تواند از بسیاری از ناتوانی­ها بکاهد و طول مدت درمان را کوتاه نماید. و والدین باید کودکانشان را برای ایجاد عادت توالت رفتن در سنین پایین به عنوان یک معیار پیشگیری کننده تشویق نمایند.

رفتارهاي تغذيه اي در کودکان


 

كودكان با عادات بد غذايي متولد نميشوند. ما آنان را اينچنين بار مي آوريم . اگر كودك گاهي اوقات علاقه خود را به خوردن غذا نشان نميدهد احتمال دارد امري طبيعي باشد و ناشي از كاهش موقتي اشتهاي او باشد. والدين، اكثر كودكاني كه غذا نمي خورند و بهانه گيري مي كنند نمي دانند كه كودك آنان در حال تغييرات غذايي در طول زندگي خود مي باشند.والدين اينها يا با فشار وادار مي كنند يا با شوخي وحقه و ادا غذا را داخل دهان او مي گذارند. كه اين اعمال باعث ميشود كودك اصولا نسبت به غذا خوردن مقاومت كند.

پس نكات زير را براي حل اين موضوع والدين بايد رعايت كنند:

*غذا از لحاظ كميت و كيفيت كامل و مناسب باشد و محيط از نظر رواني مساعد ومطلوب باشد.

*به خاطر اجتماعي شدن او دوست دارد غذا را بدون كمك بخورد و مورد دلخواه او باشد.

*محيط بايد آرام و حواس او به مطلب ديگري پرت نشود.

*غذايي را كه دوست ندارد نبايد كلا حذف كرد بايد آن را تغيير داد و براي او فرصتي ديگر ايجاد كرد.

*امتناع كودك از خوردن غذا در بعضي از شرايط ايجاد ميشود كه بايد توجه نمود مانند: جدايي از مادر ، بيماري، عدم استفاده از هواي سالم، شب نخوابيدن ، فعاليت زياد، وسواس مادر براي كثيف نشدن لباس كودك، گوشه گيري كودك و..

*كودك بايد مشتاق غذا خوردن باشد. بدون عجله و بدون زور باشد . اگر به هر علتي از خوردن يك وعده غذايي اجتناب ميكند بدون هيچ نگراني واضطراب آن نوبت تغذيه را به تاخير انداخت يا حتي از آن صرفنظر نمود . مطمئنا در وعده هاي ديگر جبران خواهد كرد.

*كودك غذاهاي گرم را به سرد يا داغ ترجيح ميدهد.

*معمولا با غذا بازي مي كنند و صحنه هاي غير قابل انتظاري ايجاد ميكنند. و از اين كارشان لذت مي برند.

*نمي توانند بيش از 5 تا 10 دقيقه پشت سرهم براي غذا خوردن وقت صرف كنند و اگر بتوانند سفره را ترك ميكنند و بعد دو مرتبه بر مي گرند.

*از اضافه كردن نمك وشكر به غذا بپرهيزيم و مصرف ميوه و سبزي را زياد كنيم

از پدر و مادر و خواهر و برادرشان تقليد ميكنند. همه افراد بزرگتر خانواده بايد بدانند رفتارهاي غذايي آنان ميتواند براي افراد كوچكتر خانواده الگو باشد. پس هنگام غذا خوردن مراقب رفتار و گفتارمان باشيم مثلا نگوييم من اين غذا را دوست ندارم يا چقدر اين غذا بد مزه است.

*بهداشت رواني نقش عمده اي دارد. اضطراب و افسردگي و رفتارهاي وسواسي مادر باعث كم اشتهايي و بد غذايي كودك ميشود.

*كودكان خردسال غذاهاي ساده با طعم ملايم كه چاشني كمي داشته باشند را ترجيح ميدهند و بچه هاي بزرگتر خوراكهاي مخلوط را مي پذيرند.

*بچه ها گاهي بد غذا ميشوند و فقط مواد غذايي بخصوصي ميخورند اگر والدين توجه خاصي به اين انحراف اشتها نشان ندهند معمولا زياد طول نمي كشد.

*بچه ها از مقداري تنوع (نه خيلي زياد) براي كسب تجربيات بيشتر، حس ويژه بودن ياجلوگيري از ملالت لذت مي برند.

*با افزايش استقلال و بهتر شدن مهارتها، از كمك كردن وخريد، آماده سازي، عرضه و خوردن مواد غذايي و پهن كردن سفره استقبال مي كنند.

اگر كودك به خوردن بعضي از غذاها علاقه نشان نمي دهد چه بايد كرد؟

♣كودكاني كه گوشت تكه اي نمي خورند.: بهتر گوشت را به قطعات بسيار كوچك و ريز تقسيم كرد و به صورت غذاهايي مثل حليم ، كوفته قلقلي ،گوشت چرخ كرده مخلوط با گوجه فرنگي كه به صورت سس روي ماكاروني ريخته ميشود. بهتر با اب ليمو و يا نارنج استفاده كرد. و تكه هاي گوشت را به شكل هاي كوچك وزيبا درآورد. ميتوان از جانشينها استفاده كرد ميتوان برنج را در آب گوشت پخت و با عدس و سبزي مصرف كرد.

♣اگر تخم مرغ سفت شده را نمي خورند.: مي توان آن را با شير وكره نرم كرد. يا زرده و سفيده را باهم مخلوط كرد و داخل سوپش ريخت. يا بصورت سالاد الويه، ته چين مصرف كرد تخم مرغ را نيمه پز و خام مصرف نكنيد.

♣اگر شير نمي خورند.: مي توان از جانشينهاي آن استفاده كرد مثل دوغ ،ماست و كشك استفاده كرد. يا ميتوان به صورت شير برنج يا فرني يا مخلوطي از آرد و كره وشير را داخل سوپ ريخت. تغيير عطر شير با ميوه هاي ومخلوط آن با شربتهاي رنگي مفيد خواهد بود.

♣اگر سبزي يا ميوه نمي خورند.: سبزي كرفس و هويج را بپزيد تا ترد شود و كودك آن را بادست بخورد.

-كمي ماست چكيده روي سبزي پخته شده بريزيد يا با نان و پنيرسبزي را به او بدهيد.اگر ميوه نميخورد آن را در تكه هاي كوچك با كمي خامه يا ژله به او بدهيد.

♣اگر شيريني زياد ميخورند.: خريد شيريني را كاهش دهيدو غذاهاي تهيه شده را كمتر شيرين كنيد. مصرف مواد شيرين جاي كواد مغذي را ميگيرد .مراقب دندانها باشيد و دهان او را بعد مصرف اين مواد مسواك بزنيد. مواد شيرين را به عنوان جايزه به كودك ندهيد بلكه مقداري از آن را جزو برنامه غذاييش بگذاريد. وقتي به كودك گفته ميشود يك ماده غذايي خاص بد است ولي همان ماده بعنوان تشويق به او داده ميشود واقعا گيج ميشود.

چرا كودك از خوردن امتناع مي كند وچه بايدكرد؟

فعاليت زياد و در نتيجه خستگي، فعاليت كم و در نتيجه كمتر گرسنه شدن، نخوابيدن،كم بودن فاصله ميان وعده ها با غذاهاي اصلي ،اظهار نظر مبني بر دوست نداشتن غذا توسط بزرگترها. كودك از توجه والدين لذت ميبرد و مي آموزد كه امتناع از خوردن يكي از راهاي جلب توجه آنان است. والدين با تغييراتي از قبيل تغيير در درجه حرارت و يا نوع پخت، يا شكل غذاو تعريف و تمجيد از غذا مي توانند آن را مورد پسند و دلخواه كودك كنند.

شب ادراری در کودکان



تقريبا 92ً در صد کودکان تا سن 5 سالگی کنترل ادراری خود را در روز و  80 درصد درشب به دست می آورند .



تعريف:

شب ادراری به معنی دفع غير ارادی ادرار در طول خواب در يک کودک 5ساله وبزرگتر ميباشد به عبارت ديگر، اگر کودکی پس از کسب مهارت کنترل ادرار ( بعد از سن5 سالگی ) دچاربی اختياری ادرار شود دچار شب ادراری می باشد.

شيوع اين حالت در پسران بيشتراز دختران است ( 7 در صد پسران در مقابل 3 درصد دختران ).

انواع:

شب ادراری به انواع اوليه ( پايدار ) و ثانويه تقسيم ميشود . در نوع اوليه کودک هيچگاه کنترل ادراری را کسب نکرده است . به عبارت ديگر هيچگاه خشک نبوده ولی در نوع ثانويه کودک حداقل به مدت يک سال کنترل ادرار داشته است .

75 تا 90 درصد کودکان دچار شب ادراری اوليه و 50 در صد مبتلا به شب ادراری ا ز نوع ثانويه ميباشند.

علل:

- بعضی پزشکان معتقدند اين کودکان مثانه کوچکی دارند و قادر نيستند همه ادرارتجمع يافته در مثانه در طول شب را نگه دارند ( ظرفيت طبيعی مثانه 10سی سی به ازای هر کيلوگرم وزن بدن است ) . ضمنا اين کودکان خوابشان عميق است و به راحتی بيدار نميشوند.

- آموزش ناکافی يا نامناسب کودک در استفاده از توالت ميتواند يکی از دلايل شب ادراری باشد . والدين بی توجه به نيازهای کودک يا والدينی که کم طاقت و بی حوصله در مواجهه با کودکشان هستند باعث ميشوند ، کودک از بيان نياز خود به ايشان خودداری کند و يا با عجله و بدون تخليه کافی مثانه از توالت ، خارج شود .

- داشتن سابقه خانوادگی مثبت . اگر يکی از والدين سابقه شب ادراری داشته باشداحتمال بروز آن در کودک 40 درصد و اگر هر دو والد سابقه مثبت داشته باشند احتمال 70 درصد وجود دارد تا فرزندشان دچار اين مشکل شود.

- فاکتورهای روانی مثل استرس و تنش وارد شده به کودک مثل اختلاف خانوادگی / تولد فرزند جديد / مرگ يکی از اعضای خانواده / تغيير محل سکونت

- ورود ادرار به مثانه و نشت آن به ويژه در دختران چاق

- وجود بيماری هايی مثل : عفونت ادراری ومشکلا ت سيستم عصبی، ديابت قندی و ديابت بی مزه، ناهنجاريهای سيستم ادراری – تناسلی

- کاهش ترشح هورمون وازوپرسين ( آنتی ديورتيک )

درمان:

پزشک بعد از گرفتن تاريخچه کامل بيماری از کودک و والدين جهت رد احتمال علت به وجود آورنده آن آزمايشهاي زیر را در خواست می کند :

- IVP /VCUG/ BUN/Cr

- آزمايش کامل ا درار و کشت ادرار

بعد از مشخص شدن علت زمينه ای شب ادراریبه درمان آن پرداخته ميشود (رفع عفونت ادراری و يا ناهنجاری احتمالی و ...) از درمانهای دارويی ميتوان به داروی ايمی پرامين و دسموپرسين اشاره کرد . اين داروها باعث کاهش دفعات دفع ادرار ( افزايش غلظت ادرار ) و کاهش توليد آن ميشوند.

آموزش به والدين:

اين توصيه ها ساده و کار آمد و موثر هستند و کمک زيادی به رفع مشکل می نمايند.

1) کودک قبل از خواب مثانه خود را به طور کامل تخليه کند . گاهی لازم است والدين اين موضوع را به کودک ياد آوری کنند .

2) محل توالت و مسير عبور کودک به آن روشن و پرنور باشد تا کودک به خاطر ترس از رفتن به آن امتناع نکند.

3) کودک در طول روز مايعات بنوشد و شبها و بعد از شام از خوردن مايعات اجتناب کند . محدود کردن مصرف مواد قندی در ساعات عصر و شب کمک کننده است ولی به عنوان اصل کلی در درمان هر اقدامی که باعث احساس محدوديت يا استرس در کودک شود و يا القا کننده وابستگی وعدم استقلال باشد موفقيت چندانی ندارد .

4) دادن اعتماد به نفس به کودک و عدم تنبيه و سرزنش والدين و ساير اعضای خانواده کمک زيادی به کودک ميکند . اقداماتی از جمله تنبيه بدنی محروميت از مسافرت و مهمانی رفتن و جدا کردن کودک ازهمسالان خود از کارهای اشتباه و استرس زا بوده که باعث عدم بهبودی و تشديد بيماری ميشود .

5) دادن يک جايزه کوچک و تشويق کودک در صبح روزهايی که تشک او خشک است.

6) عدم پوشک کردن کودک . زيرا انگيزه کودک برای بيدار شدن در طول شب و تخليه کردن مثانه را از بين ميبرد.

7) شرکت دادن کودک در نظافت صبحگاهی محل خود مثل تعويض ملحفه و تشک . قبل از رفتن به مدرسه برای حفظ بهداشت حمام کند.

8) استفاده از وسايل شرطی مثل زنگ اخبار که با کمی مرطوب شدن کودک به صدا در می آيد در نتيجه کودک بيدار شده و به توالت می رود. (اگر پيشرفت کودک ثبت شود و به او نشان داده شود به دليل تحريک حس همکاری وی در 80 تا 85 درصد موارد موثر است.)

9) اگر پزشک داروی ايمی پرامين يا د سموپرسين تجويز کرده است شروع اثر آن به 2هفته وقت نياز دارد و برای جلوگيری از عود مجدد آن بهتر است دارو حداقل 5 ماه مصرف شود. اين دارو ها بدون مشورت با پزشک نبايد قطع شوند.